اِصلاحاتِ اَرضی مهم ترین برنامۀ اصلاحات اجتماعی ـ اقتصادی عصر پهلوی ، از ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۱ش، با دو هدف اصلیِ افزایش تولید و تعمیم عدالت، مبنی بر تقسیم زمین بین کشاورزان . این برنامه از اوایل مشروطیت مطرح و در مرام نامۀ حزب دموکرات بدان تأکید شده بود، اما عملاً اقدامی در این جهت صورت نگرفت . پس از برکناری رضاشاه از سلطنت بسیاری از املاکی که او از مردم گرفته بود به صاحبان آن ها باز گردانده شد، اما با طرح مجدد املاک سلطنتی در مجلس شورای ملی، بخشی از این املاک به محمدرضاشاه واگذار شد (۱۳۲۶ش ). در ۱۷ اسفند ۱۳۲۹ شاه زیر فشار دولت دموکرات ، فرمان تقسیم املاک سلطنتی را صادر کرد، اما بخشی از طرح اجرا نشد. در ۱۳۳۱ دولت این املاک را از شاه گرفت، اما بعد از کودتای ۲۸ مرداد و با روی کار آمدن جمهوری خواهان در امریکا بار دیگر املاک در اختیار شاه قرار گرفت . در آغاز دهۀ ۱۳۴۰، دولت دموکرات امریکا به منظور جلوگیری از قیام های مردمی در کشورهای اقمار، خواهان اصلاحات اجتماعی و اقتصادی در این کشورها شد. از این رو علی امینی نامزد اجرای اصلاحات مورد نظر امریکا به صدارت رسید. او لایحۀ اصلاحات ارضی را به تصویب مجلس رساند. سرانجام این طرح در دولت اسدالله علم به تصویب نهایی رسید (۱۳۴۱). اجرای برنامۀ اصلاحات ارضی به موجب قانون اصلاحات، در ۲۰ دی ۱۳۴۰ آغاز شد و با تصویب نامه ها و الحاقیه هایی که تا پایان اصلاحات (۱۳۵۱) بدان افزوده شد، سه مرحله را پشت سر گذاشت و در ۱۳۵۱ رسماً پایان یافت. اصلاحات ارضی ابتدا از مراغه آغاز و پس از آن فوراً در کل کشور اجرا شد، اما چون شاه و خاندان پهلوی بزرگ ترین مالکان به حساب می آمدند، این طرح تغییر ماهیت داد و عمدتاً در میان مالکان متوسط و کوچک اجرا شد.
معنی کلمه اصلاحات ارضی در دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] اصلاحات ارضی در نتیجه نقشه شوم آمریکا بر رژیم شاه بود تا با اعتمادسازی تسلط کافی بر منابع ایران زمین پیدا کند که در طول اقدام با مخالفت های علما و روحانیون مواجه شدند در ادامه تصویب آفت هایی هم به عده ای رسید که در نتیجه آن کوچ به شهرها بود. منظور از اصلاحات ارضی، تغییری است که دولت در بنیان های کشاورزی انجام می دهد . بنیان های کشاورزی عبارت اند از: مجموعه روابط اجتماعی ـ حقوقی موجود میان مردم درباره تقسیم زمین، مشخصات ویژه مؤسسات کشاورزی (بزرگی، کوچکی و...) و درجه استقبال مؤسسات کشاورزی. دکتر علی امینی در دوران صدارتش مرحله اول اصلاحات ارضی را اجرا کرد. مرحله دوم آن در قالب انقلاب سفید به عنوان یکی از اصول شش گانه مطرح شد و مرحله سومِ آن را هم دولت هویدا در سال ۱۳۴۸ش. اجرا کرد. انگیزه طرح اصلاحات ارضی شاه در آبان ۱۳۲۸ در سفر ۴۵ روزه خود به آمریکا در نیویورک اظهار داشت: «جهت برخورداری دهقانان و طبقات محروم از یک زندگی خوب، بایستی اراضی واگذاری به سازمان شاهنشاهی با اقساط طولانی مدت به دهقانان فروخته شود؛ به اضافه اینکه اراضی خالصه نیز مجاناً بین آنها تقسیم گردد.» ← سیطره آمریکا بر دربار اصلاحات ارضی ـ طبق قانون اصلاحات ارضی در ۲۰ دی ۱۳۴۰ و تصویب نامه ها و الحاقیه هایی که تا پایان اصلاحات در سال ۱۳۵۱ به آن اضافه شد ـ سه مرحله را طی کرده است. ← مرحله اول اصلاحات ارضی ...
