تقویم قمری

معنی کلمه تقویم قمری در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تقویم اسلامی، نقش بزرگی بر عهده دارد و سبب آن سهم مهمی است که در بعضی امور دینی دارد. محاسبه تقویم اسلامی جهانی، وابسته به شناخت دقیق راههای دست یابی به رؤیت هلال است که امروزه به مرحله پیشرفته ای در کل جهان رسیده است. تقویم قمری، مظهری جدّی برای نجوم عملی است که در ارتباط با فیزیک دینامیک، نور، فیزیک حیات و طبعاً نجوم نظری و عملی خواهد بود. از این روی، علم نجوم، از قدیم الایام، مورد توجه خاص مسلمانان بود و در واقع، مسلمانان پیشگامان علم و تکنولوژی در مدت ۷۰۰ سال بودند.
اندازه گیری زمان، به قدمت تمدن بشری است و تقریباً، تمامی تمدنهای اولیه، مانند بابل، یونان، روم، یهود و مصر در منطقه خاورمیانه و اُزتک و انکا، در مغرب زمین و چین و هند در مشرق زمین، در ابتدا از تقویم قمری سود می جستند و تقریباً همه آنها از سیستم مرکبی از شمسی و قمری استفاده می کردند، در حالی که سیستم قمری پایه و اساس قرار داده شده بود.امروزه اگر بخواهیم از تقویمی استفاده کنیم که کاربرد عملی در تمام کره زمین داشته باشد، ناگزیر باید بین تاریخهای محلی در مکانهای مختلف، توسط خط تاریخ ربط داده شود. دو سیستم شمسی و قمری، در ذات، منطقه ای و محلی اند. تا پایان قرن نوزدهم، در اروپا و سایر مناطق، محاسبه وقت و تاریخ، بر پایه نصف النهار همان محل انجام می گرفت. انتشار تقویم جهانی، براساس خط نصف النهار گرینویچ، در سال ۱۸۳۴ میلادی، صورت پذیرفت.
سه مسأله اساسی در مورد تقویم
در این جا سه مسأله اساسی در مورد تقویم قمری اسلامی واحد، به چشم می خورد:۱ . طریقه دست یابی به رؤیت هلال.۲ . به کارگیری این طریقه واحد در تمام جهان.۳ . سنجش و بررسی اجرای صحیح این روش در همه جا.در مورد اوّل، همچنان که اشاره شد، تقریباً همه تمدنهای گذشته، در برهه ای از زمان، ازتقویم قمری سود جسته اند. در گذشته، رؤیت هلال، که به معنای شروع ماه نو بود، حادثه ای عادی به شمار می رفت. علی رغم تغییری تدریجی سیستم قمری محض، به سیستم قمری ـ شمسی، کاربرد رؤیت هلال در تمدنهای بعدی، کاملتر شد و مسلمانان در این زمینه کمکهای شایانی کردند.با تجربیات متعددی که در طول چندین و چند سال انجام پذیرفت، معیار ساده ای برای دسترسی به هلال جدید حاصل شد (در روزگار بابلیها) و همین معیار، در تمدنهای بعدی مورد استفاده قرار گرفت.در حدود قرن چهارم میلادی، هندوها، تلاشی را در جهت برطرف کردن مشکل، بر پایه علوم ریاضی و فیزیک آغاز کردند، ولی نقش اصلی را مسلمانان بر عهده گرفتند.ازاشخاص شناخته شده که در این باره کار کردند، می توان از یعقوب بن طارق، حبش، خوارزمی، بطانی و طوسی نام برد. امّا به علّت وخامت اوضاع و احوال علوم اسلامی و نجوم، این مطالب به فراموشی سپرده شد (فراموشی کامل، تقریباً در قرن بیستم بود). در ابتدای قرن حاضر، یکسری آزمایشهای جدید در یونان شروع شد، ولی این معیارها هم، در معرض نابودی قرار گرفت تا این که حدود ۱۵ سال قبل، دکتر محمد الیاس، استاد مسلمان دانشگاه علوم مالزی، آن را در جامعه مسلمانان مطرح کرد. در نظریه دکتر الیاس، چند پارامتر مورد توجه است: فاصله ماه تا زمین، عرض هلال و مقدار نور آن و بالاخره درخشندگی آسمان در نزدیکی مغرب، به هنگام غروب خورشید (تأثیر سایه کوههای ماه و نقش چشم انسان که آیا مسلح است یا غیر مسلح.)
بررسی علمی رؤیت هلال
حال با توجه به مقدمه فوق، مسأله رؤیت هلال ماه نو، از دو جنبه مورد بررسی قرار می گیرد:۱ . جنبه علمی۲ . جنبه شرعی و فقهیبررسی جنبه دوم مسأله به عهده علما و دانشمندان حوزه های محترم علمیّه است بررسی علمی رؤیت هلال را با توجه به فواصل ماه و زمین از یکدیگر و از سایر کرات آسمانی و همچنین حرکات نسبی آنها، تحت شماره های زیر، مورد بحث قرار می دهیم:
← فاصله بین دو کره از کرات آسمانی
...

