آتشفشان چینه‌ای
معنی کلمه آتشفشان چینه‌ای در دانشنامه عمومی

آتشفشان چینه‌ای

معنی کلمه آتشفشان چینه‌ای در دانشنامه عمومی

آتشفشان چینه ای. آتشفشان چینه ای ( Stratovolcano ) ، استراتوولکان یا آتشفشان ترکیبی ( مرکب ) ، آتشفشانی مرتفع و مخروطی شکل است که از روی هم قرارگرفتن لایه های سفت شده ای از گدازه، آذرآوار، سنگ آذرین و خاکستر آتشفشانی به وجود آمده است. مشخصهٔ آتشفشان های چینه ای برخلاف آتشفشان های سپری شیب زیاد و فوران های انفجاری آن است. گدازه ای که از دهانهٔ این نوع آتشفشان جاری می شود به دلیل چسبناکی و ناروانیش خیلی زود سردشده و پیش از آنکه مسافت زیادی را بپیماید سخت می شود. ماگمای تشکیل دهندهٔ این گدازه ها غالباً فلسیک بوده و از میزان بالا تا متوسطی سیلیس برخوردارند و مقادیر کمتری نیز ماگمای مافیک که چسبناکیش کمتر است در آن ها یافت می شود. جریان گستردهٔ گدازهٔ فلسیکی غیرمعمول است اما در صورت وقوع تا ۱۵ کیلومتر را نیز خواهد پیمود.
آتشفشان های چینه ای را گاه آتشفشان های ترکیبی یا مرکب نیز می نامند و دلیل آن، ساختار مرکب لایه های تشکیل دهندهٔ آشتفشان است که به توالی از بیرون ریزش مواد فورانی شکل گرفته است. این آتشفشان ها در مقایسه با آتشفشان های سپری شکل، معمول ترین نوع آتشفشان ها به شمار می آیند و معروفترین آنها، دو آتشفشان کراکاتوآ با فوران فاجعه بارش در سال ۱۸۸۳ و وزوو که فوران سال ۷۹ میلادی آن منجر به نابودی شهرهای پمپئی و هرکولانیوم شد می باشد.
آتشفشان های استراتو در منطقه فرورانش مرسوم هستند و زنجیره ها و خوشه هایی را در راستای مرزهای تکتونیکی صفحه ایجاد می کنند که در آن پوسته اقیانوسی زیر پوسته قاره ای کشیده می شود ( آتشفشانی قوس قاره ای، همانند محدوده آبشار، آند، کامپانیا ) یا صفحه اقیانوسی نظیر ( قوس جزیره آتشفشان، همانند ژاپن، فیلیپین، جزایر آلوتی ) . استراتوولکانوهای ایجاد کننده ماگما وقتی بالا می آیند که آب بند گردیده هم در مواد معدنی هیدراته و هم در سنگ سوراخ سوراخ بازالت پوسته اقیانوسی بالایی در گوشته سنگ آستنوسفر در بالای زمین آزاد می گردد. دال اقیانوسی در حال غرق شدن. رها شدن آب از مواد معدنی هیدراته، "آب زدایی" نامبرده می شود و در فشارها و دماهای ویژه برای هر ماده معدنی اتفاق می افتد، چون صفحه به اعماق زیاد فرو می رود. آب آزاد گردیده از سنگ، نقطه ذوب سنگ گوشته پوشاننده را پایین می آورد، که بعد از آن گرفتار ذوب نسبی می شود و به علت چگالی سبک تر نسبت به سنگ گوشته اطراف بالا می رود و به شکل موقت در شالوده لیتوسفر استخر می گردد. و بعد از آن ماگما از بین پوسته بالا می آید و سنگ های پوسته ای مالدار از سیلیس را در خود جای می دهد که منتهی به یک ترکیب متوسط نهایی می گردد. زمانیکه ماگما به سطح بالایی نزدیک می شود، در یک محفظه ماگما در پوسته زیر آتشفشان استراتو جمع می شود.
معنی کلمه آتشفشان چینه‌ای در دانشنامه آزاد فارسی

