خرابات

سر شد و راه خرابات به پایان نرسید آری این راه ره بی سر و بی پایانست

در کوی خرابات نه نو آمده‌ام یاری دارم ز بهر او آمده‌ام

غیر از خبر شاهد و میخانه و مطرب مطلق سخن از پیر خرابات مپرسید

رحیم بخش یکی از چهره‌های ماندگار موسیقی کلاسیک افغانستان بود که آثار ماندگاری را از خود به یادگار گذاشته‌است. رحیم بخش در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در کوچه خرابات کابل به دنیا آمد، امام‌الدین پدر او از سارنگ نوازان معروف زمانه خود بود که موسیقی نسل اندر نسل برای خانواده وی به ارث رسیده بود و اجدادش نیز همه اهل موسیقی بودند.

مرا ز کوی خرابات پای رفتن نیست مگر به خانه برد محتسب به دوش مرا

پیر خرابات: منظور محبوب است که جز خدای نیست. کاملان و راهنمایان طریقت.

باشیم مجاور خرابات چندان بخوریم بادهٔ خام

* با فرهنگ شریف و جهانگیر ملک - مرید خرابات - ۱۲ اسفند ۶۲

مقبرهٔ حافظ و پیرامونش، پیشتر با نام «تِکْیهٔ حافظ» شناخته می‌شد. حافظیه در جنوب دروازهٔ قرآن در حاشیهٔ شمالی شیراز و در ابتدای خیابان گلستان — که قبلاً به «خیابان خرابات» معروف بود — واقع شده است. این مکان در موقعیتی قرار دارد که به «گُلگَشتِ مُصَلّیٰ» مشهور است؛ میدانی تفریحی که اغلب در اشعار حافظ ذکر می‌شود و حدود ۱۹٬۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و یکی از مشهورترین قبرستان‌های شیراز به‌نام «خاکِ مصلّی» را در خود جای داده است.

مگذر از کوی خرابات که آسوده نشد گنج تا رخت اقامت به خرابی نکشید

دل زین خرابات دیگر چه جوید زد شیشه بر سنگ آمد صدا من

ابوالعباس قصاب چگونگی ورودش به طریقت را خواست خداوند و توفیق و عنایت او می‌داند. جامی در نفحات الانس آورده‌است، که ابوسعید ابوالخیر گفته‌است: شخصی به نزدیک شیخ ابوالعباس درآمد و از وی طلب کرامات کرد. او گفت: نمی‌بینی که آن نه از کرامات است پسر قصابی بود از پدر قصابی آموخته، چیزی به او نمودند او را بربودند و به بغداد تاختند پیش شبلی و از بغداد به مکه، از آن جا به مدینه، از مدینه به بیت‌المقدس و در بیت‌المقدس خضر را به او نمودند و در دل خضر افکند، تا وی را از آن خرابات‌ها می‌آیند و از ظلمت‌ها بیزار می‌شوند و توبه می‌کنند، نعمت‌ها فدا می‌کنند و از اطراف عالم، سوختگان می‌آیند و از ما او را می‌جویند.

گر صومعهٔ خویش خرابات کنی تو من روی همه سوی خرابات تو دارم

او فرزند استاد غلام حسین بود و در سال ۱۳۰۲ خورشیدی در کوچه خواجه خوردک یا خرابات کابل متولد گردید. او در جریان دروس ابتدائی مکتب به فراگیری علم موسیقی نزد پدر آغاز کرد. پدرش متوجه استعداد او در موسیقی شد و او را به هند برد تا شاگرد استاد عاشق علی خان بنیانگذار مکتب موسیقی پیتاله گردد. محمد حسین شانزده سال پای درس استاد عاشق علی خان نشست و با گنجینه‌ای از علم موسیقی به وطن بازگشت و از همان آغاز تأسیس رادیو کابل همکار هنری رادیو بود.

خراباتی: فانی مطلق است که وجود اضافی او در وجود مطلق خدا و ذات حق فنا شده باشد.

چون نمی شد ز در کعبه گشادی ما را رخت خلوت بخرابات مغان آوردیم

نیست بر حکم حق ای زاهد سزاوار اعتراض در خرابات مغان گر فتح بابم کرده است

* با موسوی، یاحقی، شریف و عبادی - بزم خراباتیان

جمع اشعار به‌جامانده از نباتی به پنج هزار بیت بالغ می‌گردد که تقریباً نصف آن فارسی و نصف دیگر ترکی است. اشعار نباتی در جمهوری آذربایجان و قفقاز و ترکیه و ایران طرفداران بسیاری دارد. در زندگی و طرز تفکر او نشیب و فرازهای زیادی دیده می‌شود. او گاهی صوفی و درویش، گاه رند و خراباتی و گاه عارف و عاشق، گاه مسلمان و گاه کافر می‌باشد.

خرابات: شرابخانه. در اصطلاح عبارت از خراب شدن صفات بشریت و فانی شدن وجود جسمانی است.