زکریا
معنی کلمه زکریا در فرهنگ فارسی
مولتانی بهائ الدین و مشهور به بهائ الحق
معنی کلمه زکریا در فرهنگ اسم ها
معنی: نام پیامبری از بنی اسرائیل، ( اَعلام ) ) زکریای نبی: [قرن هجری] از پیامبران بنی اسرائیل و مؤلف احتمالی کتاب زکریای نبی از کتابهای عهد عقیق، که نام او در قرآن آمده است، ) ( به روایت انجیل ) پدر یحیای تعمید دهنده، کاهن معبد بیت المقدس، که خود و همسرش تا سالخوردگی فرزندی نداشتند، تا آنکه جبرئیل به او مژده داد که صاحب پسری خواهد شد و همسرش یحیی را زایید، ) زکریای قزوینی: [حدود، قمری] دانشمند ایرانی، مؤلف کتابهای عجایب المخلوقات، در جهان شناسی و آثار البلاد، در جغرافیا، ( در اعلام ) نام پیغمبری از بنی اسرائیل که پدر یحیی بود و نام او در قرآن آمده است، آن که خداوند او را ذکر می کند، نام یکی از آخرین پیامبران عهد قدیم، نام دانشمند و شیمیدان بزرگ ایرانی که کاشف الکل است، زکریای رازی
معنی کلمه زکریا در دانشنامه عمومی
معنی کلمه زکریا در دانشنامه آزاد فارسی
در عهدین. نام چندین شخصیت در عهدین قدیم و جدید، ازجمله ۱. پدر یوحنای معمدان(یحیی نبی یا تعمیددهنده) و شوهر الیصابات، کاهن معبد بیت المقدس (لوقا ۱، ۲:۳)؛ ۲. پسر یهویاداع، که پیامبری در دورۀ حکومت یهوآش (حک: ۸۳۷ ـ۸۰۰پ م) بر یهودابود و چون زبان به سرزنش امت یهود به سبب خروجشان از راه خدا گشود سنگسارش کردند (دوم تواریخ ۲۰:۲۴)؛ ۳. یازدهمین پیامبر از دوازده پیامبر کهتر دورۀ بعد از تبعید که کتاب زکریای نبی به نام اوست؛ ۴. پسر یَربُعامدوم که در حدود ۷۴۶پ م به جانشینی پدر شاه اسرائیل شد، اما شش ماه پس از سلطنت، شلّوم او را کشت و خود به سلطنت رسید (دوم پادشاهان ۲۹:۱۴، ۸:۱۵ـ۱۲).
در قرآن. از انبیای بنی اسرائیل. هفت بار به نام او در قرآن تصریح شده و آمده که زکریا کفالت حضرت مریم را عهده دار شد. با آن که زنش نازا بود و هر دو از سن باروری شان گذشته بود، اما پس از آن که معجزۀ الهی را در تولد عیسی از مریم عذرا دید، به وارث خواستن خود از خداوند امیدوار شد و به درگاه الهی دعا کرد. دعای او مستجاب شد و خداوند یحیی (که همنامی نداشت) را به او عطا فرمود. سرانجام یحیی به دستور پادشاه یهودیه کشته شد و زکریا به درون درختی خارج از شهر پناه برد، ولی تعقیب کنندگان او را یافتند و به شهادت رساندند.
