معنی کلمه المناقب در دانشنامه اسلامی
تألیف کتاب اندکی پس از 553ق، در بغداد صورت گرفته است ....
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در چهار بخش، در چهار جلد تنظیم شده است.
نویسنده به شیوه برخی کتب سیره و تاریخ، سلسله سندها را قبل از هر گزارش نیاورده و به متون اخبار کفایت کرده است و علت آن را اجماع همه عالمان بر صحت این کتاب ها، شهرت آن اخبار و پرهیز از اطناب و زیاده گویی دانسته است؛ ولی با بیان طرق نقلش متذکر می شود که بدین گونه، اخبار و روایات کتاب مناقب از دایره خبر مرسل خارج و به احادیث مسند ملحق شده اند. وی خاطرنشان می کند نوشته هایی که به دست من رسیده، یا مستقیما از طریق خود نویسنده ها به من رسیده است یا با چند واسطه در نهایت به نویسندگان اصلی می رسد. همچنین سعی نموده اخباری را نقل کند که از نظر سند، یا به حد تواتر برسد یا لااقل به حد شهرت رسیده باشد ....
روش وی در گزینش اخبار را به اختصار می توان چنین آورد:
[ویکی فقه] المناقب (ابهام زدایی). المناقب یا مناقب ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا عنوان برای کتاب های ذیل باشد: • المناقب (محمد بن علوی)، محمد بن علوی از محدثان قرن پنجم، از مصادر علامه مجلسی در بحار الانوار• المناقب (اخطب خوارزم)، تألیف اخطب خوارزم، از مصادر مهم و معتبر در باب فضایل علی (علیه السلام)، از نگاه اهل سنت و شیعه• مناقب آل ابی طالب (ابن شهرآشوب)، تألیف رشیدالدین ابوعبدالله محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی معروف به ابن شهر آشوب• مناقب الامام علی بن ابی طالب (ابن مغازلی)، از آثار مهم ابن مغازلی در مناقب امام علی (علیه السلام)• مناقب الابرار و محاسن الاخیار فی طبقات الصوفیة، اثر حسین بن نصر ابن خمیس مشهور به ابن خمیس موصلی، کتابی است به زبان عربی در احوال بزرگان صوفیه
...
[ویکی فقه] المناقب (اخطب خوارزم). کتاب «المناقب» از مصادر مهم و معتبر در باب فضایل علی علیه السلام، از نگاه اهل سنت و شیعه به شمار می رود.
پیامبر گرامی اسلام در موقعیت های مختلف به تبیین مناقب و فضایل امیرالمؤمنین علیه السّلام پرداختند تا بدین وسیله عذر و بهانه را از دست مخالفین گرفته و حجت را بر همگی تمام کنند. علیرغم تلاش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم در نشر فضائل آن حضرت، حکومتهای ستمگر اموی و عباسی طی قرون و سالیان متمادی نه تنها به مخفی نگاه داشتن و به فراموشی سپردن فضایل آن حضرت کمر همت بستند بلکه نظیر این مناقب را برای افرادی غیر از حضرت به ثبت رساندند و در این راه چه مال ها که هزینه نکردند و چه احادیثی که جعل ننمودند. در چنین اوضاعی بعضی از محدثین در مقابل خدا و پیشگاه امت اسلامی احساس مسئولیت نمودند، از این رو به نشر فضایل آن حضرت و لو به بهای دادن جان خود، همت گماشتند. از جمله این محدثین می توان از ابو عبد الرحمن احمد بن شعیب معروف به حافظ سنائی متوفای ۳۰۳ هجری و نیز از حافظ فخر الدین ابو عبدالله محمد بن یوسف بن محمد کنجی شافعی که در سال ۶۵۸ هجری به راه نشر فضایل امیرالمؤمنین به قتل رسید، یاد کرد.مؤلف «المناقب» نیز از جمله این محدثین است. این کتاب بین محدثین و دوستداران امام علی علیه السّلام از شهرت بسیار بالایی برخوردار است تا جائیکه گروهی از اعلام محدثین بدون واسطه آنرا از مؤلف نقل کرده اند، کسانی چون: شیخ مسلم بن علی بن اخت، شیخ ابو الرضا طاهر بن ابی المکارم عبد السید خوارزمی، ابن سعید حلی، ابو المکارم ناصر بن ابو ا- لمکارم مطرزی و ابن شهر آشوب مازندرانی.مؤلف در این کتاب در ضمن ۲۷ فصل به ذکر مناقب و فضایل علی علیه السّلام از زبان مبارک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم پرداخته و در پایان قبل از دعا به درگاه خداوند، سه قصیده از قصاید خود را در مدح امیرالمؤمنین علیه السّلام آورده است.