جملاتی از کاربرد کلمه اصلاحات ارضی
در سدهٔ ۱۳ خورشیدی، لار و بندرلنگه به عنوان مراکز تجارت فعال در جنوب ایران شناخته‌شده بوده‌اند. مرکز اچُمستان (ایراهستان؛ لارستان باستانی ساسانی) قبل از دوران صفویه شهر لار بوده و شاه عباس صفوی با کمک حاکم کرمان و شیراز، لارستان را پس از محاصره طولانی مدت تصرف می‌کند و حکومت مستقل اچُمستان از بین می‌رود پس از لار، بستک از دوران حکومت افغان‌ها و فتح اصفهان توسط محمود خان افغان مرکز لارستان بوده هست سه حکومت جهانگیریه به حاکمیت شیخ احمد مدنی در دوران افغان‌ها و نادرشاه، بعد از آن حسن خان دِلَر و بعدتر هم خوانین بنی عباس از دوران زندیه تا زمان اصلاحات ارضی در بستک حکومت کرده‌اند.
حسن ارسنجانی در غیاب مجلس، مهم‌ترین برنامه وزارت کشاورزی را اصلاحات ارضی قرار داد که به مهم‌ترین برنامه دولت امینی بدل گشت. اصلاحات ارضی از انقلاب مشروطیت به بعد مورد توجه احزاب و گروه‌های سیاسی، از جمله در جنبش جنگل و بعدها در فرقه دمکرات جعفر پیشه‌وری، بود. محمد مصدق نیز در برنامه دولت به بهبود احوال کشاورزان و تضعیف روابط ارباب رعیتی توجه کرد بود. بر چنین زمینه‌ای بود که ارسنجانی با اتکا به مطالعات خود در باب مسئله زمین‌داری، طرح پیشین اصلاحات ارضی مصوب ۱۳۳۸ را تغییراتی داد.
محمدرضاشاه به توسعهٔ اقتصادی و افزایش قدرت نظامی کشور علاقه داشت و بخشی از درآمد نفتی کشور را صرف ارتش ایران کرد. او تحت عنوان انقلاب سفید با هدف رسمی قرار گرفتن ایران در میان مدرن‌ترین کشورهای جهان تا پایان سدهٔ بیستم مجموعه‌ای از اصلاحات اقتصادی-اجتماعی مانند اصلاحات ارضی و حق رأی زنان را آغاز نمود.[نیازمند منبع] در دههٔ ۱۳۴۰ و اوایل دههٔ ۱۳۵۰ خورشیدی، ایران رشد اقتصادی سریعی را شاهد بود.
باغ حیدرزاده که ملک شخصی محمدعلی حیدرزاده -از مشروطه‌خواهان تبریز- بوده، پیش از انجام اصلاحات ارضی در دوران پهلوی، بخش شمالی بلوار ۲۹ بهمن شهر تبریز را شامل می‌شده‌است. در آن زمان، جاده‌ای فرعی که از بخش جنوبی این باغ می‌گذشته، مرکز شهر را به دروازهٔ تهران متصل می‌نموده که در ضلع شمالی آن باغ حیدرزاده و در ضلع جنوبی‌اش باغ پیکریه قرار گرفته بود.
درویش خان اسفندیار پور، مردی کر و لال با خانواده‌اش از طریق چوپانی و باغبانی زندگی می‌کند. او پس از اصلاحات ارضی در سال ۱۳۴۰ برای اعتراض به از دست دادن املاکش، دست از باغ‌داری برمی‌دارد تا اینکه همهٔ درختان زمین باقی ماندهٔ او خشک شوند. او به همه شاخه‌های درخت‌های میوه سنگ آویزان می‌کند و از آنها چون میوه حقیقی مراقبت می‌کند.
