قوام السلطنه

معنی کلمه قوام السلطنه در لغت نامه دهخدا

( قوام السلطنة ) قوام السلطنة. [ ق َمُس ْ س َ طَ ن َ ] ( اِخ ) احمد قوام فرزند مرحوم میرزاابراهیم معتمدالسلطنة. از رجال بزرگ سیاسی ایران و برادر کهتر حسن وثوق ( وثوق الدوله ) است. سال تولد وی 1252 هَ. ش. است و در روز 31 تیر ماه 1334 هَ. ش. وفات یافت. رویهم هفت بار به نخست وزیری و بیش از بیست بار به وزارت رسید. در نظم و نثر صاحب ذوق و چیره دست و جامع کمالات و سیاستمداری بزرگ بود. در جنگ دوم جهانی ( 1939 تا 1945 م. ) قوای شوروی و انگلستان قسمتهایی از ایران را اشغال کرده بودند و پس از خاتمه جنگ ، دولت روسیه شوروی حاضر به ترک و تخلیه ایران نبود و میل داشت که امتیازاتی در مورد نفت نواحی شمال ایران به دست آورد و به همین منظور عده ای از کمونیست های نشان دار را در آذربایجان تقویت کرد و در آنجا دولت جداگانه ای به ریاست سیدجعفر پیشه وری مدیر روزنامه ٔآژیر تشکیل داد. قوام برای حل و فصل این موضوع در روز 29 بهمن 1324 هَ. ش. با هیأتی به مسکو رفت و پس از ملاقاتهایی که با استالین نخست وزیر و مولوتف وزیرامور خارجه و سایر زمامداران شوروی به عمل آورد قرار نهاد که پس از تخلیه ایران از قوای شوروی موافقت نامه شرکت مختلط نفت ایران و شوروی را در خصوص نفت شمال ایران برای تصویب به مجلس شورای ملی ببرد. دولت شوروی پس از اینکه اطمینان حاصل کرد که این موافقت نامه در مجلس شورا تصویب خواهد شد، در بهار سال 1325 هَ. ش. پس از پنج سال قوای خود را از ایران خارج و نواحی اشغالی را تخلیه کرد و از پشتیبانی دولت پوشالی دموکرات پیشه وری خودداری نمود. قوام اطمینان داشت که چنین موافقت نامه ای هیچگاه از تصویب مجلس شورای ملی نخواهد گذشت. بالاخره در روز 29 مهر 1326 هَ. ش. قوام نطقی در مجلس شورا ایراد کرد، سپس طرح پیشنهادی اکثر نمایندگان مجلس که از اعضای حزب دموکرات ایران بودند و قوام رهبر آن بود ( در مورد موافقت نامه نفت ) به مجلس تقدیم گردید و از 104 نفر عده حاضر در مجلس 102 نفر رأی مخالف دادند و در نتیجه موافقت نامه شرکت مختلط نفت ایران و شوروی رد شد و بلااثر گردید. ( تاریخ برگزیدگان مشاهیر ایران و عرب صص 241 - 244 ).

معنی کلمه قوام السلطنه در فرهنگ فارسی

احمد ملقب به قوام السلطنه ( و. ۱۲۴۹ ه ش . - ف. تهران ۱۳۳۴ ه ش . ) وی در دربار مظفرالدین شاه سمت دبیری مخصوص و ریاست دفتر را داشت و فرمان مشروطیت بخط او نوشته شده . قوام در دوره احمد شاه مدتی والی خراسان بود و پس از تشکیل کابینه سید ضیائمحبوس شد و سپس در زمان شاه مذکور نخست وزیر گردید ( ۱۳٠۱ -۱۳٠٠ ه ش . ) و چون سردار سپه به نخست ویری رسید قوام از کار برکنار شد و سپس مجبور بترک ایران گردید . پس از شهریور ۱۳۲٠ فعالیت های سیاسی را مجددا آغاز کرد و مکرر نخست وزیر شد ( ۱۳۳۱ -۱۳۲۶ -۱۳۲۵ -۱۳۲۴ -۱۳۲۱ - ) . آخرین بارفقط ۴ روز نخست وزیر بود و بر اثر حوادث ۳٠ تیر ۱۳۳۱ از کار برکنار شد. وی ببیماری قلبی در گذشت .
احمد قوام فرزند مرحوم میرزا ابراهیم معتمد السلطنه از رجال بزرگ سیاسی ایران و برادر کهتر حسن وثوق است .