معنی کلمه زکریا در دانشنامه اسلامی
معنی یَحْیَیٰ: نام یکی از پیامبران الهی و فرزند حضرت زکریا علی نبینا وعلیهم السلام
معنی عِتِیّاً: سرکشی - فرتوتی (اینکه حضرت زکریا عرض کرد به "عتی "رسیدهام کنایه از بطلان شهوت ازدواج و نومیدی از فرزنددار شدن است . در اصل به معنی "سرکشی "می باشد از این جهت که گویی به واسطه پیری اعضاء و جوارحش از او فرمان نمی برند )
ریشه کلمه:
زکریا (۷ بار)
از انبیای مشهور بنی اسرائیل. نام مبارکش هفت بار در کلام اللّه مجید آمده است . قرآن مجید او را از پیامبران و بندگان صالح میشمارد . دو قضیّه از وی در قرآن آمده است یکی تکفل مریم آنگاه که مریم را تحویل معبد بیت المقدس کردند درباره تکفل او قرعه کشی کردند . تا بالاخره کفالت مریم به عهده زکریّا واگذار شد و هر وقت پیش مریم میآمد در نزد وی رزق بخصوصی میدید و میگفت: این از کجاست مریم میگفت از جانب خدا زکریّا چون این بدانست با آنکه خودش پیر و زنش نازا بود از خدا فرزندی خواست خداوند یحیی را بوی عنایت فرمود . دوّم استجابت دعای اوست درباره فرزند خواستن از خدا که در سوره آل عمران از آیه 38 تا 41 یاد شده است و مشروح آن در سوره مریم چنین است: این خبر رحمت پروردگار با بنده خویش زکریاست. آن دم که خدایش را نهانی ندا کرد و گفت: پروردگارا من استخوانم سست شده و سرم از پیری سفید گشته «وَ اشْتَعَلَ الرّأْسُ شَیْباً» و در دعا کردن شقی و دست خالی نبودهام در گذشته من دعا کردهام و تو اجابت فرمودهای من از بعد خویش از اقوام و اقربایم بیم دارم و زنم گذشته از پیری همواره نازا بوده است. مرا به قدرت خویش فرزندی عطا فرما که از من و از خاندان یعقوب (طرف مادر) ارث ببرد و او را پسندیده گردان. خطاب رسید ای زکریا ما تو را مژده پسری میدهیم که نامش یحیی است و از پیش همنامی برای او قرار ندادهایم گفت: پروردگارا چگونه پسری خواهم داشت حال آنکه زنم از پیش نازا بوده و خودم از پیری به فرتوتی رسیده و خشک شدهام. فرشتهای او را ندا کرد و گفت: پروردگارت چنین گفته که آن بر من آسان است تو را از پیش آفریدم که چیزی نبودی. گفت خدایا برای من نشانهای تعیین کن گفت: نشانه تو آن است که سه شب تمام با مردم نتوانی سخن گوئی پس از عبادتگاه به سوی قوم خود رفت و به آنهافهماند که: بامداد و شبانگاه خدا را تسبیح گوئید. (مریم :2-11). نا گفته نماند سلب قدرت تکلّم از زکریا علامت فرزند بود که فرموده «قالَ آیَتُکَ اَنْ لا تَکَلِّمُ النّاسَ ثَلثَ لَیالٍ سَوِیّاً» و در سوره . قید ایّام روشن میکند که مراد از «ثَلثَ لَیالٍ» فقط سه شب نیست بلکه روزها هم مراد است. و نیز کلمه «الناس - و اذْکُرْ رَبَّکَ» بدست میدهد که سلب تکلّم نسبت به مردم بود و گرنه نسبت به خدا و عبادت زبانش قدرت داشت. و «اَلّا تُکَلِّم» نشان میدهد که خدا قدرت را سه روز از او سلب فرمود. اینکه زکریّا از خدا علامت خواست معنی اش آن بود هر وقت زنش باردار شد با آن علامت باردار شدن آن را بداند؟ و یا برای آن بود که بداند این ندا از ملک ایت و از شیطان نیست؟ المیزان وجه دوّم را تأیید میکند و میگوید: آنچه سبب وحشت قوم از این وجه شده آن است که گفته‌اند: انبیاء در اثر عصمت باید کلام رحمانی را از شیطانی تشخیص دهند، جایز نیست شیطان آنها را به بازی گیرد که تشخیص از دستشان برود. این سخن حق است ولی باید دانست خداست که خداست نه مستقلاً از جانب خودشان و چون چنین است چه اشکالی دارد که زکریّا از خدا راجع به آن علامتی بخواهد که واقعیّت را تشخیص بدهد بلی اگر دعایش مستجاب نمیشد اشکال در جای خودش بود... آیه آن بود زبانش سه روز قادر به تکلّم نبود و زبانش جز به ذکر خدا بند میشد و این... تصرّف خاصّی است در نفس پیامبر و زبانش که شیطان به علت عصمت پیغمبر از آن عاجز است پس ندای فرزند دادن رحمانی بوده است تمام شد. در تفسیر عیاشی ذیل آیه 41 آل عمران از امام صادق علیه السلام نقل شده: زکریا چون از خدا خواست تا فرزندی به وی عطا کند ملائکه جواب استجابت را به او رساندند. خواست بداند که این ندا از جانب خداست خدا وحی فرمود که نشانه خدائی بودن ندا آن است که سه روز زبانش از تکلّم عاجز شد دانست که به سلب تکلّم جز خدا کسی قادر نیست. و آن است قول خدا «رَبِّ اجْعَلْ لی آیَةً قالَ آیَتُکَ اَلّا تُکَلِّمَ النّاسَ ثَلثَةَ اَیّامٍ اِلّا رَمْزاً». مجمع البیان آن را علامت حمل گفته که زکریّا با آن دانست زنش حامله شده است. قرآن مجید بیشتر از آنکه گفته شد درباره زکریّا چیزی نفرموده است ولی در اینجا مطالبی افسانه نیز درباره آن رسول گرامی نقل شده است که به طور فهذست اشاره میشود. 1- در المیزان ج 3 ص 200 گوید: حرفهائی از قدماء مفسّرین در اینجا نقل شده که غیر از قدماء مفسّرین در اینجا نقل شده که غیر معقول اند مثل آنکه از قتاده و عکرمه نقل شده: شیطان پیش زکریّا آمد و او را در اینکه بشارت فرزند از جانب خداست به شکّ انداخت و گفت: اگر این ندا از جانب خدا بود مخفی به تو می رسید چنانکه تو خدا را نهانی خواندی و در انجیل لوقا باب 1 بند 20 آمده که جبرئیل به زکریّا گفت: تو تا روزی که این خبر واقع شود گنگ و لال خواهی بود که سخن مرا باور نکردی. نگارنده به انجیل مراجعه کردم همانطور است که المیزان نقل کرده است. 2( در صحیح مسلم، بابی درباره فضادل زکریّا منعقد کرده مجموع آن باب را فقط یک روایت تشکیل میدهد و آن اینکه ابو هریره از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم نقثل کرده که «کان زکریّا نجاراً» زکریّا نجّار بود. شاید این روایت درست باشد که روزی آن حضرت به مناسبتی این سخن را فرموده است ولی تشکیل این سخن را فرموده است ولی تشکیل چنین بابی با این سرمایه خندهآور است. 3- ابن اثیر در تاریخ کامل ج 1 ص 174 باب «ذکر قتل زکریا» میگوید: چون یحیی کشته پدرش زکریّا فرار کرد و داخل باغی در بیت المقدّس گردید پادشاه در پی او فرستاد. درختی زکریا را خواند و گفت ای پیامبر خدا پیش من بیا چون زکریّا آمد درخت از وسط پاره شد و زکریّا درون آن قرار گرفت سپس درخت به هم متصل گردید شیطان طرف لباس او را گرفته بیرون کشید تا مدرکی بر گفتهخویش داشته باشد. آنگاه به مأموران شاه گفت: زکریّا میان این درخت رفته این هم حاشیه لباس اوست. درخت را با تبر دو نصف کردند و با منشار (ارّه بزرگ)آن را بریدند زکریّا مرد. عبد الوهاب نجّار ذیل این قصّه میگوید: این سخن افتراست چه فائدهای است در رفتن به درون درخت با آنکه طرف لباسش بیرون خواهد ماند. این بلا شکّ دسیسهای است برای اعظام ابلیس و عجب اینجاست که این ناپسندها به کتب اسلامی راه یافته است آفرین بر قرآن عظیم که از هر گونهسخن سبک خالی است. نام زکریا در آیات قرآن به قرار ذیل است: آل عمران:37-38. انعام:85. مریم:2-7. انبیاء:89.