جنبش‌های زنان در برزیل به‌طور سنتی توسط زنان طبقه متوسط رو به بالا رهبری و حمایت می‌شدند، و به‌جای انقلابی بودن ماهیت اصلاح‌طلبی دارند، هرچند استثناهای واضحی به ویژه در مورد جنبش‌های اصلاحات ارضی وجود دارد. اگرچه در دهه ۱۹۳۰ در برزیل حق رای به زنان اعطا شد، اما تا دهه ۱۹۷۰ و به بعد بود که جنبش گسترده‌تر و قدرتمندتر زنان در برزیل شکل گرفت. برزیل در سال ۱۹۷۹، در سال انتشار آن، کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان را امضا و تصویب کرد، کنوانسیون سازمان ملل متحد هدف آن حذف همه اشکال تبعیض علیه زنان است. زنان در برزیل از حقوق و وظایف قانونی مشابه مردان برخوردار هستند که به وضوح در ماده پنجم قانون اساسی برزیل در سال ۱۹۸۸ بیان شده‌است.
نهضت آزادی ایران در سال ۱۳۴۰ به رهبری مهندس بازرگان از میان اعضای مذهبی حاضر در جبهه ملی و دانشجویان عضو انجمن‌های تأسیس شد. این حزب اگرچه خود را از پیروان مصدق و در امتداد نهضت ملی می‌داند اما در خواست عضویتش در جبهه ملی در کنگره سال ۱۳۴۱ منوط به تصفیه اعضای نهضت از افرادی گردید که در تضاد با عقاید میلیون بودند. از سوی دیگر تفاوت دیدگاهای جبهه ملی در خصوص اصلاحات ارضی و دولت علی امینی با نهضت آزادی باعث شد که اعضای نهضت بعد از توقف فعالیت‌های جبهه ملی در دوره دوم و تلاشی ناکام در جهت تشکیل جبهه ملی سوم از مجموعه جبهه ملی جدا شوند.
بلوچ‌ها از دوره نادرشاه و زمان صفویه به قصد جلوگیری از حمله افغان‌ها بدین خطه آمده اند و چون شغل عمده آنها دامداری بود ییلاق و قشلاق داشتند. ساخت خانه‌های گلی از حدود سال‌های ۱۳۱۳ رواج یافت ویکجانشین شدند. پس از اصلاحات ارضی با خرید اراضی یکجانشینی رواج یافت. بلوچ‌های قاینات، شامل طوایف، نوتانی،کلندرزهی(قلندرزهی)، بهرام بلوچ و براهوئی می‌باشند. همچنین بلوچ‌های قاینات مردمی مسلمان، متدین واکثراً اهل تسنن‌اند. بلوچ های مه‌ولات اما شیعه مذهب و به صورت پراکنده در مناطقی چون شادمهر ، زرمهر ، علی آباد و ... مستقرند. خاندان بلوچ اصالتا ریشه ایرانی دارند و تعداد آنها در ایران حدود ۲ میلیون نفر تخمین زده میشود.
در دی ماه ۱۳۴۱ طرحی جدید توسط شاه با عنوان انقلاب سفید یا «انقلاب شاه و مردم» با اصولی شش‌گانه اعلام شد. این منشور شش ماده‌ای شامل اصلاحات ارضی، ملی کردن جنگل‌ها و مراتع، فروش کارخانه‌های دولتی به بخش خصوصی، سهیم شدن کارگران در سود کارخانه‌ها، اعطای حق رای به زنان و ایجاد «سپاه دانش» می‌شد. شاه از مردم درخواست کرد که به پای صندوق‌ها آمده و به آن رأی بدهند.
در دی ۱۳۴۱ اصلاحات اقتصادی-اجتماعی توسط محمدرضاشاه با عنوان انقلاب سفید، اعلام و طی یک همه‌پرسی تصویب شد. طرح انقلاب سفید با مخالفت‌هایی از سوی جبهه ملی و همچنین محافل مذهبی روبه‌رو شد. یکی از مهم‌ترین مخالفان این طرح‌ها، خمینی بود. وی ضمن مخالفت با موضوعاتی چون اصلاحات ارضی و حق رأی زنان به نفوذ بیشتر آمریکا در ایران معترض بود. اعتراضاتی که در خرداد ۱۳۴۲ در شهرهای بزرگ ایران رخ داد. برخی تحلیل‌گران و نیز خمینی معتقدند که تظاهرات ۱۵ خرداد نقطه عطفی در آغاز انقلاب ۱۳۵۷ به‌شمار می‌رود. پس از انقلاب ۱۳۵۷، روز ۱۵ خرداد به عنوان تعطیل رسمی در تقویم جمهوری اسلامی اعلام شد.