الحج

معنی کلمه الحج در دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] آیت الله سید محمود حسینی شاهرودی ره (م 1394 قمری)
این کتاب تقریرات درس خارج مرحوم شاهرودی است که توسط شاگرد ایشان شیخ محمد ابراهیم جناتی شاهرودی تحریر شده است. محور بحث کتاب عروه بوده ولی در مباحثی مانند تروک احرام که در عروه مطرح نشده کتاب شرایع محور قرار گرفته است.
جلد اول شامل کلیات، حج صبی، حج عبد، استطاعت، استنابه و حج نذری است.
عناوین مطالب جلد دوم عبارت اند از: نیابت در حج، وصیت به حج، حج مندوب، اقسام عمره، اقسام حج، مواقیت، مقدمات احرام و کیفیت احرام.
جلد سوم مشتمل بر این مباحث است: تروک احرام، مکروهات احرام و وقوف به عرفات.
[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
حجج (۳۳ بار)

جملاتی از کاربرد کلمه الحج

علاوه براينكه درك اشعار نامبرده به فرضى كه صحيح باشد، وقتى است كه تشريعهدى به خاطر تشريع تمتع به عمره تا حج باشد، نه اينكه به خاطر فوت احرام حجاز ميقات باشد. ظاهر آيه شريفه : ( فمن تمتع بالعمرة الى الحج فما است يسر منالهدى ) اين است كه مى خواهد خبر دهد از تشريع تمتع ، و اينكه قبلا چنين عمره اىتشريع شده ، نه اينكه بخواهد با همين جمله آن را تشريع كند، چون مى فرمايد (پس هركس به عمره تا حج تمتع كند، پس بايد تا جائى كه مى تواند قربانى با خود ببرد)،معلوم مى شود قبلا چنين عمره اى تشريع شده بوده ، كه آن را مفروغ عنه و مسلم گرفتهاز تشريع قربانى در آن خبر مى دهد.
و نيز در كافى از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه در پاسخ كسى كه پرسيداگر متمتع گوسفند نيافت چه كند؟ فرمود: قبل از روز هشتم و روز هشتم و روز عرفه راروزه بگيرد، شخصى پرسيد: حال اگر در همان ترويه كه روز هشتم است تازه از راهرسيده باشد چه كند؟ فرمود: سه روز بعد از ايام تشريق ، روزه بگيرد شخصىپرسيد: حال اگر شتر بانش مهلت نداد كه در مكه بماند، و اين سه روز روزه را انجامدهد چه كند؟ فرمود: روز حصبه و دو روز بعدش روزه بگيرد،پرسيدند: روز حصبه كداماست ؟ فرمود: روزى كه كوچ مى كند، پرسيدند: آيا روزه بگيرد در حالى كه مسافر است؟ فرمود،: بله مگر در روز عرفه مسافر نبود؟ مااهل بيت فتواءم ان اين است و دليلمان هم قرآن است كه مى فرمايد: ( فصيام ثلثه ايامفى الحج ) و منظورش در ذى الحجه است .
و اما عمل عمره عملى ديگر است ، و آن عبارت است از رفتن به زيارت خانه كعبه ، از مسيريكى از ميقاتها، و طواف و نماز آن ، و سعى بين صفا و مروه ، و تقصير، و اين حج و عمرهدو عبادتتند كه جز با قصد قربت تمام نمى شوند، بهدليل اينكه فرموده : (و اتموا الحج و العمره لله ، حج و عمره را براى خدا تمام كنيد...)
و اين قسم تفريع در كلام خداى تعالى بسيار آمده ، مانند آيه شريفه (اياما معدوداتفمن كان منكم مريضا او على سفر) كه در آن بعضى از افراد مسلمين كه حالت غير عادىدارند تفريع شده است بر كل مسلمين ، و آيه شريفه : (فاذا امنتم فمن تمتع بالعمرهالى الحج ) كه يك قسم از اقسام سه گانه حج را براصل مقسم متفرع كرده است ، و آيه شريفه : (لا اكراه فى الدين قد تبين الرشد من الغىفمن يكفر بالطاغوت و يومن باللّه ) كه يك طايفه از مردم مكلف به انتخاب يكى از دوراه رشد و غى را متفرع كرده بر كل آن مردم و از اينقبيل است آيات ديگر.
يعنى زمان حج نزد اين قوم (يعنى عرب ) ماههاى معلومى است ، و سنت (يعنى روايات ) آن رامعين كرده ، كه عبارت است از شوال ، و ذى القعده ، و ذى الحجه ، و اگر ذى الحجه را زمانحج شمرده ، با اينكه زمان حج اوائل آن ماه است ، نه همه آن ، منافاتى ندارد، براى اينكهاين تعبير از قبيل تعبيرى است كه مى گوئيم من روز جمعه خدمت شما مى رسم ، با اينكهآمدن در يك ساعت از روز جمعه صورت مى گيرد، نه در تمامى آن روز. و در اينكه در آيهشريفه سه مرتبه كلمه حج تكرار شده با اينكه مى توانست بار دوم و سوم به آوردنضمير اكتفا كند، لطفطى در اختصار گوئى به كار رفته ، چون مراد از حجاول زمان حج ، و از حج دوم خود عمل حج ، و از سوم زمان و مكان آن است و اگر ضمير مىآورد ناگزير بود بدون جهت كلام را طول بدهد، (و بفرمايد: زمان الحج اشهر معلوماتفمن فرض عليه هذا العمل ف لا رفث و لا فسوق و لاجدال فى زمانها و مكانها)
آيه (189) : يسلونك عن الا هلة قل هى موقيت للناس و الحج و ليس البر...
و اذان من الله و رسوله الى الناس يوم الحج الاكبر ان الله برى ء من المشركين ورسوله ...
عمره را تمام كرده و حج را آغاز مى كنند، آنچه ميسر است از قربانى (ذبح كنند) (فاذا امنتمفمن تمتع بالعمرة الى الحج فما استيسر من الهدى ).
حسین احمد سیاغی (۱۹۰۹–۱۹۸۷) فقیه، زبان‌شناس نحوی، تاریخ‌پژوه، سیاستمدار و دانش‌یار یمنی بود. مناصب اداری گوناگونی برعهده داشت، وزرات اوقاف و عدل در عهد جمهوری، نائب رئیس مجلس اعلای قضایی را از جمله مناصب اوست. دلیل الأماکن الأثریة و العمدة فی تحصیل أعمال الحج والعمره از آثار اوست. او همچنین به تحقیق و بازنویسی آثاری دربارهٔ تاریخ یمن پرداخت. کتابخانهٔ شخصی او که میراثش بوده، به مسجد جامع صنعا از سوی ورثه‌اش هدیه شد.
موسم حج با صداى رسا براى همه مردم بخواند و اعلام دارد و اذان من الله و رسوله الىالناس يوم الحج الاكبر ان الله برى من المشركين و رسوله : (اين ندائى است از طرفخداوند و پيامبرش به همه مردم در روز حج اكبر كه خدا و رسولش از مشركان بىزارند).