اللوامه

معنی کلمه اللوامه در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
لوم (۱۴ بار)
«لوّامه» از مادّه «لَوم» صیغه مبالغه است و به معنای «بسیار ملامت کننده» می باشد.
«نفس لوّامه» که در آیات مورد بحث به آن اشاره شده، روحی است بیدار و نسبتاً آگاه، هر چند هنوز در برابر گناه مصونیت نیافته، گاه لغزش پیدا می کند و در دامان گناه می افتد اما کمی بعد بیدار می شود، توبه می کند و به مسیر سعادت باز می گردد، انحراف درباره او کاملاً ممکن است، ولی موقتی است نه دائم، گناه از او سر می زند، اما چیزی نمی گذرد که جای خود را به ملامت و سرزنش و توبه می دهد.
این همان چیزی است که از آن به عنوان «وجدان اخلاقی» یاد می کنند، در بعضی از انسان ها بسیار قوی و نیرومند است و بعضی بسیار ضعیف و ناتوان، ولی به هر حال، در هر انسانی وجود دارد، مگر این که با کثرت گناه آن را به کلّی از کار بیندازد.

جملاتی از کاربرد کلمه اللوامه

بسم اللّه الرحمن الرحيم لا اقسم بيوم القيمه (1) و لا اقسم بالنفس اللوامه (2) ايحسبالانسان الن نجمع عظامه (3) بلى قادرين على ان نسوى بنانه (4)بل يريد الانسان ليفجر امامه (5) يسل ايان يوم القيمه (6) فاذا برق البصر (7) و خسفالقمر (8) و جمع الشمس و القمر (9) يقول الانسان يومئذ اين المفر (10) كلا لا وزر (11) الى ربكيومئذ المستقر (12) ينبوا الانسن يومئذ بما قدم و اخر (13)بل الانسان على نفسه بصيره (14) و لو القى معاذيره
در تفسير قمى در ذيل آيه (لا اقسم بالنف س اللوامه ) آمده كه امام فرمود نفس لوامه ،نفس آدمى است كه نافرمانى كرده و خداى عز وجل ملامتش فرموده .