دافعه

معنی کلمه دافعه در لغت نامه دهخدا

( دافعة ) دافعة. [ ف ِ ع َ ] ( ع ص ) تأنیث دافع. دافعه. یکی از قوتهای تن است نزد طبیبان .قوّه دافعه یکی از هشت خادم نفس نباتیست که فضول غذا را بیرون کند. قوه ای که ثفل غذای مهضومه را بیرون کند. قوتی در تن که فضول و مضرات از تن براند. قوه ای که از غذا آنچه کثیف باشد از جسم بیرون کند. آن قوتیست در بدن که آنچه از تغذیه بدن فضله باشد و صلاحیت غذا شدن نداشته باشد آنرا مندفع گرداند. ( غیاث ). قوتی که فضله باقی غذا را که صلاحیت غذا ندارد دفع کندتا متعفن نگردد. ( منتهی الارب ). قوتی در حیوان که فضول براند. یکی از قوای خادمه طبیعیه است. و هی قوة تدفع عن الطبیعة مایستغنی عنه. ( از تذکره داود ضریر انطاکی ج 1 ص 13 ). دم برآوردن و قی و سرفه و عطسه و گریه و اخراج بول و غایط و خوی و ترشحات دیگر چون چرک گوش و مانند از آن از قوه های دافعه است :
نشان هاضمه طباخ و نام دافعه کناس
کزاینها قوت افزاید برای قوت چار ارکان.ناصرخسرو.قوت دافعه اندر لیفهاست که از پهنا نهاده است. ( ذخیره خوارزمشاهی ). بدین دو وجه تری های فزونی اندر دماغ بسیار گردد و قوت دافعه بجهد خویش آن فزونی را دفع کند، زکام و نزله تولدکند. ( ذخیره خوارزمشاهی ). || ( اِ ) رودبار. || نهر جاری. || توجبه. ( منتهی الارب ). توجبه. سیل. || زمین نشیب نرم که در آن آب رود افتد. ج ، دوافع. ( منتهی الارب ).

معنی کلمه دافعه در فرهنگ معین

(فِ عِ ) [ ع . دافعة ] (اِفا. ) دفع کننده ، برطرف کننده .

معنی کلمه دافعه در فرهنگ عمید

=دافع

معنی کلمه دافعه در فرهنگ فارسی

مونث دافع، دفع کننده، راننده، دورکننده
( اسم ) دفع کننده راننده بر طرف کننده . یا قوه دافعه . قوهای که نیروی دیگری را دفع کند مقابل جاذبه .
تانیث دافع