ویژگی
اهمیت این کتاب به قدری است که جزء مصادر مهم فریقین (شیعه و سنی) در باب فضایل امیرالمؤمنین شمرده می شود، به طوری که علماء خاصه و عامه بدان استناد کرده و احادیثش را در آثار خود آورده اند. کسانی چون سید بن طاوس، ابن شهر آشوب، اربلی، ابن وزیر یمانی، ابن حجر عسقلانی، کنجی شافعی، ابن صباغ مالکی و غیر ایشان.
نسخه شناسی
علامه امینی در الغدیر ج۴ می نویسد این کتاب در ۱۲۲۴ هجری چاپ شده است. چاپهای دیگر: ۱- چاپ سنگی تبریز سال ۱۳۱۳. ۲- چاپ حروفی نجف اشرف، با مقدمه محمد رضا موسوی خرسان. ۳- نسخه خطی کتابخانه وزیری یزد که در قرن ۶ هجری نوشته شده است. میکروفیلم این نسخه در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به شماره ۲۴۵۴ موجود است. ۴- نسخه خطی کتابخانه رضوی به شماره ۱۸۵۲ که به خط نسخ نگاشته شده است. ۵- نسخه مورد استفاده در برنامه توسط شیخ مالک محمودی تحقیق شده و توسط انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سال ۱۴۱۱ هجری، با مقدمه آیت الله جعفر سبحانی منتشر شده است.
منابع
...
[ویکی نور] المناقب (الخوارزمی). مناقب امیرالمؤمنین یا فضائل امیرالمؤمنین(ع) مشهور به المناقب که توسط موفق خوارزمی (م 568) نوشته شده، یکی از دهها کتاب مناقب است که عالمان اهل سنت تألیف کرده اند. این کتاب در 27 فصل تنظیم شده که فصل شانزدهم آن خود چهار فصل دارد و در مجموع سی فصل از کتاب به فضایل و مناقب حضرت علی علیه السلام می پردازد.
خوارزمی از دوستداران اهل بیت است که کتاب دیگری با عنوان مقتل الحسین(ع) دارد و در آن نیز فصل هایی را به مناقب اهل بیت پیامبر(ص) اختصاص داده است.
تعداد روایاتی که در کتاب مناقب آمده مجموعا 416 خبر بر اساس شمارش چاپ حاضر است. خوارزمی تمامی روایات را با ذکر سند نقل کرده و طریق خود را به راویان اصلی آورده است. به طوری که حجم زیادی از کتاب به ذکر اسناد اختصاص دارد.
محتوای فصول کتاب عبارتست از آیاتی که در شأن علی علیه السلام نازل شده است، محبت پیامبر(ص) به او، سبقت در ایمان، اینکه جزو اهل بیت، برترین صحابه است، بالا رفتن بر دوش پیامبر(ص)، ابلاغ برائت، اشتیاق بهشت به او و بسیاری دیگر از فضائل و همچنین مختصری درباره احوال آن حضرت. روایات این کتاب منحصر به احادیث نبوی نیست. خوارزمی از منابع خود سخنی نمی گوید به نظر می رسد با توجه به اینکه طریق خود را به راویان، ذکر کرده از کتاب خاصی نقل نکرده باشد هر چند روایاتی که نقل کرده در کتب شیعه و سنی مشهور است. مصحح کتاب در پاورقی به برخی از این کتب اشاره می کند. تقریباً همه رواتی که خوارزمی در این کتاب از آنها نقل کرده محدثان اهل سنت هستند.
مطالعه کتاب المناقب (الخوارزمی) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور
[ویکی فقه] المناقب (علوی). این کتاب یکی از مصادر علامه مجلسی در بحار الانوار است که از آن با نام کتاب عتیق فی فضائل اهل البیت علیهم السّلام یاد کرده و از آن نقل می کند.
مؤلف این کتاب بنا به آنچه محقق و مصحح آن بررسی و اظهار کرده محمد بن علوی از محدثان قرن پنجم است.نسخه احیاء شده توسط کتابخانه علامه مجلسی که متصدی تحقیق و نشر مصادر بحار است مشتمل بر ۵۱ خبر در باره فضائل امیرالمؤمنین علیه السّلام و برخی اخبار آن حضرت و همچنین در باره شیعه است.مؤلف کتاب در مواردی به سلسله اسناد خود اشاره کرده و در بیشتر روایات فقط یکی دو راوی اخیر را نام می برد. اخباری که در این رساله آمده در منابع دیگر شیعی مانند الخرائج و الجرائح، بصائر الدرجات، مناقب ابن شهر آشوب و برخی کتب امالی یافت می شود و مصحح کتاب در پاورقی به آنها ارجاع و توجه داده است.
