بیرونی
معنی کلمه بیرونی در لغت نامه دهخدا

بیرونی

معنی کلمه بیرونی در لغت نامه دهخدا

بیرونی. ( ص نسبی ) برونی. منسوب به بیرون یعنی خارجی. ( ناظم الاطباء ). برونی. مقابل داخلی و درونی و اندرونی. ( یادداشت مؤلف ). خارجی. ( آنندراج ). رجوع به برونی شود. || خارجی. بیگانه. غریب.( یادداشت مؤلف ) : تا چون دشمن بیرونی برسد از دشمن اندرونی ایمن باشد. ( مجالس سعدی ص 20 ). || غیراهل. نااهل. که باب نباشد :
عشق از اول سرکش و خونی بود
تا گریزد هر که بیرونی بود.مولوی. || ظاهری. مقابل درونی. باطنی. ( یادداشت مؤلف ) :
جماعتی بهمین آب چشم بیرونی
نگه کنند و نبینند کآتشم در پوست.سعدی. || اشخاص خارج. مقابل درونی :
پیش بیرونیان برونش نغز
وز درونش درونیان را مغز.نظامی. || غیرسرایی که در اندرون کاری ندارد. که متصدی امری در امور درون نیست. که در بیرونی سرای و حرم تصدی کار کند : امیر از شادیاخ برنشست با بسیار مردم از حاشیت و غلامی... و پنج حاجب سرایی و بدین کوشک حسنکی آمد و فرود سرای حرم رفت... و آفتاب دیدار سلطان بر ماه افتاد و گرگانیان را از روشنائی آن آفتاب فخر و شرف افزود و آن کار پیشرفت بخوبی چنانکه ایزد عز ذکره تقدیرکرده بود و بیرونیان را با چنین حدیث شغلی نباشد نه در آن روزگار و نه امروز و مرا هم نرسد که قلم من ادا کند از خاطر من. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 402، چ فیاض ص 395 ). گفتند [ غلامان محمودی ]... اگر خداوند فرماید بندگان و غلامان جمله در هوای تو یکدلیم ویرا فروگیریم که چون ما درشوریم بیرونیان با ما یار شوند و تو از غضاضت برهی و از رنج دل بیاسایی. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 129، چ فیاض ص 134 ). ولیکن ترا شتاب نباید کرد که خصمان قوی می بینم این مرد را از بیرونی و سرائی و خصم بزرگتر حضرت سلطان است. ( آثارالوزراء عقیلی ). یرلیغ را برخواند و شرایط آداب که در آن باب باشد برخلاف آنچه از امثال رکابی یا بیرونی توقع داشت. ( جهانگشای جوینی ).
- حاجب بیرونی ؛ حاجب که محل خدمت او خارج سرای سلطنت است : بوسهل زمین بوسه داد و برفت. او را دو حاجب یکی سرایی درونی و یکی بیرونی به جامه خانه بردند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 155 ).
- غلام بیرونی ؛ مقابل غلام سرایی. که محل کار وی خارج سرای سلطنت است : ده هزار غلام سرائی بود دون بیرونی. ( تاریخ سیستان ).
|| متمرد. سرکش. که در عهد و پیمان نباشد : [ تلک هندی ] سلطان مسعود را در نهان خدمتهای پسندیده کرد که همه هندوان کشور و بعضی را از بیرونیان در عهد وی درآورد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 414،چ فیاض 407 ). || درم و دینار که در خارج دارالضرب رسمی ضرب شده باشد. ( یادداشت مؤلف ).

معنی کلمه بیرونی در فرهنگ معین

(ص نسب . ) ۱ - خارجی . ۲ - بخشی از عمارت که مخصوص پذیرایی مهمانان بوده است . ۳ - بیگانه .

معنی کلمه بیرونی در فرهنگ عمید

۱. مربوط به بیرون: واکنش های بیرونی.
۲. خارجی، ظاهری.
۳. (اسم ) [مقابلِ اندرونی] قسمتی در خانه که به اندرونی وصل می شد و مخصوص پذیرایی مهمانان مرد بود.