معنی کلمه دافعه در فرهنگستان زبان و ادب

[فیزیک] ← رانش

جملاتی از کاربرد کلمه دافعه

جاذبه با ماسکه با هاضمه پس دافعه خادمه باشند این هر چار در تنها بود
قوّت هاضمه تباه کند دافعه هم به وی نگاه کند
یک الکترون، میدان الکتریکی ایجاد می‌کند که بر ذرات با بار مثبت مانند پروتون، نیروی جاذبه و بر ذرات دارای بار منفی نیروی دافعه وارد می‌کند. میزان قدرت این نیرو توسط قانون مربع معکوس کولن تعیین می‌شود.
این نیرو ذرات باردار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابرین بار تمایل دارد تا حد امکان به‌طور مساوی در یک سطح هادی پخش شود. اندازهٔ نیروی الکترومغناطیسی، چه جاذبه باشد و چه دافعه، با استفاده از قانون کولن به‌دست می‌آید. مطابق این قانون، نیرو با حاصلضرب بار دو ذره در مجذور معکوس فاصلهٔ بین آن دو متناسب است.: 35  نیروی الکترومغناطیس بسیار نیرومند است و در واقع بعد از نیروی هسته‌ای قوی، نیرومندترین نیرو به‌شمار می‌آید. اما برخلاف آن، این نیرو در تمام فواصل اعمال می‌شود. در مقایسه با نیروی گرانش، نیروی الکترومغناطیسی که دو الکترون را دفع می‌کند، ۱۰۴۲ بار قویتر از نیروی جاذبه گرانشی بین آن دو است.
قطعاً مدل اتمی بور با اشکال قابل توجهی روبرو بود و آن هم نبود نوترون یا ماده‌ای بود که دافعهٔ بین پروتون‌ها در مرکز هسته را از بین ببرد. از اینرو چادویک با تأکید بر درستی مدل منظومه شمسی نیلز بور، با توضیح وجود نوترون در هستهٔ اتم، ایراد آن را برطرف کرد. از آن به بعد اصلاحات دیگری بر روی توضیح هستهٔ اتم انجام نشده‌است. البته دانشمندان بزرگی همچون اروین شرودینگر، پس از او نظریات اتمی بسیاری ارائه کرده‌اند، ولی هنوز هم (در رابطه با هستهٔ اتم)، کامل‌ترین نظریه متعلق به جیمز چادویک است.
حرکات و تردُّد مابین دافعه ماسکه به رأی العین
ازین چهار خادم یکی آنست که هر چه شایستهٔ او بود بدو می‌ کشد و او را جاذبه خوانند و دوم آنکه هر چه جاذبه جذب کرده باشد این نگاه میدارد و او را ماسکه خوانند و سوم آنکه مجذوب را هضم کند و از حالت خویش بگرداند تا مانندهٔ او شود و او را هاضمه خوانند و چهارم آنکه آنچه ناشایسته بود دفع کند و او را دافعه خوانند.
بدان که تن مردم را اصل از خاک است و خاک به واسطۀ ادوار افلاک و شعاع کواکب و امتزاج و اعتدال عناصر صورت خاکی را بگذارد و به صورت نبات مکون شود. بعد از آن غذای حیوان شود و آنگاه حیوان غذای انسان گردد و شاید که آن نبات خود غذای انسان شود. فی الجمله آن غذا را در مقدمه، قوت جاذبه جذب کند و ماسکه نگاه دارد و هاضمه هضم کند و ممیزه کثیف را از لطیف جدا کند و دافعه کثیف را از راه اَمْعاء دفع کند و این حالات در معده باشد.
- اما نامی نباتی را پنج قوه است: ماسکه، جاذبه، هاضمه، دافعه، مربیه و دو خاصیتش زیادت و نقصان است و از کبد سرچشمه همی گیرد.
یک الکترود در داخل محلول/ مذاب پلیمری قرار داده شده‌است و یک الکترود دیگر به جمع‌کننده ای که به زمین متصل است وصل می‌شود. چنان‌که پیشتر گفته شد، هنگامی که یک ولتاژ بالا استفاده می‌شود در دافعه بارهای روی سطح سیال که باعث ایجاد نیرویی بر خلاف جهت کشش سطحی خود سیال می‌شود. هنگامی که میدان الکتریکی افزایش یابد سطح کروی سیال در نوک پیپت کشیده می‌شود تا به شکل مخروط درآید که همان مخروط تیلور است.
حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند که: «دل مرد بی غیرت سرنگون است» و فرمودند که «اگر مردی در اهل خانه خود امری ببیند که منافی غیرت باشد و به غیرت نیاید خدا مرغی را می فرستد که آن را قفندر گویند و چهل روز بر در خانه او می نشیند و فریاد می کند که: خدا غیور است و هر صاحب غیرت را دوست دارد و اگر آن مرد به غیرت آمد و آنچه منافی غیرت است از خود دور کرد فبها، و الا پرواز می کند و بر سر او می نشیند و فریاد می کند، و پرهای خود را بر چشمهای او می زند و می پرد، و بعد از آن، روح ایمان از آن مرد مفارقت می کند، و ملائکه او را دیوث می نامند» و حضرت امیرالمومنین علیه السلام در وقتی که در عراق بودند فرمودند: «ای اهل عراق شنیده ام که زنان شما در راهها با مردان مدافعه می کنند، یعنی: شانه به یکدیگر می زنند که راه بدهند، آیا حیا نمی کنید؟» و باز فرمودند که «چرا حیا نمی کنید و به غیرت نمی آئید که زنان شما به بازارها می روند و با کفار شانه به هم می زنند که راه بیابند؟» و ضد این صفت، غیرت و حمیت است و آن نتیجه شجاعت و قوت نفس است، و از شرایف ملکات و فضایل صفات است.
اما ذکر زبانی تنها اگر چه خالی از ثواب نیست و لیکن مقابله با جند شیاطین و مدافعه وساوس آن لعین نتواند کرد و اگر وسوسه شیطان به ذکر زبان رفع شدی هر کسی را در نماز حضور قلب حاصل بودی و خیالات فاسده و وساوس باطله به خاطر او نیامدی، زیرا که منتهای هر ذکر و عبادتی در نماز است، با وجود اینکه هر که ملاحظه حال خود را نماید می یابد که افکار ردیه در حال نماز بیشتر، بلکه آنچه از فضول دنیا گمشده در نماز پیدا می شود و آنچه فراموش شده در آن وقت به خاطر می رسد
ربّ العزّة گفت: وَ إِنْ تَصْبِرُوا یعنی علی الأذی، اگر شکیبایی کنید باین رنج و ناخوشی که بشما میرسد، و تَتَّقُوا ای تتّقوا معاصیه، از معصیت او بپرهیزید، فَإِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ این صبر و این تقوی از حقائق ایمانست و از کارهای محکم که اللَّه فرمود. و قیل معناه: انّ ذلک من اخلاق المؤمن الصّادق الایمان المتین الیقین. عزم الامور ما لا یشوبه شبهة و لا یدافعه ریبة، و أصله الجدّ. یقال: عزمت علیک ای امرتک امرا جدّا، و عزمت علی الأمر اذا اجتمعت علیه جدّک، و صدق له قصدک، و العزیمة و الصّریمة الرّأی الجدّ. قال اللَّه عزّ و جلّ: فَإِذا عَزَمَ الْأَمْرُ ای جدّ الامر. و منه‌
بس بودت دافعه آموزگار کاو نکند فضلهٔ کس اختیار
تغییر توزیع بارهای الکتریکی یک ماده بر اثر مواد باردار نزدیک به آن را القای الکتروستاتیکی می‌نامند. این پدیده هنگام قرار دادن هر ماده‌ای در حضور میدان الکتریکی بروز می‌کند. بر اثر جاذبهٔ بین بارهای ناهَمنام و دافعهٔ بین بارهای هَمنام، هنگامی که یک جسم‌ باردار منفی به یک جسم خنثی نزدیک می‌شود، در سطحی از جسم خنثی که به جسم باردار منفی نزدیک‌تر است، بار مثبت، و روی سطح دورتر آن، بار منفی القا می‌شود. در ادامهٔ این روند اگر جسم دارای بار منفی زمین شده باشد و بارهای منفی آن بتوانند به زمین منتقل شوند، ممکن است بر اثر القا بار مثبت پیدا کند و بارهای منفی آن بر اثر دافعهٔ حاصل به زمین منتقل شوند.
محل قرارگیری این دو الکترون در حفره‌ها با توجه به قانون دافعه کولومب در گوشه‌های مخالف به شکل اریب خواهد بود، که دو ساختار را ایجاد می‌کند. این دو ساختار دو قطب +۱ و -۱ را نمایش می‌دهند که در محاسبات، مقدارهای منطقی ۱ و ۰ را به ترتیب به آن‌ها نسبت می‌دهیم. الکترون‌ها هنگام جایجایی در داخل سلول با یک حرکت غیر خطی بین حفره‌ها تونل می‌رنند. فاصله حفره‌ها معمولاً حدود ۲ نانومتر است. نیروی دافعهٔ کولمبی فقط بین الکترون‌های داخل یک سلول برقرار نیست، بلکه هر سلول نیز بر سلول‌های مجاور تأثیر می‌گذارد. در صورتی که دو سلول در کنار یکدیگر قرار داشته باشند، همواره در وضعیتی قرار می‌گیرند که نیروی دافعهٔ کولمبی به حداقل برسد.