تخلیق

هر که او را قوت تخلیق نیست پیش ما جز کافر و زندیق نیست

صاحب تحقیق را جلوت عزیز صاحب تخلیق را خلوت عزیز

ما ز تخلیقِ مقاصد زنده‌ایم از شعاعِ آرزو تابنده‌ایم

و قال الحسین بن منصور: «من جوز التخلیق من غیر علة جوز التعذیب من غیر زلة». آن کس که بخواند بی‌علت، اگر براند بی‌زلّت، کس را بر صنع وی چرا نیست، و در حکم وی چون نیست. خداوندا! در راستی کار تو تهمت نیست، و صنع ترا علت نیست.

علم از تحقیق لذت می برد عشق از تخلیق لذت می برد

بی یقین را لذت تحقیق نیست بی یقین را قوت تخلیق نیست

سنگست و آهنست به تخلیق کاف و نون حراقه‌ایست کون و عدم در ستاره‌بار

ذوق تخلیق آتشی اندر بدن از فروغ او فروغ انجمن

در عمل پوشیده مضمون حیات لذت تخلیق قانون حیات

چون ز تخلیقِ تمنّا باز ماند شهپرش بشکست و از پرواز ماند