معنی کلمه بیرونی در فرهنگ فارسی

ابوریحان محمد بن احمد ریاضی دان و فیلسوف ایرانی ( و. بیرون ۳۶۲ ه. ق . / ۹۷۳ م . - ف. غزنین ۴۴٠ ه. ق . /۱٠۴۸ م . ) وی اوایل عمر را در خوارزم معروف به خوارزم در کنف حمایت مامونیان خوارزم معروف به خوارزم شاهیان گذرانید و سپس چند سال گرگان در دربار قابوس بن وشمگیر به سر برد و کتاب [ آثارالباقیه ] را به نام آن پادشاه تالیف کرد . پس از چندی به خوارزم بازگشت و در دربار ابوالعباس مامون بن مامون مدتی بزیست محمود غزنوی در مراجعت به غزنین ابوریحان را با چند تن از فاضلا دربار خوارزمشاه به غزنین برد ( ۴٠۸ ه. ق . ) پس از آن بیرونی چند بار به خوارزم سفر کرد و در غالب غزوات محمود به هندوستان در ملازمت او بود و با دانشمندان و حکیمان هند مخالطت کرد و زبان سنسکریت را بیاموخت و دایره معلومات خود را وسعت داد و مواد لازم را برای تالیف کتاب [ تحقیق ماللهند] فراهم آورد . از آثار مهم او جز آنچه گذشت کتاب [ التفهیم ] است که آنرا به عربی و فارسی ( جداگانه ) تالیف کرده است .
بیرون، مقابل درون واندرون
( صفت ) منسوب به ( بیرون ) از مردم بیرون
منسوب به بیرون یعنی خارجی ٠

معنی کلمه بیرونی در دانشنامه عمومی

بیرونی (ازبکستان). بیرونی ( ازبکی: Beruniy / Беруний؛ قره قالپاق: Biruniy / Бируний؛ روسی: Беруни ) ، شهری کوچک در قره قالپاقستان، ازبکستان است. در سواحل شمالی آمودریا و در نزدیکی مرز ازبکستان با ترکمنستان واقع شده است. این شهر مرکز شهرستان بیرونی است.
بیرونی در ساحل شمالی آمودریا در نزدیکی مرز ازبکستان با ترکمنستان واقع شده است. از طریق جاده، بیرونی در فاصلهٔ ۹۳۶ کیلومتری ( ۵۸۲ مایلی ) غرب تاشکند و ۵۵٫۶ کیلومتری ( ۳۴٫۵ مایل ) شمال شرقی شهر خیوه است.
آب و هوای بیرونی در طبقه بندی اقلیمی کوپن، به عنوان آب و هوای سرد کویری طبقه بندی شده است که تحت تاثیر شدید اقلیم قاره ای قرار دارد. این شهر تابستان های داغ و زمستان های سردی دارد. دمای بیرونی در ژولای به طور متوسط، ۳۸ درجه سلسیوس و در ژانویه به طور متوسط - ۱۵ تا ۱۲۰ درجه سلسیوس می باشد.
بیرونی پایتخت خوارزم در حکومت آفریغیان بود و نامش در آن زمان کاث بوده است. پس از آن، این شهر دستخوش تغییرات نام بسیاری شد، از جمله در برهه ای به نام فیل و زمانی به نام شاباز نامیده می شد. در سال ۱۹۵۷ به افتخار ابوریحان بیرونی که در این شهر به دنیا آمده بود، به "بیرونی" تغییر نام یافت. شهر بیرونی در سال ۱۹۶۲ وضعیت شهر یافت. در سال ۱۹۶۹ رودخانۀ آمودریا طغیان کرد و در نتیجه چندین ساختمان در بیرونی آسیب جدی دیدند که به سرعت تعمیر شدند.
این شهر در سرشماری سال ۲۰۱۸ جمعیتی برابر با ۶۶٬۰۹۰ نفر داشت.
بیرونی یک شهر صنعتی مهم در قره قالپاقستان است. یک کارخانهٔ آسفالت، یک کارخانهٔ آجر، یک کارخانهٔ پنبه و یک کارخانهٔ کفش و چندین کارخانهٔ نساجی در این شهر فعالیت می کنند.
این شهر دارای ۱۴ دبیرستان، یک مدرسهٔ موسیقی و یک مدرسهٔ ورزشی دارد.
بیرونی (دهانه). بیرونی یک دهانهٔ برخوردی بر سمتِ پنهانِ ماه است. این دهانه به افتخارِ ابوریحانِ بیرونی و برای پاسداشتِ پژوهش ها و زحماتِ وی در راهِ دانش به نامِ وی نام گزاری شده است. دهانهٔ برخوردیِ بیرونی در جنوبِ دهانهٔ جولیت و در شمالِ شرقی گادِرد قرار دارد.
این دهانه ۱ دهانه اقماری دارد.
معنی کلمه بیرونی در فرهنگ معین
معنی کلمه بیرونی در فرهنگ عمید
معنی کلمه بیرونی در فرهنگ فارسی
معنی کلمه بیرونی در دانشنامه عمومی

معنی کلمه بیرونی در دانشنامه آزاد فارسی

در خانه های سنّتی ایرانی، بخشی از خانه که به مراجعان عمومی و مهمانان صاحب خانه، که با اهالی خانه نامحرم بودند، اختصاص داشت، تا مزاحمتی برای ساکنان بخش اندرونی و خصوصیِ خانه پیش نیاید. در خانه های بزرگ، بخش بیرونی، حیاطی مستقل و فضاهایی در اطراف دارد، و گاه پایگاهی برای کار و روابط اجتماعی و عمومی صاحب خانه است. در خانۀ علما، گاه بیرونی مکان تدریس نیز بوده است.

معنی کلمه بیرونی در ویکی واژه

منسوب به بیرون، خارجی؛ بیرون هر چیزی که داخل داشته باشد، محوطه بیرونی.
بخشی از عمارت که مخصوص پذیرایی مهمانان بوده‌
بیگانه.

جملاتی از کاربرد کلمه بیرونی

و باید که معنی این دعاها معلوم کند کسی که تازی نداند تا بداند که چه می گوید، و در خبر است که، «هر که طهارت کند و ذکر خدای تعالی می کند، جمله اندامهای وی پاک شود از همه گناهان و خطاها که به روی رفته باشد و چون ذکر نبود، جز آنجا که آب به وی رسیده باشد پاک نشود» و باید که هر نمازی طهارت تازه کند، اگرچه حدث نکرده باشد، چه در خبر است، «هرکه طهارت تازه کند، حق تعالی ایمان وی تازه کند» و چون طهارت تمام بکند، باید که بداند که این نظاره گاه خلق است که پاک کرد و نظاره گاه حق تعالی دل است، چون وی را به توبه از اخلاق ناپسندیده پاک نکند، مثل وی چون مثل کسی بود که پادشاهی را مهمان خواهد کردن در سرایی، بیرونی پاک کند و پیشگاه سرای که نشستگاه پادشاه خواهد بود پلید بگذارد.
اتحاد بین‌المللی داده سیاره‌ای در سال ۲۰۰۶ (میلادی) پایه گذاری شد. این اتحاد، با نزدیک‌کردن همکاری سازمان‌ها در استفاده از ابزارهای آنها در فضای بیرونی، از کیفیت و عملکرد داده (شامل نوع داده) سیاره‌شناسی نگهداری می‌کند. کارهای ویژه، شامل پیشبرد تبادل بین‌المللی داده علمی با کیفیت بالا و سازمان یافته به وسیله گروهی از استاندارها می‌شوند تا امکان مدیریت آنها فراهم شود. سامانه داده سیاره‌ای اداره کل ملی هوانوردی و فضا (ناسا) استاندارد دفاکتو برای دریافت داده سیاره‌ای است. سازمان‌های عضو، هم در هیئت و هم در پروژه‌های علمی مرتبط با ساخت استانداردها و سامانه‌های متقابل شرکت می‌کنند.
اسپیس دیسکو نتیجهٔ ادغام دیسکو و علم و تخیل بود؛ که هر دو در اواسط تا اواخر دههٔ ۱۹۷۰ به فرهنگ عامّهٔ بین‌المللی راه یافتند. ایدهٔ اصلی‌ای که در پس این سبک وجود داشت، کشف شگفتی‌های فضای بیرونی به وسیلهٔ انسان بود. علاوه بر این، بسیاری از گروه‌ها مواردی همچون اشکال روباتیک، روشنایی لیزر، و صفحهٔ نمایش رایانه را نیز به اجراهای زندهٔ خود می‌افزودند. خود هنرمندان این سبک نیز اغلب لباس‌هایی الهام گرفته از لباس‌های خوانندگان سبک گلم راک و سایر مدهای آینده‌گرانه می‌پوشیدند.
الصیدنة فی الطب کتابی از ابوریحان بیرونی است.