معنی کلمه آتشفشان چینه‌ای در دانشنامه آزاد فارسی

آتشفشان چینِه ای
رجوع شود به:آتشفشان مرکب

معنی کلمه آتشفشان چینه‌ای در ویکی واژه

مخروط آتشفشانی پرشیبی که از فوران گدازه و مواد آذرآواری، به‌تناوب، تشکیل شده است

جملاتی از کاربرد کلمه آتشفشان چینه‌ای

آتشفشان بارو غربی‌ترین آتشفشان در کشور پاناما است که در فاصلهٔ ۳۵ کیلومتری شرق مرز این کشور با کاستا ریکا در رشته‌کوه تالامانکا قرار دارد.این آتشفشان چینه‌ای مختلط ساختاری عمدتاً آندزیتی داشته و پوشیده از جنگل است. آتشفشان بارو در حین حال بلندترین کوه پاناما است و به همین دلیل چندین دکل مخابراتی بر بلندای قلهٔ آن کار گذاشته شده است.
ایزالکو جوانترین آتشفشان السالوادور است که در سال ۱۷۷۰ در دامنهٔ جنوبی آتشفشان چینه‌ای دیگری به نام سانتا آنا شکل گرفت. مخروط متقارن و سیاه‌رنگ ایزالکو که در نتیجهٔ فوران‌هایی در طول ۲۰۰ سال شکل گرفته است عاری از پوشش گیاهی بوده یا گیاهانی اندک و پراکنده دارد که این موضوع، آن را در تضاد کامل با آتشفشان‌های پوشیده از جنگل اطرافش قرار می‌دهد.
ادینا (روسی: Удина) یک توده‌کوه آتشفشانی بزرگ است که در بخش مرکزی شبه‌جزیره کامچاتکا در روسیه قرار دارد. این توده‌کوه شامل دو آتشفشان چینه‌ای است: بولشایا ادینا (۲٬۹۲۰ متر) و مالایا ادینا (۱٬۹۴۵ متر).
آواچینسکی (به روسی: Авачинская сопка) آتشفشان چینه‌ای فعالی به ارتفاع ۲٬۷۴۱ متر واقع در شبه‌جزیره کامچاتکا در خاور دور روسیه است. این آتشفشان یکی از فعالترین آتشفشان‌های کامچاتکا است.
بخش اصلی آتشفشان بارو در اصل باقی‌ماندهٔ کوتاه‌شده‌ای از یک آتشفشان چینه‌ای بزرگتر به ارتفاع احتمالاً ۴۰۰۰ متر است. کاسه آتشفشانی نعلی‌شکلی به قطر ۶ کیلومتر در قلهٔ بارو قرار دارد که بیشتر به سمت غرب گشوده است و درنتیجهٔ رانش زمین بزرگی که احتمالاً در بیش از ۵۰ هزار سال پیش روی داده و منجر به سقوط آتشفشان اصلی و وقوع بهمن واریزهٔ عظیمی در غرب آن شد به وجود آمده است. فوران‌های پس از این فروریختگی، گنبدهای گدازه‌ای را در درون کاسهٔ آتشفشانی به‌وجود آورده‌اند که ارتفاعشان حتی از ارتفاع لبهٔ کالدرا نیز فراتر رفته است.
آتشفشان فوئگو در لبهٔ جنوبی کمربندی از صخره‌های آتشفشانی ترشیاری متشکل از جریان‌های گدازه و واحدهای لاهاری که ارتفاعات گواتمالا را تشکیل می‌دهند و در جنوب آتشفشان جوان دیگری به نام آکاتنانگو قرار دارد. این دو آتشفشان با یکدیگر تشکیل آتشفشانی دوقلو را می‌دهند با وجود این، گدازه‌های آنها از نظر ساختار با یکدیگر متفاوتند چنانکه گدازه‌های آکاتنانگو آندزیتی و گدازه‌های فوئگو بازالتی هستند. فوئگو در عین حال یکی از سه آتشفشان چینه‌ای بزرگی است که در مجاورت شهر آنتیگوا گواتمالا، پایتخت پیشین گواتمالا، واقعند.
آتشفشان موتنوفسکی در ۷۰ کیلومتری جنوب پتروپاولوفسک-کامچاتسکی در کمربند آتشفشانی کامچاتکای جنوبی قرار دارد. این آتشفشان مختلط که یکی از فعالترین آتشفشان‌های منطقه است خود از چهار آتشفشان چینه‌ای درهم‌آمیخته با ساختاری عمدتاً بازالتی تشکیل شده و چندین دهانهٔ آتشفشانی بر فراز آن قرار دارند.
این کوه دارای ارتفاع ۶٬۰۵۲ متر بوده و از گونه کوه‌های آتشفشان چینه‌ای است.
کوه وزوو یا وزوویوس از معروف‌ترین آتشفشان‌های فعال ایتالیاست. این آتشفشان چینه‌ای در شرق ناپل قرار دارد و تنها آتشفشان اروپای قاره‌ای است که در صد سال اخیر فعال بوده‌است. آخرین فوران آن در سال ۱۹۴۴ رخ داد.
آرنال آتشفشانی مخروطی‌شکل است که در حدود ۹۰ کیلومتری شمال غربی سان خوزه و بر کرانه‌های شرقی دریاچه آرنال قرار دارد. این آتشفشان که در حدود ۷۰۰۰ هزار سال پیش از آتشفشان مجاور (و اینک خاموش) چاتو به‌وجود آمده‌است جوانترین آتشفشان چینه‌ای کاستاریکا و یکی از فعال‌ترین آتشفشان‌های این کشور است که از آن به‌طور مداوم گدازه و بِرِش خارج می‌شود.