[ویکی شیعه] زکریا (پیامبر). زَکَریا (در عبرانی زاخای و در زبان انگلیسی Zechariah) از انبیای بنی اسرائیل، پدر حضرت یحیی بود و کفالت حضرت مریم(س) را بر عهده داشت. داستان پدر شدن او در سن کهنسالی و کفالت حضرت مریم(س) از جمله جریانات زندگی ایشان است که در قرآن کریم مطرح شده است.
در عبرانی زاخای و در زبان انگلیسی Zechariah گفته می شود. در قرآن هفت بار نام او آمده است که به جریاناتی مانند کفالت حضرت مریم و دعای او برای فرزند دار شدن اشاره دارد. قرآن او را از انبیاء، صاحب حکمت و دارای مقام قضاء برمی شمرد. زکریا نجار بود و در معبد سلیمان به عنوان خادم، هدایا و نذورات معبد را سرپرستی می کرد. از آنجا که پیامبران دیگری از بنی اسرائیل با نام زکریا وجود داشته اند به ایشان زکریای سوم پدر حضرت یحیی گفته می شود.
زکریا پسر برخیا از نسل لاوی پسر یعقوب نبی و از نوادگان دختری حضرت داود است. پدرش از احبار دوازده گانه ای بود که در بابِل زندانی بود و بعد از آزادی به فلسطین آمد.
جملاتی از کاربرد کلمه زکریا
القراباذین الکبیر یکی از کتابهای محمد بن زکریای رازی است. در حدود یازده نسخهٔ خطی از آن در کتابخانه‌های مختلف ایران و جهان وجود دارد. این کتاب در سال ۱۳۹۵ توسط احسان مقدس از روی سه نسخهٔ خطی کتابخانهٔ مسجد اعظم قم و کتابخانهٔ ملک تهران و کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی تصحیح و مقابله شده و توسط انتشارات نوین‌پژوه سینا در تهران چاپ و منتشر شد.
از پی ضبط امور مملکت امروز کرد سایه ی حق خواجه شمس الدین زکریا گزین
نخستین نوشتهٔ اختصاصی و مستقل راجع به بیماری‌های کودکان به محمد بن زکریای رازی نسبت داده شده است. از این رو برخی مانند سایریل الگود او را پدر پزشکی کودکان قلمداد کرده‌اند.
مهم‌ترین خدمت دانشمندان مسلمان به دنیا، ابداع روش علمی بود که گزارش شده‌است که اولین بار توسط ابن هیثم انجام شد. سپس دانشمندان بزرگ دیگری همچون جابر بن حیان، زکریای رازی و سایرین از این طریق به پیشرفت علم کمک کرده‌اند.
ابن العوام یا أبو زکریا بن العوام کشاورز مسلمان عرب بود که در سویل اسپانیای جنوبی در قرن دوازدهم رشد کرد. او یک دستنامه مفصل در مورد کشاورزی به نام کتاب‌الفلاحه نوشت، که جامع‌ترین کتاب کشاورزی عربی در قرون وسطی بود. این کتاب در قرن نوزدهم به زبان اسپانیایی و فرانسوی ترجمه شد. ترجمه فرانسوی آن حدود ۱۳۵۰ صفحه است.
(۴) محمدبن زکریا رازی، کتاب الحاوی فی الطب، حیدرآباد دکن ۱۳۷۴ـ۱۳۹۰/ ۱۹۵۵ـ۱۹۷۱.