جملاتی از کاربرد کلمه تقویم قمری

تغییر تقویم ترکیه از تقویم قمری به تقویم میلادی پس از تجزیه امپراتوری عثمانی، جامعه امروزی ترکیه را بسیار به کشورهای توسعه یافته نزدیک کرده و باعث افزایش شاخص توسعه انسانی آن نیز شده است. جمهوری ترکیه مانند بیشتر کشورهای جهان از تقویم گریگوری استفاده می‌کند اما نام ماه‌ها، روزهای هفته و تعطیلات رسمی به زبان ترکی استانبولی است که این تقویم را ترکیبی از تقویم میلادی و ترکی کرده است.
در کبیسه‌گیری ۱۹ ساله از طریق ماه‌های قمری قراردادی با ۱۳۸ دوره (دورهٔ آخر ۲۰ ساله با کبیسه سال ۲۰ به‌جای سال ۱۹) طی چرخهٔ ۲۶۲۳ به دست می‌آید. طبق تقویم قمری قراردادی برای نمونه سال ۳۸ تا ۵۶ خورشیدی می‌تواند آغاز نخستین دوره و سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۵ دورهٔ کنونی کبیسه‌گیری متوازن ۱۹ ساله باشد. سال ۵۰ خورشیدی که تقریباً با یک ماه قمری آغاز می‌شود نقطه اتکایی محاسبه این چرخه خواهد بود. سال ۲۶۶۰ خورشیدی آخرین سال این چرخه خواهد بود که کبیسه است.
برخی بر آنند که ولنتاین فراتر از سنتی غربی است که پیش از این در بسیاری کشورهای جهان موجود بوده‌است. در کشور چین، روزی مشابه ولنتاین موجود است که تحت عنوان «شب هفتم‌ها» نامیده می‌شود. برابر با افسانه‌ای چینی، پسر گاوچران و دختر بافنده، در هفتمین روز هفتمین ماه از تقویم قمری در آسمان با یکدیگر ملاقات کردند. آخرین «شب‌های هفتم» در ۳۰ اوت ۲۰۰۶ بود.
بر اساس تقویم قمری، جشن‌های سئولال (سال نو قمری)، چوسِئوک (شکرگذاری از طبیعت) و روز تولد بودا از بزرگترین جشن‌های مردم کره به‌شمار می‌روند.
سال قمری (سال هجری قمری)، دورهٔ دوازده ماهانه تقویم قمری اسلامی به کار رفته‌است، که شمارش آن از سال نو اسلامی در سال ۶۲۲ میلادی آغاز می‌شود. در طی آن سال، پیامبر اسلام و یارانش از مکه به یثرب (مدینه امروزی) مهاجرت کردند. این رویداد که به عنوان هجرت شناخته می‌شود، به دلیل اهمیتش در ایجاد اولین جامعه مسلمانان (امت اسلامی) در اسلام گرامی داشته شده‌است.
مبدأ این گاه‌شماری، هجرت پیامبر اسلام، محمد، سال ۶۲۲ میلادی از مکه به مدینه می‌باشد. آغاز هجرت پیامبر اسلام از مکه روز دوشنبه (۱ ربیع‌الاول/ ۲۴ شهریور سال ۱ هجری) برابر با ۱۳ سپتامبر ۶۲۲ میلادی قدیم (ژولیانی) و ۱۶ سپتامبر ۶۲۲ میلادی جدید (گرگوری) و ورود پیامبر به مدینه روز ۸ ربیع‌الاول همان سال می‌باشد. تمام وظایف دینی مسلمانان از جمله نماز، روزه گرفتن در ماه رمضان، حج و تاریخ رویدادهای مهم مانند شب‌های قدر و مراسم‌های دیگر با توجه به تقویم قمری محاسبه می‌شود.
بر اساس سامگوک ساگی (تاریخ سه پادشاهی)، در اولین ماه از تقویم قمری در سال ۶ قبل از میلاد (چهاردهمین سال سلطنت پادشاه یوری)، پادشاه بویو، تسو، فرستاده ای را برای تبادل گروگان ها فرستاد. از آنجایی که بویو قدرتمند بود، پادشاه یوری تلاش کرد تا ولیعهد دوجول را بفرستد، اما به دلیل ترس از دوجول نتوانست این کار را انجام دهد. تسو عصبانی شد و با ۵۰٫۰۰۰ نفر حمله کرد، اما برف سنگین بارید و آنها مجبور به بازگشت شدند. او در اولین ماه قمری ۱ قبل از میلاد درگذشت. پس از مرگ دوجول، برادر کوچکترش، هیمیانگ، سمت ولیعهد را بر عهده گرفت.
این صفحه، مناسبت‌ها و روزهای مهم شادی، ماتم و یادمان برای مسلمانان شیعه را بر اساس تقویم قمری فهرست می‌کند.
در تقویم قمری پیش از اسلام، ماهی به نام نسیء وجود داشت که هر سه سال در گاه‌شماری قمری حضور می‌یافت و در نتیجه ماه‌ها در زمان مشخصی از سال قرار می‌گرفتند تا ربیع‌الاول در اول بهار قرار گیرد.
تاریخ تعطیلات مورد استفاده در اکثر کشورهای ترکی زبان بر اساس تقویم میلادی تنظیم شده‌اند، در حالی که تعطیلات مذهبی به صورت هماهنگ و قبلاً توسط ریاست دولت در امور مذهبی بر اساس تقویم قمری اعلام می‌شود. برای مردم ترک مسیحی نیز در کریسمس عنوان کریسمس بایرامی یا نوئل بایرامی را به کار می‌گیرند. بایرام بر حسب جشنواره‌های ملی و مذهبی در کشورها، مناطق و میان مردمان ترکیه، قفقاز شمالی، جمهوری آذربایجان، کریمه و سایر مردمان ترک رایج است. گسترش بایرام تا مسلمانان آلبانی، پوماک‌ها، بوسنیایی‌ها نیز ادامه می‌آید. دلیل گستردگی واژه بایرام در مناطق غیرترک زبان به دورانی باز می‌گردد که زیر سیطره امپراطوری عثمانی بودند و این فرهنگ هم‌اکنون در چنین جاهایی رواج دارد.