این یافته‌ها در مجلهٔ طبیعت (نِیچِر) منتشر شده که اولین مدرک برای مدل‌سازی و درک تحولات در ایجاد پدیده قطب سرگردان اروپا است. امّا توضیح الگوهای مشاهده شده در عوارض سطحی اروپا، که خود نیازمند وجود تغییراتی بزرگ در تمایل مداری این قمر است، شرط جدا بودن پوسته بیرونی و هستهٔ یخی توسط یک لایهٔ مایع را نیز در دل خود دارد.
نسخه دی‌بی‌اس سوپرلجرا ۰۰۷ در اوت ۲۰۲۰ معرفی شد. نسخه ۰۰۷ دارای رنگ بیرونی خاکستری سرامیکی با سقف فیبر کربن مشکی متضاد، درپوش آینه‌ها، اسپلیتر، دیفیوزر و اسپویلر عقب است. همچنین دارای رینگ‌های ۲۱ اینچی مشکی براق و الماسی است. تولید این مدل به ۲۵ دستگاه محدود شده‌است.
و دیگر روز امیر فرمود تا بسیار زر و جواهر و طرایف‌ آنجا بردند و تکلّفی سخت عظیم ساختند اندر میهمانیها. و زنان محتشمان نشابور را بجمله آنجا بردند، و نثارها بکردند و نان بخوردند و بازگشتند و ودیعت را که ساکن مهد بود کس ندید. و نماز خفتن امیر از شادیاخ برنشست با بسیار مردم از حاشیت‌ و غلامی سیصد خاصّه همه سوار و غلامی سیصد پیاده در پیش و پنج حاجب سرایی، و بدین کوشک حسنکی آمد و فرود سرای حرم رفت‌ با خادمی ده از خواص که روا بودی که حرم‌ را دیدندی، و این خدم و غلامان بوثاقها که گرد بر گرد درگاه بود فرود آمدند که وزیر حسنک آن همه بساخته بود از جهت پانصد و ششصد غلام خویش را، و آفتاب دیدار سلطان‌ بر ماه‌ افتاد و گرگانیان را از روشنایی آن آفتاب فخر و شرف افزود و آن کار پیش رفت بخوبی، چنانکه ایزد، عزّ ذکره، تقدیر کرده بود. و بیرونیان‌ را با چنین حدیث شغلی نباشد نه در آن روزگار و نه امروز، و مراهم نرسد که قلم من ادا کند از خاطر من. و دیگر روز امیر هم در آن خلوت و نشاط بود و روز سوم وقت شبگیر بشادیاخ رفت. و چون روشن شد و بار داد، اولیا و حشم بخدمت آمدند و خواجه بوسهل حمدوی و قومی که با وی نامزد بودند، جامه راه پوشیده‌ پیش آمدند و خدمت وداع کردند . امیر ایشان را نیکوئی گفت و تازه بنواخت. و سوی ری برفتند پس از نماز روز آدینه غرّه رجب این سال اربع و عشرین و اربعمائه‌ .
هدف اصلی از ایجاد سایه بان کنترل تابش مستقیم آفتاب به داخل (به‌طور مداوم یا در مواقع مشخص) کنترل نور منظره و تهویه طبیعی است. اهمیت اثرات سایه بان به موقعیت و نوع ساختمان بستگی دارد. مثلاً در یک منزل مسکونی ممکن است نفوذ تابش مستقیم آفتاب به داخل در زمستان ضروری و در تابستان غیرضروری باشد؛ و در یک کلاس درس ممکن است تابش مستقیم آفتاب به داخل در تمام فصول ناراحت‌کننده باشد؛ بنابراین سایبان‌ها با توجه به نقشی که در ساختمان ایفا می‌کنند باید به نحو مطلوبی جوابگوی نیازهای ساکنین باشد. در مجموع ساده‌ترین روش کنترل تابش خورشید استفاده از سایه بان‌های خارجی (بیرونی) است.
