معنی کلمه آبخوان در فرهنگستان زبان و ادب
{aquifer} [زمین شناسی] توده سنگ تراوا و اشباع شده از آب که آب چاه ها و چشمه های پیرامون را تأمین می کند
آبخوان
{aquifer} [زمین شناسی] توده سنگ تراوا و اشباع شده از آب که آب چاه ها و چشمه های پیرامون را تأمین می کند
معنی کلمه آبخوان در دانشنامه عمومی
آبخوان یا سفرهٔ آب زیرزمینی یک لایهٔ آبدار زیرزمینی است که در لایه های تحکیم نیافته ( گراول، ماسه و سیلت ) یا در سنگ های دارای درز و شکاف ایجاد می شود. این آب می تواند از طریق چاه بهره برداری شود. آبخوان ناتراوا و آبخوان کم تراوا، نام های است که به لایه های آبدار با درجات مختلف قابلیت آب دادن و ذخیره سازی داده می شود.
• آبخوان آزاد آبخوانی است که فشاری بر سطح ایستابی آن وارد نمی شود.
• آبخوان تحتِ فشار: آبخوانی است که فشار آب زیرزمینی در آن از فشار جوّ بیشتر است.
• آبخوان کم تراوا: واحد زمین شناختی سیرشده ای را که در شرایط هیدرولیکیِ عادی آب چندانی از آن نمی گذرد آبخوان کم تراوا می گویند.
برای منشأ آب های زیرزمینی تئوری های متعددی بیان گردیده است که از همه مهم تر تئوری نفوذ آب در زمین است. قسمت بزرگی از آبی که به صورت برف و باران به زمین می رسد در زمین نفوذ کرده و پس از برخورد با سنگ ها و طبقات غیرقابل نفوذ مخازن آب های زیرزمینی را می سازند. این تئوری را نخستین بار فیزیکدانی فرانسوی به نام ماریوت، در قرن ۱۸ میلادی بیان گردید و پس از چندی لومونوسوف آن را تأیید کرد. با این توصیف که ترکیب شیمیایی این آب ها پس از نفوذ در زمین ثابت نمی ماند و بر حسب سنگی که در آن جریان یافته است تغییر می یابد. تئوری فوق مدتی مورد پذیش بود ولی در مورد آب هایی که در مناطق مختلف زیرزمینی محبوس بودند بدون این که در آنجا بارش آسمانی قابل توجهی دیده شده باشد، درست نبود؛ لذا در پایان سدهٔ ۲۰ ولگر تئوری تازه ای ارائه کرد. این تئوری منشأ آب های زیرزمینی را از طریق آب های نفوذی قابل قبول نمی داند بلکه تشکیل آن ها را از تراکم بخار آب موجود در هوا که در بین ذرات و خلل و فرج سنگ ها نفوذ می کند استنباط می نماید؛ بنابراین تئوری جدیدی به نام تئوری تراکم آب به وجود می آید. این تئوری به شدت از طرف اکثر دانشمندان انتقاد می شود و آن را غیرواقعی اعلام می دادند زیرا که بخار آب موجود در فضا به اندازه کافی نیست که بتواند مستقلاً منابع عظیمی از آب های زیرزمینی را تشکیل دهند. در اوایل قرن ۲۰ تئوری دیگری به نام تئوری آب های ابتدایی توسط یک نفر دانشمند اتریشی به نام E Suess ارائه داده می شود که از طرف بسیاری از آبشناسان استقبال می گردد. طبق این تئوری بخارها و گازهایی که از ماگما در اعماق زمین برمی خیزد با نزدیک شدن به سطح زمین متراکم شده و به صورت آب ابتدایی پدیدار می گردند. تجربیات کافی امروزه این نظریه را نیز رد می کند. سرانجام تئوری آب های فسیل مطرح می شود. در این تئوری آب های زیرزمینی نواحی عمیق به باقی مانده آب های حوضه های قدیمی که در زیر رسوبات مدفون شده اند ربط داده می شود. پس از اظهار نظر آبشناسان ممالک مختلف و بررسی تئوری های فوق، قریب به اتفاق متخصصین تئوری اول یعنی تئوری آب های نفوذی را در مورد آب های زیرزمینی قابل قبول می دانند. نفوذ آب در زمین تا برخورد به قشرهای نفوذ ناپذیر ادامه می یابد. به محض این که آب ها به این قبیل لایه ها رسیدند و جریان آن ها از هر طرف متوقف گردید در خلال حفره های سنگ ها جمع شده و سفره های آبدار یا مخازن زیرزمینی آب را تشکیل می دهند.
