وائل

دارد گه فصاحت و دارد گه سخا چتکر فصیح وائل و بنده جواد طی

ایاس مردی بود که هنگامی که خسرو پرویز از پیش بهرام چوبین فرار کرده و بطرف روم می‌رفت، به او توشهٔ راه و اسب داده و یاری رسانده بود. هنگامی که خسرو به پادشاهی بازگشت به وی چهار هزار نفر سپاهی داده و وی را سالار کرد. نعمان قبل از دستگیری و مرگ همهٔ اموال و سلاحهای خود را به هانی بن مسعود، بزرگ قبیلهٔ شیبانی (یکی از قبیله‌های بکر بن وائل) سپرده بود. خسرو بعد از مرگ نعمان به ایاس نامه نوشت که اموال و سلاحهای نعمان را نزد او بفرستد. ایاس کس پیش هانی بزرگ طایفه فرستاد که اموال را پس بگیرد ولی هانی از دادن اموال خودداری کرده، گفت، تا جان دارم، ترکهٔ نعمان به کس ندهم. چون هانی ابا کرد، خسرو خشمگین شد و گفت که طایفهٔ بکر بن وائل را نابود خواهد کرد و خواست سپاه بفرستد.

زان چرخ از گذشت صاحب و سح بان وائل چو تو بدانش و دو

رشک نظم من، خورد حسان ثابت را جگر دست نثر من، زند سحبان وائل را قفا

و قیل: هو الّذی لا یذکر بخیر. قال ابن عباس: نزلت فی العاص بن وائل السّهمی و ذلک انّه رأی النّبی (ص) خرج من المسجد و هو یدخل فالتقینا عند باب بنی سهم و تحدّثا و اناس من صنادید قریش فی المسجد جلوس فلمّا دخل العاص قالوا له: من الّذی کنت تحدّث؟ قال: ذلک «الأبتر» یعنی النّبی (ص)! و کان قد توفّی قبل ذلک عبد اللَّه بن رسول اللَّه (ص) و کان من خدیجة. و کانوا یسمّون من لیس له ابن ابتر، فسمّته قریش عند موت ابنه ابتر و صنبورا. فانزل اللَّه عزّ و جلّ: إِنَّ شانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ. قیل: لمّا توفّی عبد اللَّه بن النّبی (ص) خرج ابو جهل فقال لاصحابه: انّ محمدا قد بتر و انّه اذا مات لا یبقی له ذکر و لا یجوز له امر فنستریح منه.

ایاس به وی گفت که گروه بنی شیبان و گروه بنی بکر و بنی عجل مردمانی بسیارند و در زمستان پراکنده هستند سپاه بزرگ لازم است و کار سختی است. قرار بر این شد که هنگام تابستان که هانی و همهٔ قبیلهٔ بکر بن وائل و بنی شیبان و بر سر آب ذوقار جمع شدند، سپاه برای جنگ فرستاده بشود.