میوسِن (Miocene) چهارمین دور از دوران ترشیاری، از ازمنۀ زمین شناسی، ۲۳.۵ تا ۵.۲ میلیون سال قبل. در این زمان، علف زارها در قاره ها گسترده شدند و پستانداران سم دار به سرعت تکامل یافتند.
جملاتی از کاربرد کلمه میوسن
خرمن کوه نام یکی از کوههای استان فارس میباشد. خرمن کوه کوهی گنبدی شکل بین راه سروستان به استهبان و در همسایگی دریاچه بختگان است. روستای کچویه در پای کوه خرمن کوه واقع شده است. این کوه در شمال شهر فسا قرار داشته و با ارتفاع حدود ۳۱۸۳ متر از سطح دریا، مرتفعترین نقطه این شهرستان محسوب میشود. از لحاظ زمین شناختی جنس کوه از آهک و گچ متعلق به سازندهای آسماری و به سن پلیوسن – میوسن میباشد. به اعتقاد زمین شناسان، برآمدن این کوه حاصل یک گنبد نمکی است که با فشار آوردن به لایههای رویی، آنها را بالا رانده و در گذر زمان عملکرد گسلها و فرسایش آبی، حاشیهها را بریده بریده کرده است. وجود چشمه سارهای فراوان و مناظر طبیعی بی نظیر، این کوه را یکی از اهداف گردشگران قرار داده است.
این پستانکدندانِ چهارعاجی در آفریقا پدید آمد و در میوسن دیرین نخستین پستانکدندانی شد که از زادگاهش گریخت، به اوراسیا و آمریکای شمالی کوچید و در زیستگاههای جدیدش فراوان شد. در مقایسه با پستانکدندانان قدیمیتر، جوشخوردهدد فقط تعداد کمی دندان آسیای بزرگ برای خرد کردنِ برگهای گیاهان داشت.
روستای منوچهر یک اندیس فلزی است که در حوالی شهر رزن استان همدان قرار دارد و مادهٔ معدنی موجود در آن، آهن است. سنگ میزبان این اندیس شیل است و دیرینگی آن به دوران الیگومیوو میوسن میرسد.
تحقیقات اخیر در جاماییکا نشان میدهد که خاک مناطق معدنی درصد قابل توجهی از کادمیوم دارد که این موضوع میتواند نشانگر فعالیتهای عمده آتشفشانی در اواخر دوره میوسن در آمریکای مرکزی باشد و در واقع منابع بوکسیت این کشور بهطور عمده ریشه در همین فعالیتهای آتشفشانی در آن دوره دارد.
فیلگاه یک اندیس مصالح ساختمانی است که در حوالی شهر بهبهان استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد و مادهٔ معدنی موجود در آن، مارن است. سنگ میزبان این اندیس مارن و کربنات است و دیرینگی آن به دوران میوسن میرسد.
زمینشناسی منطقه تودشک تابع سامانه زمینساختی محور ارومیه-دختر از تقسیمات ایران مرکزی میباشد. از خصوصیات بارز این محور وجود کمربند آتشفشانی دوره میوسن میباشد. با توجه به جنس منطقه دارای حداقل نفوذپذیری است. برای ذخیرهسازی رواناب در بالا دست باید مقاطع مناسب را در منطقه مشخص نمود و در استخرهای ذخیرهای که با بندهای مشخص و سر ریزها معین بوده و گنجایش حدود یکصد هزار متر مکعب را داشته باشد میتواند احداث کرد.
گچ ارمندبالا یک اندیس غیرفلزی است که در حوالی شهر اردل استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و مادهٔ معدنی موجود در آن، گچ است و دیرینگی آن به دوران میوسن میرسد.
تنباکوکار یک اندیس مصالح ساختمانی است که در حوالی شهر هفت گل استان خوزستان قرار دارد و مادهٔ معدنی موجود در آن، مارن است. سنگ میزبان این اندیس آهک و مارن میشان است و دیرینگی آن به دوران میوسن میرسد.
سیلیس تاکند یک اندیس غیرفلزی است که در استان قزوین قرار دارد و مادهٔ معدنی موجود در آن، سیلیس است. سنگ میزبان این اندیس میوسن است.
سنگ گدار ناکون یک اندیس غیرفلزی است که در حوالی شهر بهبهان استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد و مادهٔ معدنی موجود در آن، نمک است و دیرینگی آن به دوران میوسن میرسد.