کال شور

حوضه آبریز کویر مرکزی یکی از حوضه‌های آبریز بستهٔ ایران است که در تقسیم‌بندی حوضه‌های آبریز ایران، حوضهٔ درجه ۲ یا فرعی به‌شمار می‌رود و زیرمجموعهٔ حوضهٔ آبریز فلات مرکزی است. مساحت این حوضه، ۲۲۶٬۵۳۳٫۱ کیلومتر مربع و بلندترین رودخانه آن، کال شور خارتوران است.

ریگ یلان پهنه ماسه‌ای وسیعی است که در شرق استان کرمان، شمال غربی استان سیستان و بلوچستان و جنوب استان خراسان جنوبی قرار دارد. نقطه تلاقی این سه استان در ناحیه‌ای در نزدیکی شمال ریگ یلان قرار دارد. ریگ یلان شکلی شبیه به مستطیل و گستره‌ای شمالی- جنوبی دارد. فاصله شمال تا جنوب این ریگ حدود ۱۵۰ کیلومتر و فاصله شرقی- غربی آن حدود ۷۰ کیلومتر است. این ریگ از غرب به چاله مرکزی لوت، از شمال به ده سلم، از شرق به نصرت‌آباد، ارتفاعات اسپی و اوخوران و از جنوب و جنوب غربی به لوت زنگی احمد و کال شور لوت محدود می‌گردد و تا بلوچ آب ادامه می‌یابد. ارتفاع کف دشت از سطح آب‌های آزاد در نواحی حاشیه غربی ریگ یلان، در حدود ۵۵۰ متر و در نواحی شرقی در حدود ۸۳۰ متر است.

این حوضه از سه چالهٔ اصلی تشکیل شده‌است. نمکزار خواف، در شمال حوضه قرار دارد و رواناب‌های جنوب شرقی خراسان رضوی و شمال شرقی خراسان جنوبی را جمع‌آوری می‌کند. بلندترین رود این حوضه، کال شور قائن به طول ۲۶۰ کیلومتر است. دیگر رودهای مهم آن، رود سلامی و نم‌رود هستند. چالهٔ دوم، دق پترگان است که در میانهٔ حوضه قرار دارد. دق تندی در جنوب حوضه نیز دیگر زهکش این حوضه است که مهم‌ترین رود آن، کال شور سربیشه است.

آبریزهای جنوبی بینالود، عمدتاً به کال شور و آبریزهای شمالی این کوهستان، به کشف‌رود می‌ریزند

در شمالغربی روستا قرار دارد که با پیشروی زمینهای لم یزرع از طرف کال شور وحرده و خشک شدن قنات‌ها مثل انجیلی حاصلخیزی خود را از دست داده است.

حوضهٔ مرزی شرق در نوار مرزی شرق ایران گسترده شده‌است و بخش‌هایی از استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان را دربرمی‌گیرد. این حوضه، از چند چالهٔ بستهٔ مجزا تشکیل شده‌است. شمالی‌ترین چاله، نمکزار خواف است که رود کال شور قائن مهم‌ترین رود منتهی به آن است. پایین‌تر از آن، دق پترگان در نزدیکی حاجی‌آباد در مرز ایران و افغانستان قرار دارد و در جنوب آن، دق تندی قرار گرفته‌است.

حوضه آبریز دق پترگان–نمکزار خواف با نام اختصاری پترگان–خواف یکی از حوضه‌های بستهٔ ایران است که در تقسیم‌بندی حوضه‌های آبریز ایران، حوضهٔ فرعی به شمار می‌رود و زیرمجموعهٔ حوضهٔ آبریز مرزی شرق است. مساحت این حوضه، ۳۲٬۹۸۰ کیلومتر مربع است و بلندترین رود آن، کال شور قائن است.

ناحیه تپه‌ای ناهموار که به زمینهای بعد از کال شور شمال روستا گفته می‌شود که از کوههای اوغلان قیز قلعه تا روبروی گمیش تپه کشیده شده است که خاک آن بیشتر ماسه‌ای و به علت نبود آب و در سالهایی که بارندگی خوب وکافی باشد با مهار آب در پایین دست تپه‌ها اقدام به کشت محصولات دیم مثل: گندم و جو بهاره و گاهی هم هندوانه و خربزه که بسیار شیرین و خوشمزه می‌باشد، می کنند.

این منطقه بین هرده و روستا قرار دارد که از طریق کال شور از زمینهای حرده جدا شده و زمینهای حاصلخیزتری نسبت به کوه پایه دارد که در ایام گذشته اکثر باغ‌های روستا در آن قرار داشت که بوسیله آب قنات که در این ناحیه از زمین خارج می‌شدآبیاری می‌شدند اما با گذشت زمان واز بین رفتن قنات ها دیگر این باغ‌ها کیفیت خود را از دست دادند.