تاخر

آب‌انبار برخوردار مربوط به دوره متاخر اسلامی دوره قاجار است و در یزد، خیابان سلمان، کوچه مکتب الزهرا واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۹۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آب‌انبار شاه جهان آباد مربوط به دوره متاخر اسلامی دوره قاجار است و در میبد، محله شاه جهان‌آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۸۸۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کار چون هست به هنگامی و وقتی موقوف چه تقدم چه تاخر چه تانی چه شتاب

تا رخش گردون در تک، جز این گاو کشنید تاخر قاطر سوار است

نخستین سخنت از خرد بد کنون بگو تاخرد چیست زی رهنمون

مقامات بیزانسی متاخر که قرار بود یک سیاست نظارتی را اجرا کنند، از اختیارات دولتی که در اختیار آنها گذاشته شده بود برای پیگیری کسب و کار شخصی خود استفاده کردند.

در گاتاها اشاراتی وجود دارد مبنی بر اینکه انسان، در روز رستاخیز، برای اعمال بازخواست خواهد شد. هرچند این اشارات، نسبتاً اندکند و بعدها در اوستای متاخر و متون پهلوی توسعه یافته‌اند. زرتشت در یسنه ۳۱ از اهورامزدا می‌پرسد که «چگونه گذشت و چگونه خواهد گذشت؟ اَشَوَنان و پیروان دروج را چه پاداشی در دفتر زندگانی نوشته خواهد شد؟» عباراتی مانند «گرو دمانه» (سرای سرود)، «دمانه ونهیوس مَنَنهو» (سرای منش نیک) و انهیوش وهیشته (بهترین موجودیت) به نظر می‌رسد به پاداش‌هایی که در انتظار آنان پیروان نیکی است، اشاره داشته باشد. در تضاد با این‌ها، به «دروجو دمانه» (سرای دروغ) هم اشاره شده که سزای کسانی خواهد بود که اعمال زشتشان بیش از کارهای نیکشان باشد.

حماسه آترا-هاسیس، «وقتی خدایان انسان بودند»، اثری از ادبیات متاخر بابلی باستان است که تاریخ بشریت را از آفرینش تا طوفان بازگو می‌کند. روایت همین متن از «طوفان» است که شاعر «گیلگمش» به عنوان منبعی برای روایت خودش از اسطوره «طوفان» به کار برد. علاوه بر آن، الگویی چشمگیر برای داستان «طوفان نوح» در «کتاب مقدس» می‌شود.

از کتاب ملل و نحل: بقراط واضع علم طب بود و گذشتگان و متاخران به فضل وی اعتراف دارند.

خونجی از نظر مورخ مشهور ابن خلدون در تاریخ جایگاه والایی دارد به نظر وی کتاب کشف الاسرار عن غوامض الافکار تأثیر عمیقی بر آثار منطقی اسلامی قرون متاخر گذاشته‌است. کتاب مذکور موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد آقای حسین ابراهیمی بوده که از روی نسخه اسکوریال اسپانیا است که در کتابخانه دانشگاه تهران موجود است. (پرندی اکبر کاغذکنان در گذرگاه تاریخ ایران ص ۲۱۰) خوشبختانه کتاب کشف الاسرار عن غوامض الافکار خونجی در سال ۱۳۸۹ از سوی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه برلین آلمان با تحقیق و تصحیح خالدالرویهب از روی هشت نسخه خطی کتاب مذکور چاپ و منتشر شده‌است. مآخذ: پرندی اکبر کاغذکنان در گذرگاه تاریخ ایران، چاپ دوم ص ۲۱۱–۲۰۷.

این از شعرا ما تاخر وان از فضلای ما تقدم

شد اینجا سالکان را محو یکسر ذنوب ما تقدم ما تاخر

فردای او موافق دی خواهد اوفتاد عنوان ماتاخر او ما تقدم است

و من المتاخرین «شیخ الاسلام گفت که:»

این مقبره‌ها نشان دهنده نفوذ فرهنگ و هنر یونانی در آناتولی در دوره کلاسیک متاخر است که شامل استفاده از سبک به اصطلاح «یونان شرقی» بود. نمونه‌ها عبارتند از مجسمه‌های برجسته روی بنای نرید و تصویر شکارچیان و شیرها به سبک یونانی باستانی روی مقبره شیر.

مقبره ناروئی مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان زهک، بخش جزینک، دهستان جزینک، ۳۰۰ متری جنوب غرب روستای قلعه نو واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۶۵۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

اول مقام توبه است باید که توبتی تصوح کند از جملگی مخالفات شریعت و این اساس محکم نهد که بنای جمله اعمال برین اصل خواهد بود و از این اساس بخلل باشد در نهایت کار خلل آن ظاهر شود و جمله باطل گردد و آن همه رنجها حبط شود. و توبه را در جمله مقامات کار فرماید زیراکه در هر مقام از مقامات سلوک گناهی است مناسب آن مقام دران مقام ازان نوع گناه توبه میکند. چنانک خواجه علیه الصلوه در کمال مقام محبوبی و دولت «لیغفر لک الله ما تقدم من ذنبک و ما تاخر» هنوز توبه را کار میفرمود و میگفت «انه لیغان علی قلبی و انی لاستغفر الله فی کل یوم سبعین مره».

اصطبل فریبرز یرمونه مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان کهگیلویه، بخش چرام، دهستان چرام، روستای شیخ حسین واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۳۴۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کان یحکی عنه انه قال: فی خلاف النفس علی دوام الاوقات برکة، و قد ساعدت نفسی مرة فی خطوة فما امکننی تدارکها الی سنین. و بوعمرو نجید هم از طبقه پنجم است، از متاخران گفته و بوعمرو اکاف و بوعمرو هلالی

فرهنگ آباشه‌وو (به روسی: Абашевская культура) فرهنگی باستانی بوده مربوط به عصر برنز متاخر در پیرامون سده‌های ۱۷ و ۱۶ پیش از میلاد مسیح که در دره‌های ولگا و رود کاما در شمال پیچش رود سامارا و جنوب کوه‌های اورال پیدا شده‌است. نام آباشه‌وو از روستایی به همین نام در چوواشیا وام گرفته شده‌است. آنچه از آباشه‌وو برجای مانده گورهای به شیوهٔ کورگان و اثرهایی از باشندگان آن است.