اخوان الصفا

متنی مسیحی به نام «مکاشفهٔ پطرس» حاوی روایتی مشابه است؛ لذا محتملا مفسران اسلامی منظور قرآن را درست فهمیده‌اند. از سویی، مفسران مسیحی از دیرباز معتقد بودند قرآن تصلیب عیسی را منکر نشده و فقط می‌گوید یهودیان او را مصلوب نکرده‌اند، بلکه مثل روایت اناجیل، رومیان مسئول آن بوده‌اند. آن‌ها به آیهٔ ۵۵—که به‌طور ضمنی مرگ عیسی را به عنوان اتفاقی در گذشته معرفی می‌کند—و آیهٔ ۱۶۹—که می‌گوید شهیدان اسلام زنده هستند—از سورهٔ آل عمران استناد می‌کردند. اخوان الصفا، جمعیت مخفی فلسفی و عرفانی اسلامی قرن چهارم هجری، این تفسیر را پذیرفته بودند و اعتقاد داشتند جسم عیسی مصلوب شد، ولی روحش زنده به آسمان رفت.

ابن سینا افزون بر آنکه با آثار فیلسوفان یونانی و اسکندرانی و احیاناً سریانی سروکار داشته‌است، با روایت اسلامی آنها و نیز دستاوردهای جدید فیلسوفان مسلمان که کوشیدند فلسفه یونانی را در پرتو معارف اسلامی بازسازی کنند آشنا بود. اعتراف ابن سینا به تأثیر فارابی بر او در فهم مابعدالطبیعة ارسطو، و نیز آگاهی او از آراء اخوان الصفا از طریق پدرش را که با داعیان اسماعیلی مراوده داشت، پیشتر ملاحظه کردیم. بوعلی همچنین با ابوریحان بیرونی مکاتباتی داشته و از محمدبن زکریای رازی نیز یاد کرده‌است.

در رسائل اخوان الصفا آمده‌است: «سؤال: اگر ترا پرسند که در کار آهنگری چند شرایط است؟ جواب: بگو که دوازده شرایط است. اول پاک بودن، دوم طهارت بودن، سوم راست بودن، چهارم دستگاه استادان پاک نگاه داشتن، پنجم خلاف نگوید، ششم چراغ استادان را روشن کردن، هفتم اول و آخر به ارواح استادان و پیران تکبیر گفتن، هشتم از چهار درهم یک درهم به راه خدای تعالی صرف کردن، نهم پنج وقت نماز گزاردن، دهم وظیفه استادان را دانستن، یازدهم به روی خریدار سخت تند نگوید، دوازدهم در کار خود ثابت قدم بودن.»

گه از سوز جگر در سور سر دلبران بودن گه از راه صفت برخوان اخوان الصفا رفتن

در رسائل اخوان الصفا آمده‌است: «بعد از حمد خدا و درود بر رسول، بدان که این رساله‌ای است (رساله چیت سازی) که حضرت امام جعفر صادق بدین ترتیب گفته و فرستاده‌است تا بدانند و یادگیرند.»

او همچنین به دین تشیع در اسلام و به ویژه اسماعیلیه توجه داشته است و چندان که از نوشته‌هایش برمی‌آید دانشنامه اخوان الصفا را به دقت مطالعه کرده بوده‌است. از این روی برخی او را به اسماعیلیه یهودی نسبت داده‌اند.