معنی کلمه زوجک در دانشنامه اسلامی
ریشه کلمه:
زوج (۸۱ بار)ک (۱۴۷۸ بار)
جفت - صنف. به هر دو قرین از مذکّر و مؤنث در حیوانات که ازدواج یافتهاند گفته میشود: زوج. به هر دو قرین در غیر حیوانات نیز زوج اطلاق میشود مثل یک زوج کفش (یک جفت) (مفردات) زوجه به معنی زن است جمع آن زوجات میباشد راغب گوید لغت ردیء است. نگارنده گوید لذا زوجه و زوجات در قرآن نیامده بلکه زوج و ازدواج به کار رفته است. زوج هم به زن اطلاق شده مثل و مثل . و هم به مرد نحو و ایضاً . ازدواج نیز هم در زنان به کار رفته مثل و هم در مردان نحو . ظاهراً استعمال شدن ازدواج در مردان فقط این آیه است. زوج و ازدواج در گیاهان نیز به کار رفته مثل ، . درباره حیوانات نیز آمده ، . در زبان عرب زوجین به معنی یک جفت است و لفظ «اثنین» برای بیان آن است. نرو مادگی در مادّه ذکر وعده کردیم درباره نر و مادگی که قرآن آن را در بسیاری از آیات مطرح کرده سخن گوئیم. یکی از اسرار عجیب خلقت نر و مادگی موجودات است اگر در حیوان و گیاه این واقعیّت وجود نداشت هیچ یک چیز دو چیز نمیشد و جای از بین رفتهها پر نمیگردید و تولید و تکثیر مطلقا نداشت ولی خداوند با این مسیله نقص عالم را جبران و آن راپیوسته به سوی کمال میراند. بشر با فکر ساده خود ابتداء آن را فقط در انسان و حیوان میدانست و در اثر پیشرفت علم احساس کرد که این واقعیّت در عالم گیاه نیز حکم فرماست و اگر نباتات به وسیله حشرات م بادها تلقیح نگردند میوه بدست نخواهد آمد. از قدیم به وجود نر و مادگی در بعضی درختان نثل خرما پی برده بودند ولی بعدها عمومیّت آن روشن گردید. قرآن کریم پا را از همه فراتر گذاشته و مسئله نر و مادگی را در تمام موجودات اعلان میکند اعمّ از زنده و غیر زنده. درباره حیوان و انسان که روشن است و بعضی از آیات آن گذشت. درباره نباتات آمده . یعنی پاک و منزه است خدائیکه از روئیدنیهای زمین و از شما مردمان جفتها (نرو مادهها) قرار داد و از چیزهائیکه نمیدانید نیز جفتها قرار داد در گذشته که این واقعیت به ثبوت نرسیده بود بزرگان ازدواج را در آیه اصناف معنی میکردند ولی علم نشان داد که قرآن چه مسئله عجیبی را مطرح میکند در آیه . گرچه نسبت زوجیت به خود ثمره داده شده ولی ظاهراً منظور تولید شدن آنها در اثر زوجیت است بعضی از بزرگان آن را دو صنف گفته یکی مال زمستان و دیگری مال تابستان مثل بعضی میوهها ولی این خیلی بعید است و با کلیّت آیه که فرموده «مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ» جور در نمیآید که همه آنها صیفی و شتئی ندارند. بالاتر از همه این آیه است که میگوید . این آیه روشن میکند که قانون نرو مادگی در تمام موجودات بدون استثناء جاری است امروز بشر پس از فرو رفتن در درون اشیاء و شکافتن ذرّات و رسیدن به اتم دانسته است که اتمها از الکترون و پروتون تشکیل یافتهاند الکترونها بار منفی دارند و پروتونها بار مثبت آن دو نیز نر و مادهاند و موجودات همه از آن ذرات تشکیل یافتهاند «سُبْحانَ رَبِّکَ رَبَّ الْعِزَّةِ عَمّا یَصِفُونَ». * . ظاهراً مراد از زوج در این آیه و نظائر آن، نوع و صنف است یعنی زمین حرکت کرد بالا آمد و هر صنف و هر جور روئیدنی نشاط آور را رویانید. نوع و صنف یکی از معانی زوج است چنانکه راغب و اقرب و بیضاوی و ابن اثیر و طبرسی گفته است همچنین است آیات 7 شعراء، 10 لقمان، 7 ق. و غیره. * ظاهراً مراد از آن جفت شدن انسانها با اعمالشان است درباره آن گفتهاند: مراد ملکههای اعمال است که شخص با آنهامزدوج میگردد یا هر انسان به هم شکل خود از اهل آتش و بهشت قرین شود یا ارواح به اجساد برگردد یا هر فریفته به فریبنده ملحق شود یا مؤمنین با حور العین و کفّار با شیاطین هم قرین گردند. قول اخیر عبارت اخرای کلام ماست و بنابر تجسّم عمل مراد قرین شدن انسان با عمل خویش است . * حمیم آب جوشان، غسّاق چنانکه مجمع گفته چرک بسیار بد بو، شکل، مشایه و نظیر است ازدواج چنانکه گفتهاند به معنی انواع و اقسام است یعنی:این آب جوشان و چرک بد بو است آن را بچشند. و دیگری مثل حمیم و غساق که هم نوع اند آن را هم بچشند. * ، . میشود گفت مراد از این ازدواج زنان دنیوی انسان هستند که اهل بهشت شدهاند به قرینه آیهای که میگوید . و شاید مراد ازدواج بهشتی و حور العین باشند. همچنین آیه . ممکن است مراد از زنان دنیائی باشد که با شوهران شریک ظلم بودهاند و این وضع بخصوصی است که زن و شوهر در دنیا با هم ظالم باشند و در آخرت نیز از هم جدا نشوند چنانکه درباره ابولهب و زن او آمده . و احتمال دارد ازواجی باشند که از اعمال بد تجسّم یافتهاند و یا هم شکلانی در عذاب باشند که خدا فرموده . در این آیات شیطان با گناهکار قرین است و او را پیوسته گمراه میکند و روز قیامت نیز او را قرین خود میبیند و اعتذار سودی نمیدهد و هر دو مشترکاً وارد عذاب میشوند آیا مراد از ازواج و هم شکلها این شیاطین اند که فرموده «اُحْشُرُواالَّذینَ ظَلَمذوا وَ اَزْواجَهُمْ...»؟ واللّه العالم