آتشگاه

آتشگاه در منطقه 4 و غرب رشت ، پس از احمدگوراب واقع شده است و امروزه یکی از محله‌های شهر رشت به شمار می‌آید.

حدیث شعر من گفتن به پیش طبع چون آبت به آتشگاه زردشت است خاکستر فرستادن

پس از مردن منه تابوتم اندر گوشه مسجد ببر آن هیمه را در کار آتشگاه گبران کن

پژوهشگران این بنا را از سازه‌ای از اواخر دوران اشکانی یا اوایل دوران ساسانی می‌دانند. برای این بنا کاربری‌های گوناگونی همچون نشان راهیابی، بنای یادبود، آتشگاه و قبر بزرگان مطرح شده بود.

آتشگاه قصران که در قصران واقع است مرکز دینی و آیینی ایرانیان زرتشتی مقیم قصران در پیش از اسلام و تا دوره‌هایی در بعد از اسلام بوده‌است.

تو گفتی مهر کز افلاک بنمود ز آتشگاه دوزخ روزنی بود

واژه آتشگاه واژه‌ای اصالتاً فارسی می‌باشد؛ این واژه در جمهوری آذربایجان نیز گفته می‌شود.

کوه آتشگاه، روز آبادیش، شکوه مخصوص داشته‌است. این پرستشگاه مانند مسجد و کلیسا دورش دیوار نداشته و چیزی را از کسی نمی‌پوشانیده. مانند آتش؛ سره و پاکیزه بوده. همان آتش جاودان نماینده پاکیزگی و زیبایی که به سوی آسمان زبانه می‌کشیده و در شب‌های تار، از دور، دل‌های افسرده را قوت می‌داده و از نزدیک، با پیچ و خمِ دلربا، با روانِ انسان گفتگو می‌کرده.

آتشگاه در اصل دو طبقه بود، در پهنه ای به مساحت تقریبی ۱۱۰ متر ساخته شده. در نزدیکی آتشگاه سه آبادی وجود داشته و زندگی آن‌ها از راه پذیرایی زائران آتشگاه می‌گذشته و پس از خاموش شدن آتشگاه به تدریج محل خود را ترک گفتند و به دیه آهار مهاجرت کردند. آن سه آبادی که گویششان اکنون با گویش مردم آهار به هم درآمیخته است عبارتند از: شکراب، ده تنگه و لونک.

یاد آن آتش‌فروز دل که از بس سوختش سینه ما را چو آتشگاه یزدان کرده بود

ای گشته دلم بی تو چو آتشگاهی وز هر رگ جان به آتش تو راهی

قله آتشگاه به عنوان بلندترین قله دامنه جنوبی شاهو (۲۴۶۵ متر) دیدگاهی بسیار جالب و دیدنی دارد که منطقه‌ای وسیع تا نزدیکی کرمانشاه و روانسر و جوانرود و ثلاث باباجانی و حلبچه و شهرزور و مناطقی از کردستان و مریوان را تحت منظر خود قرار داده‌است. به‌همین علت در زمان زردشتیان جای روشن کردن آتش بوده که به آن وسیله پیام آیین خودرا اعلام می کرده اند.

هر مرحله‌ای که بود راهی کردیم وز آتش دل آتشگاهی کردیم‌

اردشیر بابکان با به قدرت رسیدن و تسلط بر سرزمینهای ایران، مدل فرمانروایی اشکانیان را را بطورکامل تغییر داد و حکومت مرکزی مقتدری را بر شکل ملوک الطوایفی پیشین ترجیح داد. در دوره ساسانی حکومتی منظم و مقتدر به وجود آمد که بر چهار گوشه مملکت اشراف کامل داشت. دومین خصیصه حکومت ساسانی نگاه مذهبی آن بود. حکومت ساسانی حکومتی با نگاه زرتشتی است که دین و قدرت حاکمه در آن در هم تنیده شده بودند این وضعیت را اتحاد تاج و آتشگاه می‌نامند.

این روستا از لحاظ تاریخی، جزو روستا های قدیمی منطقه است، قدمت آنرا در جایی به دوران زرتشتیان و در جایی دیگر به دوران صفوی نسبت داده اند. همچنین گفته شده نام این روستا از نام کتاب اَوِستا، کتاب مقدس زرتشتیان آمده است. همچنین کوه قلعه سنگی در این روستا شباهت بسیاره با آتشگاه و قلعه نظامی دارد.

ز غایت اثر حدت هوا شاید که گرمی جگر موم گردد آتشگاه

مگرکه کار فراقش فسون جادو هست که باد سرد برآرد همی از آتشگاه

رخ از سرخی چو آتشگاه خود کرد ز خشم اندیشه بد کرد و بد کرد

گهی دور قمر را دود آتشگاه نمرودی گهی بر گرد گل ریحان بستان خلیلستی

در زمان ساسانیان ایرانیان سه آتشگاه بزرگ و برجسته داشتند که یکی از آنان در شهر گنجک بوده و آذرگُشَسپ نام داشت.