توجیه

از دیدگاه آنارکو-پاسفیست‌ها دولت برابرست با «خشونت سازمان‌یافته» بنابرین «به نظر منطقی این است که آنارشیست‌ها باید تمامی اشکال خشونت را رد کنند». هواداران این دیدگاه هدف را توجیه‌گر ابزار نمی‌دانند.

گریز دیگر از استدلال قهقرایی، فلسفه انتقادی است که منکر این است که باورها هرگز نباید توجیه شوند. بلکه وظیفه فیلسوفان این است که همهٔ باورها (از جمله باورهای مربوط به معیارهای صدق) را در معرض نقد قرار دهند و به جای توجیه آن‌ها، سعی در بی‌اعتبار کردن آن‌ها داشته باشند. سپس، این فیلسوفان می‌گویند، عقلانی است که به آن دسته از باورهایی عمل کنیم که به بهترین نحو در برابر نقد مقاومت کرده‌اند، خواه معیار خاصی از صدق را داشته باشند یا نه. کارل پوپر این ایده را بسط داد تا اندازه‌گیری کمی را دربرگیرد که آن را واقعی‌نمایی یا حقیقت‌مانند بودن نامید. او نشان داد که حتّی اگر هرگز نتوان یک ادّعای خاص را توجیه کرد، می‌توان صحت دو ادّعای رقیب را با نقد مقایسه کرد تا قضاوت کرد که کدام یک برتر از دیگری است.

پای در زنجیر توجیهات عقل کشتیش طوفانی «ظلمات» عقل

تو را عمری کشید این غول در تیه بکن با غول خود بحثی به توجیه

بحث با توجیه کن حجت میار آنچ من بسپردمت وا پس سپار

حکیمی گفت: زیبایی جاذبه ای روحانی است که دلربایی‌اش را جز به سبب خاصیتش توجیه نمی‌توان کرد.

چون حسن و جمال تو بود موهبت از حق دیدار تو توجیه کند روز لقا را

از عهده ی هجر تا بر آیم صبری توجیه کن برایم

لازم به ذکر است که حدود پنج هزار کلاهک شیمیایی، موشک یا بمب هوایی مربوط به زمان جنگ عراق کشف شد که قبل از جنگ خلیج فارس سال ۱۹۹۱ در زمان حکومت صدام ساخته و رها شده بودند. کشف این سلاح‌های شیمیایی توجیه دولت برای حمله را توجیه نمی‌کرد.

اما دسته سومی نیز وجود دارد که «اطلاعات مضر» نامیده می‌شود؛ این نوع اطلاعات بر پایه حقیقت استوار است اما به گونه‌ای به کار می‌رود که به یک فرد، سازمان یا کشور آسیب بزند. نمونه اطلاعات مضر همان گزارشی است که مسائل جنسی اشخاص را بدون این که توجیهی برای منافع عمومی داشته باشد افشا می‌کند.

رخت را مه نخوانند اهل توجیه که روشن نیست چندان وجه تشبیه

نبود هر چه کنند اهل کرم بی توجیه چه توان کرد که آن نزد بخیل اسرافست

افزایش سریع جمعیت و نیاز روزافزون به فراورده‌های لبنی، سبب تغییر دامداری‌های سنتی به صنعتی طی دهه‌های اخیر در استان شده‌است. موقعیت بسیار مطلوب دشت از لحاظ طبیعی و خطوط ارتباطی در کنار بازار فروش بسیار بزرگ (جمعیت میلیونی شهرهای اطراف ونزدیکی به تهران) رشد سریع واحدهای دامداری صنعتی را در دشت قزوین توجیه می‌نماید. این موضوع سبب شده که استان قزوین امروزه به عنوان یکی از قطب‌های دامداری در کشور مطرح باشد.

یک منع به توجیه بکن نفست را تا از لَم و لا نسلّمت برهاند

قافیه: اختلاف توجیه

در ماه مه ۲۰۲۳، اعلام شد که آلن ویک ۲ یک نسخه فقط دیجیتالی خواهد بود، رمدی توجیه کرد که بسیاری از بازیکنان قبلاً فقط به خرید دیجیتالی بازی‌ها روی آورده‌اند، بنابراین آنها می‌خواستند اطمینان حاصل کنند که بازی قیمت پایینی دارد، و نمی‌خواستند حتی اگر نسخه فیزیکی آن منتشر شود، به دانلود جداگانه‌ای نیاز داشته باشد.