میترائیسم

مری بویس، محقق ادیان باستانی ایران، می‌نویسد که اگرچه به نظر می‌رسد میترائیسم امپراتوری روم مشخصه‌های ایرانی کمتری نسبت به آنچه مورخان پیش‌تر تصور می‌کردند، داشته است اما «همان‌طور که نام میتراس به تنهایی نشان می‌دهد، این مشخصه‌ها تا حدودی مهم بوده است».

باتوجه به این که نقش‌های شاهین و فروهر به چلیپا بسیار نزدیک است می‌توان چنبن پنداشت که در زمانی که از اهمیت مهر کاسته شد، چلیپا نشان مقدس میترائیسم رفته رفته به شاهین مبدل گشت و شاهین و فروهر تمام جاذبه‌های معنوی و روحانی این نشانه را گرفته و مظهر فر و شکوه گشتند

ولی تاکنون هیچ مجسمه یا نقش برجسته‌ای از تولد مهر با مشخصات تولد میترا در میترائیسم، در ایران پیدا نشده، و تنها

کمی دورتر از نخل، باقی‌مانده آثار یک شهر کوچک در دشتی مسطح قرار دارد. در بالاترین قله این کوه قلعه باستانی کی قباد وجود دارد که عبور آب از تمامی اتاق‌ها و سالن‌ها و طبقه‌های آن و تعبیه استخرهای کوچک و متوسط در این مجموعه نشان دهنده رواج آئین میترائیسم در دوره‌های پیش از اسلام را در منطقه رحمت آباد جویم است.

اگرچه پیکره‌های دارای سر حیوان در بازنمایی اساطیری مصری و گنوستیک معاصر میترائیسم رایج است. اما پیکرهٔ موازی دقیقی با لئونتوسفالین میترائیک یافت نشده‌است.