خاک شور

در ماه مارس ۱۹۸۵ (اسفند ۱۳۶۳ یا فروردین ۱۳۶۴)، دولت ایالات متحده هدف دست یابی به پیروزی مجاهدین را به تصویب رساند. بعد از سال ۱۳۶۴ (۱۹۸۵) سیا و آی اس آی (سرویس اطاعاتی پاکستان) مجاهدین را ترغیب به حمله به مکان‌های نظامی دولتی می‌کردند. تحت هدایت آموزشی مدیر سیا، ویلیام کاسی، سیا آغاز به برنامه‌های آموزشی تکنیکی در تهیه خودروهای انفجاری و ترور اشخاص و هجوم به داخل خاک شوروی با عبور از مرز. آی اس آی و گروه عملیات ویژهٔ ارتش پاکستان فعالانه درگیر در منازعات و همچنین در همکاری با نیروهای ویژه ارتش آمریکا و سیا، سرویس ویژه هوایی بریتانیا به پشتیبانی از مجاهدین اقدام نموده بود.

بسیاری از ناظران غربی ناتوانی ایران در جلوگیری از تجاوز میگ-۲۵‌های شوروی به خاک ایران را عامل اصلی خرید هواپیمای اف-۱۴ تامکت می‌دانند؛ ولی واقعیت اندکی متفاوت است. از اواخر دههٔ ۱۹۵۰ میلادی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران با همکاری نیروی هوایی آمریکا پروازهای فوق محرمانه‌ای را بر فراز خاک شوروی انجام می‌دهد. در آغاز هواپیماهای سبک (حتی ترابری) برای این منظور به کار می‌رفت و چند فروند آن‌ها به وسیلهٔ جنگنده‌های شوروی سرنگون شدند. پس از تحویل نخستین سفارش اف-۴ فانتوم۲ که نوع شناسایی هم جزء سفارش‌ها بود، این عملیات تشدید شد.

ارتش سرخ موفق گردید ۶۰۷ لشکر از ۷۸۳ لشکر هیتلری را در تمام جبهه‌های جنگ نابود سازد. پس از پیروزی‌های شوروی و شکستن ستون فقرات ارتش آلمان نازی در خاک شوروی، حرکت ارتش سرخ رو به غرب اروپا شروع شد و توانست ارتش آلمان را در همه کشورهای شرق اروپا نابود کند. بدین ترتیب ایالات متحده چاره‌ای نداشت و باید مستقیماً وارد جنگ در اروپا می‌شد، با ورود آمریکا در (تابستان ۱۹۴۳، با عملیات تصرف سیسیل و در تابستان ۱۹۴۴ با نبرد نرماندی) به جنگ در اروپا صحنهٔ نبرد رفته‌رفته به سود متفقین تغییر کرد و چشم‌اندازی برای پایان جنگ در اروپا دیده می‌شد.

نگوید عشق اسرار محبت با هوسناکان نیفشاند به خاک شوره دهقان تخم قابل را

بخاک شوره چه میباری ای خجسته سحاب چه کشتها ز تو در انتظار بارانند

ارتش کارلیا در ۲۹ ژوئن ۱۹۴۱ بلافاصله پس از شروع جنگ پس‌آیند تشکیل شد. در طول جنگ هفت سپاه فنلاند در میدان حضور داشتند. در طول جنگ، نیروی زمینی فنلاند مسئول جبهه از خلیج فنلاند تا کاینو بود. مسئولیت جبهه در شمال فنلاند بر عهده ارتش نروژ ورماخت بود. در طول تابستان و پاییز ۱۹۴۱، نیروی زمینی فنلاند مناطقی را که در جنگ زمستانی به اتحاد جماهیر شوروی از دست داده بود، دوباره فتح کرد و به عمق خاک شوروی در کارلیای شرقی پیشروی کرد. در زمستان ۱۹۴۲، رهبری سیاسی فنلاند به عملیات تهاجمی پایان داد و جبهه برای بیش از دو سال راکد ماند.

دانه در خاک شور می‌ریزند سرمه در چشم کور می‌بیزند

نصیحت‌گری با خداوند زور بود تخمی افکنده در خاک شور

به جز حسرت که خرمن‌هاست خاک شوره‌زاران را ز تخم‌افشانی دنیای بی‌حاصل چه می‌خواهی؟

ز خاک شوره برآورد بوی باد شمال ز سنگ خاره عیان کرد اشگ ابر عیون

بسیار پوچ و هیچ است و شنیدش سخندان را مایه تاب و پیچ، ولی داستان آن هلیمی و گداست پولی داد و کشکولی هریسه ستد. نخستین دست بردش نمدپاره به شست افتاد، لب و ابرو تلخ و ترش کرد که هریسه را گوشت باید و دست پخت تو همی نمدزاید. استادش گفت پولی بیش ندادی پس همی خواهی زربفت روید. در آن خاک شور و آب تلخ و خار خشک و ریگ تر با این سال فره و رنج و دوری و درد زانو و نهاد پژمان و بیزاری از هر مایه گفت چه توان یافت، جز سرکار سید از همه چشمش نهفته دار و بهر گوش اندرناگفته مان، شعر:

اززهد خشک مهر و وفاگل نمی کند خونش به خاک شوره زمین فراغ ریز

ملاحت تو برآورد گرد از دلها ز خاک شور محال است دانه برخیزد

مکن به لهو و لعب صرف نوجوانی خویش به خاک شوره مریز آب زندگانی خویش

این جمهوری، در ۱۷ ژوئن ۱۹۴۰، پس از اشغال کشور استونی توسط ارتش اتحاد جماهیر شوروی و ضمیمه‌شدن آن به خاک شوروی تشکیل شد. بین سال‌های ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۴ و در طی جنگ جهانی دوم، این جمهوری توسط ارتش آلمان اشغال شد. اما پس از عقب‌نشینی آلمان‌ها، دوباره تحت سلطهٔ اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت.