آهک

آهک

معنی کلمه آهک در لغت نامه دهخدا

( آهک ) آهک. [ هََ ] ( اِ ) پخته و ریزیده شده سنگی مخصوص که برای محکم کردن بنا در ملاط و شفته و ساروج آمیزند. کلس. اَژه. نوره. جبصین. صاروج. اهک :
فرمان کن تا آهک و زرنیخ بسایند
بر روت براندای و برون آر همه رت.لبیبی.سنگ البرزرا کند آهک
آتش آب پرور تیغش.خاقانی.زمین از ملاقات طوفان تیغش همان خاصیت یافت کز آب آهک. ( از تاج المآثر ).
بدست آهک تفته کردن خمیر
به از دست بر سینه پیش امیر.سعدی. || نوره. واجبی. آهک نوره. حنازرد. جمش.
- آهک بادامچه ؛ آهک از جنس خوب از سنگهای کوچک.
- آهک زنده ؛ که تیزی و قوت آن نشده باشد. مکلس.
- آهک کردن ؛ سخت متلاشی و ازهم ریزیده کردن : بعض مارها چون بگزند مرد را آهک کنند.
- آهک کُشته ؛ مقابل مُکلس و آهک زنده. آهکی که قوّت و حدّت آن بمرور زمان یا مجاورت نم و رطوبت بشده است.
- سنگ آهک ؛ قرمَد.
- مثل آهک ؛ سخت متلاشی. سخت ازهم ریزیده.
اهک. [ اَ هََ ] ( اِ ) آهک را گویند و به عربی کلس و نوره خوانند. ( برهان ) ( آنندراج ) ( شعوری ). با الف ممدوده :
کس چو ز دنیا نبرد سیم و زر
پس چه زر و سیم و چه سنگ و اهک.سوزنی.گند دود چراغ و گند اهک
هر دو هستند علت سرسام.( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ).و رجوع به آهک شود.

معنی کلمه آهک در فرهنگ معین

( آهک ) (هَ )( اِ. ) ۱ - اکسید کلیسم ،جسمی است سفید، جذب کنندة رطوبت که از پخته شدن سنگ آهک به دست می آید. ۲ - نوره ، واجبی .

معنی کلمه آهک در فرهنگ عمید

( آهک ) جسمی جامد و سفید و جذب کنندۀ رطوبت که از پختن سنگ آهک در کوره های مخصوص در حرارت ۱۰۰۰ درجۀ سانتی گراد به دست می آید. در کارهای ساختمانی، صابون پزی، قندسازی، دباغی و ساختن پتاس و سود به کار می رود، اکسیدکلسیم.

معنی کلمه آهک در فرهنگ فارسی

( آهک ) ( اسم ) ۱ - جسمی است سفید جذب کنند. رطوبت و آن از پخته شدن سنگ مخصوصی که آنرا سنگ آهک نامند در حرارت ۹۵٠ درجه بدست آید . چون روی آن آب بریزند از هم پاشیده شود و حرارت ایجاد کند . آهک را برای محکم کردن ساختمان با ملاط و شفته و ساروج مخلوط کنند اکسید کلسیوم . ۲ - نوره واجبی تنویر . یا آهک بادامچه آهک خوب از سنگهای کوچک . یا آهک چارو . یا آهک رنده. آهکی که تیزی و قوت آن باقی باشد مکلس مقابل آهک کشته آهک مخلوط بخاکستر و لوئی که بدان حوض و خزان. حمام و مانند آنرا اندایند آهک چارو سارو . یا آهک کشته . آهکی که قوت وحدت آن بمرور زمان یا مجاورت رطوبت از میان رفته باشد یا آهک نوره. نوره واجبی تنویر . یا آهک نوشادر . نوره واجبی . یا مثل آهک . سخت متلاشی سخت از هم پاشیده .
آهک را گویند و بعربی کلس و نوره خوانند .

معنی کلمه آهک در دانشنامه عمومی

آهک. آهک یا کلسیم اکسید با فرمول شیمیایی CaO یک ترکیب شیمیایی باکم ۱۴۷۷۸ است؛ که جرم مولی آن ۵۶٬۰۷۷ g/mol است. یک ماده بی بو به رنگ سفید یا سفید خاکستری و به شکل جامد سخت است که پوست و چشم را به شدت دچار سوزش می کند. از جمله موادی است که کارایی آن از دوران باستان، توسط بشر شناخته شده است و از آن در ساخت انواع بناها و برای اتصال محکم تر قطعات سنگ یا چوب به کار گرفته می شد.
زمان درازی است که ایرانیان شفته آهکی ( ملات دوغاب آهک و خاک ) ، ساروج ( ملات دوغاب آهک و خاکستر ) و ملات آهک آبی را می شناسند و با آن ها ساختمان می سازند. پس از جنگ جهانی دوم، در کشورهای صنعتی هم برای پایدارکردن زمین، به ویژه برای پی سازی راه و جلوگیری از روییدن گیاه و روزدن آب در بستر، شانه ها و دامنه های راه و باندهای پرواز و ایستگاه های هواپیما، شفته آهکی مصرف می شود. با شفته آهکی پی سازی و آب بندی می کنند. می توان ان را از زیر کتری کند. آهک خاصیت بازی یا قلیای دارد و می توان از آن با آب ( آب + آهک ) به عنوان ماده ضد عفونی کننده در ورودی استخرها و گاوداری ها استفاده کرد و همچنان در تهیه سیمان و بتن نیز نقش دارد آهک + رس = سیمان آهک + رس+ آب + شن + ماسه = بتن آهک در تهیه آهن خالص از سنگ معدن آهن هم نقش دارد سنگ معدن + آهک + کربن ____گرما___ کربن دی اکسید + آهن خالص
جنس آهک بازاری ( آهک زنده ) بستگی به جسم های بیگانه در آن دارد. اگر سنگ آهک بیش از ۹۰درصد وزنش کربنات کلسیم داشته باشد، آهکی که از آن پخته شود آهک پرمایه و هرگاه کربنات کلسیم کمتر از ۷۵درصد وزنش باشد، آهکی که از آن پخته شود آهک کم مایه است.
هرگاه بر روی کلسیم اکسید ( آهک زنده ) آب ریخته شود، بر اثر واکنش با آب، گرما ایجاد می کند که موجب بخار شدن قسمتی از آب می شود. در این عمل، آهک بر اثر جذب آب، متورم شده و سپس به صورت گرد سفیدی درمی آید که دراصطلاح آهک مرده نامیده می شود ( زیرا در تماس با آب، دیگر واکنشی از خود نشان نمی دهد ) . این عمل را شکفته شدن آهک نیز می گویند.
هر زمانی مقداری آب به آهک مرده اضافه شود، به شیرآهک تبدیل می شود که اگر آن را صاف کنیم، محلول زلالی که در حقیقت محلول سیرشده کلسیم هیدروکسید در آب است، حاصل می شود که به آب آهک موسوم است. آب آهک کاربردهای بسیاری در صنایع شیمیایی دارد. برای نمونه در تهیه سدیم هیدروکسید، آمونیاک، هیدروکسید فلزات، پرکلرین و به ویژه در استخراج منیزیم از آب دریا به کار می رود.

معنی کلمه آهک در دانشنامه آزاد فارسی

آهک. آهک (lime)
(یا: آهک زنده) نام صنعتی اکسید کلسیمCaO. پودر سفیدرنگی است که برای ساخت سیمان و ملاط به کار می رود. در صنعت، براثر گرمادهی کربنات کلسیمCaCO۳، حاصل از سنگ آهک یا گچ، و در کوره آهک پزیتولید می شود. آهک زنده آب را به سرعت جذب می کند و به هیدروکسید کلسیمیا آهک کشتهCa(OH)۲ تبدیل می شود که از آن برای کاهش درجۀ اسیدی (خاصیت اسیدی)خاک استفاده می کنند.

معنی کلمه آهک در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] آهک. آهک ماده جامد سفید حاصل از سنگ آهک است.از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات و خمس سخن رفته است.
آهک به ماده ای جامد و سفید رنگ که از سنگ آهک به دست می آید گفته می شود.
تیمم
به فتواى مشهور، تیمم بر سنگ آهک قبل از پخته شدن صحیح است، ولى در صحت آن بعد از پختن، اختلاف است.
طباطبایی حکیم، محسن، مستمسک العروة، ج۴، ص۳۷۷-۳۷۸.
سجده بر سنگ آهک پیش از پختن، در حال اختیار و بعد از آن در حال ضرورت، صحیح است، لیکن در جواز سجده بر آن بعد از پختن در حال اختیار، اختلاف است.
طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ج۲، ص۲۸۹-۲۹۰.
...

معنی کلمه آهک در ویکی واژه

(ساختمان): ماده‌ای مرکّب از کلسیم و اکسیژن برنگ سفید مایل به خاکستری که از مصالح ساختمان است و انواع آن در صنعت و کشاورزی کاربردهای گوناگون دارد؛ اکسید کلسیم.
اکسید کلیسم، جسمی است سفید، جذب کننده رطوبت که از پخته شدن سنگ آهک به دست می‌آید. نوره، واجبی.

