اسکوربوت
معنی کلمه اسکوربوت در فرهنگ فارسی
معنی کلمه اسکوربوت در دانشنامه عمومی
اسکوربوت موجب ظاهر شدن لکه هایی بر روی پوست، اسفنجی شدن لثه ها و خونریزی غشاهای مخاطی می شود. لکه ها بر روی ران ها و پاها بیش تر ظاهر می شوند. افراد مبتلا به اسکوربوت رنگ پریده و افسرده هستند، و ممکن است دچار فلجی یک یا چند عضو شوند.
در اسکوربوت پیشرفته، زخم ها باز شده، چرک می کنند، دندانها می افتند، و سرانجام، در صورت عدم درمان، فرد می میرد.
در گذشته اسکوربوت در میان ملوانان و دزدان دریایی که مدت هایی طولانی در سفر بودند و به میوه و سبزیجات دسترسی نداشتند بسیار شایع بود.
اغلب جانوران دچار اسکوربوت نمی شوند، چرا که بدن آن ها قادر به ساخت ویتامین ث است. انسان و سایر نخستیها، خوکچه های هندی، و چند گونهٔ دیگر فاقد آنزیمی هستند که ساخت این ویتامین را ممکن می سازد، و باید آن را از طریق رژیم غذایی خود دریافت کنند. ویتامین ث در بسیاری از بافت های گیاهی یافت می شود.
مرکبات، گوجه، سیب زمینی، کلم و فلفل سبز منابعی سرشار از ویتامین ث هستند.
به نظر می رسد که بقراط ( ۴۶۰ پ. م. - ۳۸۰ پ. م. ) نخستین کسی بوده است که این بیماری را توصیف کرده است. با این وجود توصیفاتی از یک بیماری در پاپیروس ابرس ( حدود ۱۶۰۰ پ. م. ) وجود دارد که بسیار به اسکوربوت شباهت دارد . در دوران پیشاتاریخی درمان های گیاهی برای این بیماری در میان برخی تمدن ها شناخته شده بود.
در قرن سیزدهم اسکوربوت در میان جنگ جویان اروپایی شایع بود. این بیماری یکی از عوامل محدودکنندهٔ سفرهای دریایی بود، چرا که تعداد زیادی از سرنشینان و کارکنان کشتی در سفرهای دراز مدت تلف می شدند. این موضوع حتی در جنگ جهانی اول نیز تأثیر داشت.
در سال ۱۵۳۶، ژاک کارتیه، مکتشف فرانسوی که در حال اکتشاف رودخانهٔ سن لوران بود، با استفاده از دانش بومی آن منطقه مردان خود را که به اسکوربوت دچار بودند از مرگ نجات داد. او با استفاده از برگ های سوزنی یک نوع درخت، چایی درست کرد که بعدها ثابت شد دارای ۵۰ میلی گرم ویتامین ث در هر ۱۰۰ گرم است.
جملاتی از کاربرد کلمه اسکوربوت
او میان سالهای ۱۸۹۷–۱۸۹۹ یکی از هموندان گروه بلژیکی گسیل داشته به قطب جنوب بود. این گروه اعزامی را آدرین دوژرلاش رهبری میکرد و نخستین سفر زمستانی به قطب جنوب بود. کشتی آنها در یخ گیر کرد و دشواریهایی همچون دچارشدن به بیماری اسکوربوت را برای خدمهاش پدید آورد ولی تجربه سودمندی را به آمونسن بخشید.
امروزه اسکوربوت بیشتر در کشورهای دچار فقر و قحطی شایع است.
در بین سالهای ۱۷۶۶ تا ۱۷۷۳ هاچینز به عنوان جراح در هادسونز بی کمپانی در منطقه مسکونی یورک فکتوری در استان منیتوبا استخدام شد. سپس بین سالهای ۱۷۷۴ تا ۱۷۸۲ فرماندار فورت آلبانی در استان انتاریو شد. با این که او پزشک با وجدان و سختکوشی بود، اما زمان لازم برای پژوهش از جمله :مطالعه گیاهان خوراکی محلی مفید برای پیشگیری از بیماری اسکوربوت پیدا کرد.
کومر در حالی که در خلیج هادسون قشلاق میکرد با آیویلینگمیوت، نتسیلینگمیوت و قائرنرمیوت آشنا گردید. کومر مردان «کاریبو اینوئیت» را به عنوان دستیار صید نهنگ استخدام کرده و این افراد هم به خدمه کشتی گوشت گوزن دادند تا از توسعه بیماری اسکوربوت نجات پیدا کنند. کومر در بسیاری از موقعیتها از اینوئیتها عکسبرداری کرده و به همین دلیل به او نام «انگاکوق» (به معنی «شمن») را دادند، چرا که این عکسها واقعیتی نبودند که به راحتی توسط اینوئیتها درک گردند.
ورمهایی در بازوها و پاها و خستگی از علایم ابتدایی بیماری هستند. پس از مدتی، بافت غشاهای مخاطی بینی و لثه سست و اسفنجی شده و دچار خونریزی میشود. همچنین، لکههایی بر روی پوست ظاهر میشوند. در اسکوربوت پیشرفته، زخمها باز شده، چرک میکنند، دندانها شل شده و سپس میافتند. بیمار دیگر قادر به ایستادن نخواهد بود و سرانجام، از شدت خستگی یا عفونت میمیرد.
خود لوئایسا در ۳۰ ژوئیه ۱۵۲۶ بر اثر اسکوربوت (نوعی بیماری ناشی از کمبود ویتامین سی) درگذشت، الکانو چند روز بعد و آلونسو دی سالازار نیز سه هفته پس از آن، درگذشتند. ینیگز به جزایر ویسایاس و میندانائو در فیلیپین و مولوکاس رسید، اما بر اثر مسمومیت غذایی درگذشت. فقط آندرس دی اوردانتا و ۲۴ مرد دیگر زنده ماندند تا در جزایر اسپایس قدم بر ساحل بگذارند. آنها در سال ۱۵۳۶ در آرمادای هند پرتغالی، تحت نظر گارد پرتغالی به اسپانیا بازگشتند تا دومین سفر دریایی به دورجهان را در تاریخ تکمیل کنند. یکی از بازماندگان، هانس فون آخن بود که قبلاً به عنوان توپچی در کشتی ویکتوریا زیر نظر ماژلان و الکانو خدمت کرده بود، اولین مردی شد که دو بار زمین را دور زدهاست.
اَنجَبار گیاهی علفی و سردسیر از تیرهٔ ریواس است با ساقههای نازک و گلهای خوشهای سرخرنگ که ساقهٔ زیرزمینی آن در طب سنتی برای معالجهٔ بواسیر، اسهال، درد گلو، ورم لثه، اسکوربوت، و جرب به کار میرود. به آن برشیاندارو هم گفتهاند.
در سال ۱۷۴۷، جیمز لیند، پزشک نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا، طی آزمایشی ثابت کرد که اسکوربوت با مصرف مرکبات در رژیم غذایی درمان میشود.
وی دانشآموختهٔ کالج سنت جان و کالج گانویل و کیز در دانشگاه کمبریج بود و مدتی به عنوان پزشک بر عرشه بیمارستان سیار اچاماس دریدنوت در گرینیچ خدمت کرد. در اینجا بود که به همکاری جورج بوسک بر روی وبا، اسکوربوت و آسیبشناسی بیماریهای معده و کبد پژوهش نمود.