[ویکی فقه] المناقب (محمد بن علوی). این کتاب یکی از مصادر علامه مجلسی در بحار الانوار است که از آن با نام کتاب عتیق فی فضائل اهل البیت علیهم السّلام یاد کرده و از آن نقل می کند.
مؤلف این کتاب بنا به آنچه محقق و مصحح آن بررسی و اظهار کرده محمد بن علوی از محدثان قرن پنجم است.نسخه احیاء شده توسط کتابخانه علامه مجلسی که متصدی تحقیق و نشر مصادر بحار است مشتمل بر ۵۱ خبر در باره فضائل امیرالمؤمنین علیه السّلام و برخی اخبار آن حضرت و همچنین در باره شیعه است.مؤلف کتاب در مواردی به سلسله اسناد خود اشاره کرده و در بیشتر روایات فقط یکی دو راوی اخیر را نام می برد. اخباری که در این رساله آمده در منابع دیگر شیعی مانند الخرائج و الجرائح، بصائر الدرجات، مناقب ابن شهر آشوب و برخی کتب امالی یافت می شود و مصحح کتاب در پاورقی به آنها ارجاع و توجه داده است.
نوادر کتاب
در این کتاب نوادری یافت می شود که در کتب دیگر نمی توان یافت مانند نام ۱۱۷ خطبه ای که برای امیرالمؤمنین علیه السّلام در پایان اثر، یاد شده و در کتب مشابه وجود ندارد.
[ویکی فقه] المناقب (کتاب). کتاب «المناقب» از مصادر مهم و معتبر در باب فضایل علی علیه السلام، از نگاه اهل سنت و شیعه به شمار می رود.
پیامبر گرامی اسلام در موقعیت های مختلف به تبیین مناقب و فضایل امیرالمؤمنین علیه السّلام پرداختند تا بدین وسیله عذر و بهانه را از دست مخالفین گرفته و حجت را بر همگی تمام کنند. علیرغم تلاش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم در نشر فضائل آن حضرت، حکومتهای ستمگر اموی و عباسی طی قرون و سالیان متمادی نه تنها به مخفی نگاه داشتن و به فراموشی سپردن فضایل آن حضرت کمر همت بستند بلکه نظیر این مناقب را برای افرادی غیر از حضرت به ثبت رساندند و در این راه چه مال ها که هزینه نکردند و چه احادیثی که جعل ننمودند. در چنین اوضاعی بعضی از محدثین در مقابل خدا و پیشگاه امت اسلامی احساس مسئولیت نمودند، از این رو به نشر فضایل آن حضرت و لو به بهای دادن جان خود، همت گماشتند. از جمله این محدثین می توان از ابو عبد الرحمن احمد بن شعیب معروف به حافظ سنائی متوفای ۳۰۳ هجری و نیز از حافظ فخر الدین ابو عبدالله محمد بن یوسف بن محمد کنجی شافعی که در سال ۶۵۸ هجری به راه نشر فضایل امیرالمؤمنین به قتل رسید، یاد کرد.مؤلف «المناقب» نیز از جمله این محدثین است. این کتاب بین محدثین و دوستداران امام علی علیه السّلام از شهرت بسیار بالایی برخوردار است تا جائیکه گروهی از اعلام محدثین بدون واسطه آنرا از مؤلف نقل کرده اند، کسانی چون: شیخ مسلم بن علی بن اخت، شیخ ابو الرضا طاهر بن ابی المکارم عبد السید خوارزمی، ابن سعید حلی، ابو المکارم ناصر بن ابو ا- لمکارم مطرزی و ابن شهر آشوب مازندرانی.مؤلف در این کتاب در ضمن ۲۷ فصل به ذکر مناقب و فضایل علی علیه السّلام از زبان مبارک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم پرداخته و در پایان قبل از دعا به درگاه خداوند، سه قصیده از قصاید خود را در مدح امیرالمؤمنین علیه السّلام آورده است. ویژگی اهمیت این کتاب به قدری است که جزء مصادر مهم فریقین (شیعه و سنی) در باب فضایل امیرالمؤمنین شمرده می شود، به طوری که علماء خاصه و عامه بدان استناد کرده و احادیثش را در آثار خود آورده اند. کسانی چون سید بن طاوس، ابن شهر آشوب، اربلی، ابن وزیر یمانی، ابن حجر عسقلانی، کنجی شافعی، ابن صباغ مالکی و غیر ایشان.