معنی کلمه آبخوان در دانشنامه آزاد فارسی
بدنه ای سنگی، با تراوش مقدار قابل توجهی آب. سنگی که آب خوان را تشکیل می دهد باید متخلخل و نفوذپذیر، پُر از حفره های مرتبط با هم، باشد تا عبور آب را ممکن کند. آب خوان ها از منابع مهم آب شیریناند و در بسیاری از مناطق کم آب دنیا، از آن ها برای تأمین آب آشامیدنی و آبیاری استفاده می کنند. از آب خوان ها با چاه های آرتزینبهره برداری می کنند. آب خوان ها ممکن است در زیر، رو یا بینِ لایه هایی با نفوذپذیری کم قرار گیرند که به لایۀ آب بندیا آب خوانِ ناتراوامعروف اند و جلوی حرکت آب را می گیرند. بهترین آب خوان ها در ماسه سنگها و سنگ های آهکیِمتخلخل یافت می شوند.
معنی کلمه آبخوان در ویکی واژه
(کشاورزی): سفره آب زیرزمینی.
حوزه [زمین‌شناسی]: تودهسنگ تراوا و اشباع شده از آب که آب چاه‌ها و چشمههای پیرامون را تأمین می‌کند.
جملاتی از کاربرد کلمه آبخوان
حجم آب زیرزمینی یک آبخوان با اندازه‌گیری سطوح آب در چاه‌های محلی و با بررسی سوابق زمین‌شناسی ثبت شده از چاه‌های حفاری به منظور تعیین میزان، عمق و ضخامت رسوبات و سنگ‌های حامل آب، تخمین زده می‌شود. قبل از سرمایه‌گذاری در چاه‌های بهره‌برداری، چاه‌های آزمایشی حفر می‌شوند تا عمق‌هایی که در آن به آب می‌رسیم اندازه‌گیری شده و نمونه‌های خاک، سنگ و آب برای آنالیزهای آزمایشگاهی جمع‌آوری شوند. همچنین آزمایش‌ها پمپاژ در چاه‌های آزمایشی برای تعیین ویژگی‌های جریان آبخوان انجام می‌شود.
آب مورد استفاده انسان از منابع مختلفی پس از تصفیه آن تأمین می‌شود. این منابع شامل آب‌های زیرزمینی (آبخوان)، منابع سطحی (رودخانه، سد و دریاچه) یا دریاها پس از نمک‌زدایی می‌باشند.
در بین شهرهای ایرانی به دلیل برداشت از آبخوان دشت اصفهان بیشترین نرخ فرونشست زمین را دارد که روی حدود ۱۰ هزار کیلومتر مربع یعنی ۱۰ درصد از مساحت استان تأثیر گذاشته است.
تداخل آب دریا، یعنی جریان یافتن یا نفوذ آب دریا به داخل آبخوان ساحلی؛ نفوذ آب دریا و نفوذ آب شور می‌باشد. این امر یک پدیده طبیعی است اما می‌تواند توسط عوامل انسانی ایجاد یا تشدید شود. در مورد سفره‌های آب همگن، نفوذ آب دریا می‌تواند ناحیه شوری را زیر یک ناحیه آب زیرزمینی شیرین ایجاد کند، و با جریان آب، موجب شوری آب شیرین شود.
یکی دیگر از دلایل نگرانی این است که افت آب زیرزمینی در آبخوان‌های بهره‌برداری شده، این پتانسیل را دارد که آسیب شدیدی به اکوسیستم‌های خاکی و آبی وارد کند – در بعضی موارد بسیار واضح و آشکار است اما در سایر موارد به دلیل طولانی بودن زمانی که خسارت و آسیب در آن رخ می‌دهد، کاملاً غیرمنتظره است.