با توجه به تغییر سلیقه و انتظارهای مردم و همچنین گرایش‌های جدید هنری خود در اوایل دههٔ چهل میلادی، او ترانه‌هایی از آهنگساز زکریا احمد و بیرم التونسی که شعرهایی محاوره‌ای که با استفاده از عناصر بومی مصر می‌سرود، می‌خواند.
ابن عون الله (متوفی ۹۸۸)، ابوعبدالله بن مفرج (متوفی ۹۹۰)، عبدالله بن قاسم ثگری (متوفی ۹۹۳) و ابوزکریا بن عیض (متوفی ۹۸۵) استادان او بودند.
قال رسول اللَّه (ص) ما من احد الا یلقی اللَّه عزّ و جلّ قد همّ بخطیئة او عملها الّا یحیی بن زکریا فانه لم یهمّ و لم یعملها.
الجُدَری و الحَصْبَه (= آبله و سرخک) رساله‌ای به زبان عربی دربارهٔ دو بیماری آبله و سرخک، تألیف ابوبکر محمدبن زکریای رازی (۲۵۱–۳۱۳ ه.ق)، به درخواست یکی از بزرگان برای استفادهٔ پزشکان.
حکایت: شنودم که محمد زکریا الرازی همی‌آمد با قومی از شاگردان خویش، دیوانه‌ای پیش او باز آمد، در هیچ ننگریست مگر در محمد زکریا و نیک نگه کرد و در روی او بخندید؛ محمد بازگشت و به خانه آمد و مطبوخ افتیمون بفرمود و بخورد. شاگردان پرسیدند که ای حکیم چرا این مطبوخ بدین وقت همی‌خوری؟ گفت از بهر آن خنده آن دیوانه که تا وی از جمله سودای خویش در من ندیدی در من نخندیدی، که گفته‌اند: کل طایر یطیر مع شکله.
و قال یحیی بن زکریا لعیسی بن مریم (ع): یا روح اللَّه اخبرنی بأشد شی‌ء فی الدّارین جمیعا. قال: غضب اللَّه. قال یا روح اللَّه و ما ینجینی من غضب اللَّه؟ قال: ترک الغضب.
از جمله اماکن دیدنی شهر آبیک می‌توان از مقبره رئیس‌المجاهدین و امام‌زاده علی شکرناب و امام زاده زکریاباقر آباد برد. شهر آبیک به علت قرار گرفتن در دامنه کوه، در فصول مختلف سال دارای آب و هوای متنوع و مناظر بکر طبیعی می‌باشد. . به دلیل مجاورت آبیک با منطقه طالقان بالا و طالقان پایین در شمال شهر و قرار گرفتن شوره زارهای منتهی به دشت اشتهارد در جنوب منطقه، تنوع جغرافیایی قابل توجهی در این منطقه ملاحظه می شود.
آن گه زکریا برخاست و رفت و مادر وی بیامد، پنبه پاره‌ای بر روی وی نهاد و اشک وی با خون آمیخته، در آن پنبه میگرفت و می‌فشارد اشک و خون از آن پنبه می‌چکید.
منم اینجا زکریا پاره گشته بساط جزو و کلم در نوشته
«مصطفی (ص) قال: «من قرأ سورة مریم اعطی من الاجر بعدد من صدّق بزکریا و کذّب به و بیحیی و مریم و عیسی و موسی و هارون و ابراهیم و اسحاق و یعقوب و اسماعیل عشر حسنات و بعدد من دعا اللَّه ولدا و بعدد من لم یدع له ولدا»
زان نشان هم زکریا را بگفت که نیایی تا سه روز اصلا بگفت
پناه ملک زکریا که لطف و قهرش را طریق عقل و سیاست نتیجه نفع و ضرر است
از خموشی رسیده‌اند وز سیر زکریا و مردم اندر دیر