جملاتی از کاربرد کلمه آهک

با تباشیر و آهن و آهک کلر و سوفر گفتمت یکیک
سرزمین مکری متعلق به دورانی پیش از به وجود آمدن آتشفشان‌های نظیر سهند و سبلان است و در این منطقه رسوبات درونی بدون آنکه انفصالی در آن‌ها رخ داده باشد برسوبات کاربونیفر می‌پیوندند و سپس طبقات تریاس به صورت توده‌ای عظیم آهکی، به‌طور متفرق تمام لایه‌های پرمی را می‌پوشاند و ضخامت این لایه‌ها (تریاس) طبق تحقیقات انجام شده از ۷۰۰ تا ۱۰۰ متر است و لایه‌های کرتاسه به‌طور مرتب بر روی لایه‌های ژوراسیک دیده می‌شوند که در وسط رشته‌ها و رگه هائی از صخره‌های خروجی قطع شده‌اند. دورتادور این جزیره خارائی به وسیلهٔ طبقاتی ضخیم از مرمرهای سفید بسیار سخت و بدون فسیل، نزدیک به سطح زمین احاطه گردیده است.
ز بیقراری کلکش جهان گرفت قرار چنان کز آب نیابد دگر گزند آهک
آب‌انبار دارای سی و پنج پله سنگی بوده و مخزن آن از شفته آهک با روکش ساروج ساخته شده‌است. مخزن آن گنجایش ۹۰۰ متر مکعب آب را دارد. در مقابل سر در این آب‌انبار، سقاخانه ای هم‌زمان با آب‌انبار شکل گرفته‌است.
هر غباری کان ز نعل سم یکران تو خاست بر رخ زرنیخ فام دشمنانت آهکیست
آن یکی آهکش کند غربال وان دگر خاکش آورد به جوال
گرامی سرور فرشته گهر حاجی اسمعیل را نیکخواه و فزایش جوی و کام اندیش و ستایش گویم. این پارسی نگاری و پهلوی شماری یکباره ما را رسوا و زشت نام کرد هر جا خامی دانش باز و سردی بینش فروش سر از دبستانی بر کرد ندانسته و نسنجیده پاره پرندی در مشت و شکسته کلکی در انگشت آورده نوشته چه آورده ای، پشک چه پرورده ای؟ مشک آزمودم می گیرند که اینک می نگاریم و باز می سپاریم. بردن همان است و به دست پرستاران سپردن همان، روز به هفته و ماه نرسیده یا کاغذ پاره آهک و زرنیخ می سازند، یا کهنه سارش با بوی فروشان بازاری باز می پردازند.
در مزاج خاک این وادی قیامت کشته‌اند پای ما مجروح و باید ازتل آهک‌ گذشت
مُغْری: آنچه بالفعل یابس بوده در او رطوبت لزجه بوده که سبب حبس سیلان مواد گردد. مثل: آهک شسته.
خاک خشک آن در نواحی نیمه بیابانی و استپی سرشار از آهک و نمک می‌باشد.
بیشتر از ۲۰٫۰۰۰ ابزار سنگی بدست‌آمده از آق‌کُپرُک (در ولایت بلخ) آنچنان ماهرانه ساخته شده‌اند که باستان‌شناسان اغلب از سازندگان این ابزار در آق‌کُپرُک به عنوان «میکل‌آنجلوهای دورهٔ پارینه‌سنگی فوقانی» یاد می‌کنند. آثار بدست‌آمده از آق‌کُپرُک متعلق به یک دورهٔ فرهنگی است که ۵۰۰۰ سال، از حدود ۲۰٫۰۰۰ تا ۱۵٫۰۰۰ سال پیش طول کشید. در دوره‌ای که هنرمندی ناشناس چهرهٔ یک مرد (یا یک زن؟) بر روی سنگ آهک کوچکی تراشیده - و یکی از نخستین ترسیم‌های چهرهٔ انسان ساخت دست است که به ما رسیده‌است.
چهارم: موی عانه است و ازالت آن به آهک یا به ستردن سنت است و باید که از چهل روز تاخیر نکند.
همچنین به علت نبود پوشش گیاهی، بارندگی در این حوضه منجر به ایجاد سیلاب و فرسایش شدید خاک می‌شود. امروزه به سبب خشک‌سالی ممتد دیگر این نواحی شاهد فقدان پوشش گیاهی مناسب در اراضی حوضه است و در نتیجه به هنگام بارندگی نیز سیلاب‌های شدیدی به راه می‌افتد که باعث می‌گردد تا آب‌های حاصل از بارندگی کمتر در زمین نفوذ کند و از سوی دیگر فرسایش شدید خاک نیز زیان‌های بسیار بیشتری را به بار آورده‌است. امروزه از بستر دریاچه قلوه سنگ و لایه‌های شنی و آهکی باقی مانده‌است که نفوذ آب به منابع آب‌های زیرزمینی را تشدید می‌کند و آب دریاچه به دلیل وجود بستر شنی و قلوه‌سنگی در زمین نفوذ می‌کند.
با نگار چرمگر دیروز یاری ساختم آهک حل کرده در سنگ آب او انداختم
دومین سنگ مدفن که هم‌اکنون بر روی مدفن موجود در سرداب قرار دارد و از جنس مرمر آهکی سفید رنگ به ابعاد ۶۰ در ۴۰ سانتی‌متر است. از تاریخچه این سنگ اطلاعاتی در دست نیست. سومین سنگ مدفن سنگی از معدن توران‌پشت در نزدیکی یزد است و رنگ سبز چمنی و ابعاد ۲٫۲۰ در ۱٫۱۰ و ضخامت یک متر و وزن ۳۶۰۰ کیلوگرم دارد. این سنگ که بر طبقهٔ همکف موجود است، هم‌زمان با نصب ضریح پنجم در سال ۱۳۷۹، در طبقهٔ همکف در حرم قرار داده‌شد. بر روی سنگ آخرین اطلاعات زندگانی علی بن موسی الرضا نقش بسته‌است.[یادداشت ۳]
علی‌اکبر آهکی (زاده ۱۴ فروردین ۱۳۷۲) بازیکن فوتبال اهل ایران است.
در دوران نخستین پایه‌گذاری این ده، روستاییان خانه‌هایی را در سنگ آهک تراشیدند و سدی نگهدارنده برابر طوفان و سرمای زمستان پدیدآوردند.
فرایندهای تجاری در دو دسته قرار می‌گیرند. مسیر آهک و مسیر سیمان (سیمان پورتلند معمولی) که از آن (دومی) به عنوان منبع آهک استفاده می‌شود. در مسیر آهک، ترکیب شامل: خاکستر بادی (۵۰٪)، آهک خرد شده (۳۰٪) و گچ بدون آب (۲۰٪) است که به آنها ۳ تا ۴ برابر خاک سنگ، شن و ماسه یا هر ماده پرکننده بی اثر اضافه می‌شود. در مسیر سیمان، ترکیب شامل: خاکستر بادی (۷۶٪)، سیمان پورتلند معمولی (۲۰٪) و آنیدریت (۴٪) است که به آنها ۳ تا ۴ برابر مواد پرکننده اضافه می‌شود.
در روز رزم در رخ زرنیخ فام خصم کرده غبار موکب میمونش آهکی
آهکش کرد خواهد اندر گور تا بدان بام دوزخ انداید