جملاتی از کاربرد کلمه قوام السلطنه

397-احمد قوام (1252-1334 ه -.ش ) ملقب به قوام السلطنه چهار بار نخست وزيرشد و آخرين بار در 30 تير 1331 عزل شد؛ وى در تاريخ ايران به عنوان يكى ازوابستگان معروف سياست استعمارى انگليس و امريكا معرفى شده است و امتيازات مختلفىبويژه در خصوص نفت به امريكا داد و عامل مهم بسط و توسعه سياستهاى ايالات متحده درايران بود.
تا شهریور ۲۰ و اشغال خاک ایران توسط نیروهای متفقین مناسبات ایران و آمریکا در حد روابط فرهنگی و اقتصادی باقی ماند. آمریکایی‌ها که از مدت‌ها قبل به توسعه منابع نفتی ایران علاقه‌مند شده بودند در زمان نخست وزیری قوام السلطنه مذاکره با تهران را برای عقد قراردادی آغاز کردند. در آبان سال ۱۳۰۰ (۱۹۲۱) شرکت استاندارد اویل آمریکا با دولت ایران قرارداد بست که به موجب آن امتیاز بهره‌برداری از معادن نفت ۵ استان مرکزی ایران به مدت ۵۰ سال به این شرکت واگذار می‌شد. اما اعتراض شدید دو دولت روسیه و بریتانیا موجب انصراف تهران از معامله با آمریکایی‌ها شد.
از شاهزادگان و رجال زمان قاجار، عده زيادى در قم مدفون هستند و بسيارى از خاندان هاىمعروف آن زمان در صحن هاى قم بقعه مخصوص به خود دارند كه به نام خود صاحب بقعهاست ؛ مانند بقعه اتابك ، بقعه مستوفى ، بقعه قوام السلطنه و وثوق الدوله ، بقعهقائم مقام (ميرزا عبدالرحيم ترك )، بقعه حاجب الدوله ، بقعه حاج معين بوشهرى ، بقعهنظام الدوله و بقعه سعدالسلطنه . (100)

سرانجام در اثر مبارزه دلاورانه مردم كه به نداى پيشواى مذهبى و رهبران سياسى خودپاسخ مثبت گفته و به خيابانها ريخته و سينه هاى خويش را در برابر گلوله هاى شاه وقوام سپر كرده بودند و با تهديد و اتمام حجت بى سابقه آيت الله كاشانى ، مقاومت دربار در هم شكست و شاه سرانجام با تلخى به بركنارى قوام السلطنه تن در داد ومصدق با فداكارى مردم مسلمان به رهبرى روحانيت باز ديگر پيروز و سربلند در حالىكه سمت وزارت جنگ را نيز به دست آورده بود بر مسند نخست وزيرى جاى گرفت و در يك اقدام سرلشكر وثوق را به عنوان معاون وزارت جنگ به همكارى خويش برگزيد.

پسیان که از نجات و ترقی قوام‌السلطنه به هراس افتاده بود فوراً به فکر مقاومت مسلحانه افتاد. هرچند نفرت متقابل میان پسیان و قوام السلطنه شدید بود، اما در این برهه دولت با وضعی به‌شدت نابسامان و آشفته در سراسر کشور مواجه بود و به همین خاطر فعلاً دست به مخالفت علنی با پسیان نزد. در ۱۲ خرداد ۱۳۰۰، دولت به پسیان اطلاع داد که میرزا صدر ملقب به نجدالسلطنه، یکی از چهره‌های سرشناس محلی، قرار است والی کل خراسان بشود و پسیان هم باید در مقام فرماندهی نیروهای نظامی خراسان باقی بماند.
بر فراز مرز و بوم ما زند فال فنا بوم شوم خفته بر بام قوام السلطنه
پس از مجروحیت عزیزالله خان اعضای حزب جنگل علیه حزب توده به قوام السلطنه نام نوشتند و بعد از بررسی با دستور پیرنیا رئیس کل بازرسی قرار بر این شد که اعضای حزب توده تحت تعقیب قرار گیرند.
مذهبش کافر پرستی دینش آزادیکشی ای دریغ از دین و اسلام قوام السلطنه
از جمله فعالیت‌های مهم قوام السلطنه نگارش فرمان مشروطیت و نقش او در جریان فرقه دموکرات آذربایجان و خروج نیروهای شوروی از ایران در ۱۳۲۵ و نیز قیام سی تیر در سال ۱۳۳۱ بود.
این کنگره در باغ «خانه فرهنگ»[نیازمند منبع] و در حضور قوام السلطنه، نخست‌وزیر وقت و عده‌ای دیگر از وزرا و سفیر شوروی در ایران بر پا شد.
محو شد ایران ز اقدام قوام السلطنه محو بادا در جهان نام قوام السلطنه
دوخت تشریف خیانت گوییا خیاط صنع از برای زیب اندام قوام السلطنه
سپهدار تنکابنی در ترمیم کابینه اش در ۲۶ تیر ۱۲۹۰ وزارت عدلیه را به قوام السلطنه داد و وزارت پست و تلگراف و تجارت را به مشیرالدوله سپرد. او توجیه این تصمیم را «کسالت و نقاهت» مشیرالدوله عنوان کرد. اما دولت سپهدار چند روز بعد کنار رفت و صمصام‌السلطنه جایش را گرفت و مشیرالدوله را در دوم امرداد دوباره به عنوان وزیر عدلیه به مجلس معرفی کرد. هر چند دوباره با ترمیم کابینه اش در ۲۹ آبان وزارت معارف را به او داد.
در این سال ساموئل وارد برای فعالیت فرهنگی میسیون آمریکایی وارد تهران شد. این هیئت، ۱۲۶۶ در خیابان قوام السلطنه (اسبق)، مارشال استالین (سابق)، سی تیر (کنونی) قطعه‌زمینی خرید. کلنگ بنای ساختمان مدرسهٔ جدید، ۲۱ سال پیش از صدور فرمان مشروطیت، از سوی ناصرالدین شاه بر زمین زده‌شد و ۱۲۶۶، ساختن آن پایان یافت. در این زمان مدرسه، شش کلاس و پنجاه دانش آموز داشت و ریاست آن را مستر وارد بر عهده داشت.