لایه شبکه‌وار بیرونی • لایه هسته‌ای بیرونی
بدان که تن مملکت دل است و اندر این مملکت دل را لشکر های مختلف است: «و ما یعلم جنود ربک الا هو» و دل را که آفریده اند برای آخرت آفریده اند و کار وی طلب سعادت است و سعادت وی در معرفت خدای تعالی است و معرفت خدای تعالی وی را به معرفت صنع خدای حاصل آید و این جمله عالم است و معرفت عجایب عالم وی را از راه حواس حاصل آید و این حواس را قوام به کالبد است، پس معرفت صید وی است و حواس دام وی است و کالبد مرکب وی است و حمال و دام وی است: پس وی را به کالبد بدین سبب حاجت افتاد و کالبد وی مرکب است از آب و خاک و حرارت و رطوبت و بدین سبب ضعیف است و در خطر هلاک است، از درون به سبب گرسنگی و تشنگی و از بیرون به سبب آتش و آب و به سبب قصد دشمنان و ددگان و غیر آن؛ پس وی را به سبب گرسنگی و تشنگی به طعام و شراب حاجت افتد و بدین سبب به دو لشکر حاجت بود: یکی ظاهر، چون دست و پا و دهان و دندان و معده و یکی باطن، چو شهوت طعام و شراب و وی را به سبب دفع دشمنان بیرونی به دو لشکر حاجت افتد: یکی ظاهر چون دست و پا و سلاح و یکی باطن چون خشم و غضب و چون ممکن نباشد غذایی را که نبیند طلب کردن و دشمنی را که نبیند دفع کردن، وی را به ادراکات حاجت افتاد: بعضی ظاهر و آن پنج حواس است چون چشم و بینی و گوش و ذوق و لمس و بعضی باطن و آن نیز پنج است و منزلگاه آن دماغ است: چون قوت خیال و قوت تفکر و قوت حفظ و قوت تذکر و قوت توهم هر یکی را از این قوتها کاری است خاص و اگر یکی به خلل شود، کار آدمی به خلل شود در دین و دنیا.
ز چون و چند بیرونی ازیرا عقل نشناسد نه مر بودنت را چونی نه مر گشتنت را چندی
به حیرت می‌کشم نقشی و از خود می‌روم بیدل فریبم می‌دهد تمثال از آیینه بیرونی
اثر پوششی الکترون به ممانعت الکترون‌های لایه‌های درونی اتم، از تأثیر کامل نیروی جاذبه هسته بر الکترون لایه‌های بیرونی گفته می‌شود.
افزونی از مساکن بیرونی از معادن آن نیستی ولیکن هستی چنانک هستی
و شراب روان شد به بسیار قدحها و بلبله‌ها و ساتگینها و مطربان زدن گرفتند و روزی بود چنان که چنین پادشاه پیش گیرد . و وزیر شراب نخوردی، یک دو دور شراب بگشت، او بازگشت. و امیر تا نزدیک نماز پیشین ببود، چندانکه ندیمان بیرونی بازگشتند، پس بصفّه نائبان‌ آمد که از باغ دور نیست و آنجا مجلسی خسروانی ساخته بودند و ندیمان خاصّ و مطربان آنجا آمدند و تا نماز دیگر ببود، پس از آن بازگشتند.
بیرونی، هم‌دورهٔ بوعلی سینا بود که در اصفهان می‌نشست و با هم مکاتبه و تبادل نظر فکری داشتند.
ازکوچه درون باغ بیرونی آهسته درآمدند چون نمله
با آنکه ز مغز و پوست بیرونی و پاک هم مغز در این جهان و هم پوست توئی
ساعتی بیرونیان را می‌ربود از عقل و دل ساعتی اهل حرم را می‌ببرد از هوش و کار