[ویکی اهل البیت] فرهنگ معارف و معاریف؛ دائرة المعارف جامع اسلامی تالیف سید مصطفی حسینی دشتی است. این کتاب مشتمل بر مطالب متنوعی می باشد که دارنده را از منابع فرهنگی و علمی بسیاری بی نیاز می سازد و نوع نیازهای علمی خواننده را ـ اعم از: معانی واژه های مفرده و مرکّبه، شرح عناوین و موضوعات، اصطلاحات علوم، مبانی علمی: ادبی، عقایدی، اصولی، فقهی، کلامی، فلسفی و... ملل و نحل، تاریخ، رجال و درایت، تفسیر و روایت، احکام دینی ـ و بعضاً طبق مذاهب مختلف اسلامی ـ، اَعلام و علامات و اطلاعات عمومی ـ برآورده می سازد. از ویژگی های این فرهنگنامه، نزدیک سازی راه و صرفه جوئی در وقت دانش پژوهان برای دستیابی هرچه بیشتر به دانستنی ها و معارف دین بوده ـ به آسانترین وجه و صرف کمترین وقت ـ تا از دریای بیکران قرآن و حدیث و تاریخ پربار و علوم اسلامی بهره مند شوند. همچنین این کتاب با سبکی روان و عباراتی ساده و عاری از هر گونه تکلف نگاشته شده و حتی از فن ویژه نگارش و اصطلاحات مخصوص ویرایش نیز حتی الامکان پرهیز شده، بدین منظور که هر خواننده در هر سطح از سواد از آن بهره برد و به علت ناآگاهی وی به آن فنون خسته و ملول نگردد.
جملاتی از کاربرد کلمه فرهنگ معارف و معاریف
بدينسان ميرزاى شيرازى فرصتى يافت تا ساعتى پيش از درس عمومى استاد، بطورخصوصى جان عطشناك خويش را با زلال معارف و علوم اسلامى سيراب نمايد ولىمتاسفانه اين فرصت ديرى نپاييد و آيه الله شيخ محمد تقى اصفهانى درسال 1248 ق به ديار ابديت پر كشيد.
بلکه نگرانی او بدین جهت بود که برخی از مردم — منافقان — پیش از ابلاغ، او را تکذیب کنند یا بکشند یا به هر شکلی از ابلاغ این پیام به مردم جلوگیری کنند. از دیگر علل نگرانی پیامبر برای معرفی علی بن‌ابی‌طالب به عنوان جانشینش که توسط مفسران و محققان شیعه عنوان شده‌است، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: طباطبایی بر طبق روایتی از ابن‌عباس و جابر بن عبدالله انصاری علت ترس و نگرانی پیامبر را این‌گونه عنوان کرده‌است که پیامبر ترسید مردم او را به جانبداری از پسر عمویش علی بن ابی‌طالب متهم کنند و به او طعنه زنند که در بین مسلمانان علی را برای این مقام انتخاب کرده‌است. به گزارش معارف و جعفر مرتضی عاملی از محققان شیعی، علی بن ابی‌طالب در زمان مرگ پیامبر اسلام، ۳۳ سال داشت و در آن زمان یکی از ملاک‌های مهم در رسیدن به یک منصب به عنوان رهبر جامعه، بالا بودن سن بوده‌است؛ بنابراین پذیرفتن رهبری علی در آن جامعه آسان نبود.
قرآن كريم معارف و احكامى را براى اسماى خداى سبحان بيان مى كند؛ مانند اين كه نامخدا همانند ذات اقدس او منزه و مقدس و همچنين مبداء و منشاء بركات فراوانى است و بر ايناساس ، انسان ها را با دو وظيفه اى كه در برابر نام خدا دارند آشنا مى كند.
اين امتيازات ، خدمات ، و معارف و نيكى ها پس از زكات مفروضه در اختصاص اسلام ،خاصه مذهب تشيع مى باشد، و در حقيقت اگر مسلمانان و شيعيان و آنها كه از امكانات مادىبيشترى برخوردار باشند، پس از اداء خمس و زكات ، حق معلوم و ماعون راعمل كنند هيچ فقير و مستمندى در اسلام و تشيع باقى نمى ماند، و در جميع خانواده ها هيچكم و كسرى بوجود نمى آيد، و همگان در رفاه قرار مى گيرند، چرا كه شيعيان از اسلامو پيشوايان خويش اين چنين دستور گرفته اند.
بهر حال ما در اين بخش به گوشه اى از معارف و حكم حضرت كه در زمينه هاى گوناگون روايت شده و شامل مسائل مختلف اجتماعى و تربيتى مى گردد اشاره مى كنيم.
شيخ مفيد مى گويد: كافى در رديف جليل ترين كتب شيعه و سودمندترين آنهاست . تعداداحاديث آن (16199) حديث (118) و در غناء معارف و احكام همين قدر بس ، كه تعدادروايات كتاب كافى (اصول و فروع ) بيش از تعداد روايات وارده در ((صحاح ششگانه)) اهل سنت است .
بيان دلايل قرآن و روائى در اثبات وجود باطن براى ظاهر اين دين ؛ همانا كسى كه به قرآن و سنت رجوع نمايد و هر دو را كاملا مد نظر داشته باشد، برايش مسلم و قطعى خواهدبود كه در اين دو منبع اصل معارف و رازها و علوم سرى نهفته است كه از دسترس ما مخفى مانده و كسى جز خداوند متعال - عزاسمه - يا شخصى كه خدا بخواهد و بپسندد، ديگرى از آن مطالب اسرارآميز اطلاعى ندارد و كتاب الهى سرشار از چنين مطالبى است و در اين خصوص ، فرمايش خداوند سبحان در قرآن ، كافى است.
اهميت حالت ها، استعدادها و قابليت هاى مختلف قلب در اين است كه اين كيفيات تاءثير مستقيمى بر روى ادراكات و معارف و به تبع آن بر روى عملكردهاى انسان مى گذارد. به طورى كه مى توان گفت هر شخصى آنگونه درك مى كند كه قلبش قابليت دارد و آنگونه عمل مى كند كه درك نموده است .
شيعيان و پيروان اهل بيت عليه السلام ، همان گونه كه در معارف و احكام دين از دستوراتو فرمايشات آن بزرگواران تبعيت مى كنند، تمامى آن چيزهايى هم كه به آنها تعلق دارد(از قبيل قبر مطهر، مكان عبادت و محل عبور آنان وامثال آن )
دائرةالمعارف قرآن کریم شامل اطلاعات پایه، معتبر و اصیل در باب علوم و معارف و أعلام قرآنی است که به گونه‌ای آسان‌یاب و روان در دسترس قرآن‌پژوهان و اهل تحقیق و پژوهش می‌باشد.