عالم عقل

بعالم کس از امر او سر نتابد جز آن کاید از عالم عقل بیرون

در عالم عقل آنکو چشم و دل او وا شد گلهای طرب چیند اسرار عجب بیند

اگر خاطرش را به وقت سخن کسی عالم عقل خواند سزاست

ای شاخ تو اقبال و خرد بارت باد در عالم عقل و روح بازارت باد

روح اعظم جان عالم عقل کل از جان و دل در امامت این امام انس و جان جانان اوست

اگر خاطرش را به خط خطیر همی عالم عقل خواند سزاست

عقل او حزم عالم عقل است جان او ذات عالم جان باد

و مرکب از دو نوع است: جمادو نبات. جماد را ملکوت هم خواص و طبایع اوست چنانک خواص احجار و طبایع آن. و ملکوت نبات نفس نامیه است و خواص و طبیعت آن و منشأ این قسم عالم عقل است. دیگر باره اقسام ملکوتیات ارواح و نفوس در نبات جمع شود ازین است که ملکوت نبات را روح نامیه و نفوس نامیه خوانند زیرا که او واسطه و عالم حیوانی و جمادی آمد چون درونشو و نماست که در جماد نیست و از خواص حیوانی است از قبیل ذوات الروح و ملکوت آن را روح نامیه گویند و چون درو حس نیست که از خاصیت جماد است از قبیل ذوات‌النفوس شمردند و نفس نامیه خوانند.

در شریعت ذوق دین‌یابی نه اندر عقل از آنک قشر عالم عقل دارد مغز روح انبیا

از صحبت مدعیان عالم عقل جز در حجره بیدلی نقل نتوان کرد و از کیمیا فروشان بخردی جز در کنج افلاس بیخردی نتوان گریخت.