چچن. [ چ ِ چ ِ ] ( اِ ) در مازندران گیاهی را گویند که در گندم زارها روید، و دانه ای دارد شبیه دانه گندم ولی سیاه رنگ که با گندم مخلوط شود و نان را بدمزه کند و چون سمی است خورنده نان را سستی و دوار آرد. نوعی گیاه که در مزرعه گندم و جو میروید و محصول غلات را آسیب فراوان میرساند. گرگاس. کال بنگ. گندم دیوانه. دنقه. شیلم. کاکل. خالاون. شلمک. کاکلک. جلیف. طبقا. حثاله. سلمک. زوان. زوانه. چچم. رجوع به سلمک و دنقه و گندم دیوانه و حثاله و چچم شود. چچن. [ چ ِ چ ِ ] ( اِخ ) طایفه ای قفقازی که در شمال قفقاز در ناحیه ای بهمین نام ( چچن ) سکونت دارند و با چرکس ها همسایه میباشند. جمعیت این طائفه در حدود 420هزار تن میباشد که بیشتر مسلمان و سنی مذهبند و بزبان لزگی تکلم میکنند و تبعه اتحاد جماهیر شوروی میباشند. در محل سکونت این طایفه معدن نفتی وجود دارد.
معنی کلمه چچن در فرهنگ عمید
= شیلم
معنی کلمه چچن در فرهنگ فارسی
قومی از قفقازیه ساکن سرزمینی بهمین نام جزو اتحاد جماهیر شوروی ۱٠۶۵٠٠٠ سکنه کرسی آن گروسنیی . دارای معدن نفت . ( اسم ) شلمک طایفه ای قفقازی که در شمال قفقاز در ناحیه ای بهمین نام سکونت دارند و با چرکس ها همسایه میباشند .
معنی کلمه چچن در دانشنامه آزاد فارسی
چِچِن (Chechnya) چِچِن چِچِن چِچِن چِچِن چِچِن چِچِن چِچِن (یا: جمهوری چچن۱) جمهوری خودمختار سابق چچن ـ اینگوش۲، در روسیه، در دامنه های شمالی کوه های قفقاز۳. نام رسمی آن از ۱۹۹۴ نوکْسین رِپابْلیکا ایکِری۴ بود. ۱۷,۳۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۱,۲۹۰,۰۰۰ نفر جمعیت دارد (۱۹۹۰). ۹۰ درصد از جمعیت آن چچن اند. مرکز آن شهر گروزنی۵ است. صنایع اصلی آن عبارت اند از استخراج نفت (در یکی از بزرگ ترین حوزه های نفت خیز روسیه) علوم مهندسی، تولید مواد شیمیایی، مصالح ساختمانی، چوب، و الوار. بیشتر ساکنان آن را مسلمانان سنّی۶ تشکیل می دهند. این ناحیه پس از دَه ها سال مقاومت، سرانجام در ۱۸۵۹ به اشغال روسیه در آمد. از ۱۹۲۲ تا ۱۹۳۶ جمهوری خودمختار در شوروی بود و سپس همراه با اینگوش، جمهوری خودمختار چچن ـ اینگوش۷ را تشکیل داد. در ۱۹۴۴ استالین بسیاری از چِچِنی ها را به بهانۀ همکاری با آلمانی ها به آسیای مرکزی تبعید کرد. چچن از ۱۹۹۴ درپی جدایی از فدراسیون روسیه درگیر جنگ بوده است. در نوامبر ۱۹۹۱، پس از به قدرت رسیدن ژنرال جوهر دودایف۸، چچن، استقلال خود را اعلام کرد. پس از تلاش ناکافی و ناموفق برای سرکوب شورش، مسکو دربارۀ آیندۀ این جمهوری وارد گفت وگو شد و در ۱۹۹۲ چچن جمهوری خودمختار اعلام شد. در همان سال، جنگ بین نیرو های وفادار به دودایف و مخالفان جدایی، با حمایت روسیه آغاز شد. در اوت ۱۹۹۴ جنگ داخلی گسترش یافت و در دسامبر، سربازان روسیه وارد چچن شدند و پایتخت را بمباران کردند. تا مارس ۱۹۹۵ حدود ۴۰هزار نفر غیرنظامی کشته و ۲۵۰هزار نفر آواره شده بودند. تا ژوئن ۱۹۹۵، نیروهای روسیه بیشتر مراکز شهری این جمهوری را اشغال کردند و شورشیان چچن مجبور شدند به شیوه های جنگ چریکی روی آورند. جوهر دودایف در حملۀ موشکی روسیه در آوریل ۱۹۹۶ کشته شد. در اوت ۱۹۹۶، شورشیان به منظور اخلال در مراسم سوگند بوریس یلتسین۹، در مقام رئیس جمهور فدراسیون روسیه، به گروزنی حمله کردند. استقلال چچن با حمایت بین المللی مواجه نشده است. در انتخابات ریاست جمهوری چچن در ژانویۀ ۱۹۹۷ اَصلان ماسْخادوف۱۰ با ۶۳ درصد آرا، انتخاب شد. ماسخادوف تصریح کرد که خواهان به رسمیت شناخته شدن استقلال چچن از سوی روسیه و دیگر کشورهای جهان است. برطبق پیمان صلح اوت ۱۹۹۶ با روسیه، توافق شد تصمیم گیری دربارۀ وضعیت چچن تا ۲۰۰۱ به تعویق افتد. در ژوئیه ۱۹۹۸، ماسخادوف که می کوشید جناح های مسلح اسلامی را خلع سلاح کند، از سوء قصد، جان سالم به در برد. یک ماه بعد، به منظور برقراری مجدد نظم، وضعیت اضطراری و حکومت نظامی در چچن اعلام شد. ادامۀ ناآرامی ها در چچن به بی ثباتی مناطق مسلمان نشین هم جوارِ داغستان۱۱ و اینگوش۱۲ انجامید. در دسامبر ۱۹۹۹، به رغم ادعاهای چریک های چچن مبنی بر این که موفقیت هایی داشته اند، سربازان روسیه گروزنی را محاصره کردند و به غیرنظامیان هشدار دادند که شهر را ترک کنند تا از مرگ نجات یابند. حملۀ روسیه به گروزنی در ژانویۀ سال ۲۰۰۰ با مقاومت سرسختانۀ رزمندگان چچن روبه رو شد و آنان برای بازپس گرفتن سایر شهرها نیز دست به حملاتی زدند. به رغم تلاش های بین المللی و به ویژه تلاش های کوفی عنان۱۳، دبیرکل سازمان ملل متحد، نبرد در گروزنی ادامه یافت و در فوریه، ولادیمیر پوتین۱۴ کفیل ریاست جمهوری، ۲۰هزار سرباز تازه نفس به چچن فرستاد تا جای ۵هزار کشتۀ جنگی را بگیرند. در ۶ فوریه، روسیه ادعا کرد که کنترل کامل گروزنی را دردست گرفته است، ولی روز بعد رئیس جمهور ماسخادوف قول داد با نیروهای شورشی باقی مانده در شهر، آن را بازپس گیرد. در نبرد گروزنی حدود ۲,۷۰۰ شورشی موفق به فرار و ۶۰۰ تن کشته شدند. سازمان های حقوق بشر مدعی شدند که سربازان روسیه پس از تصرف گروزنی در فوریه، دست به کشتار، بازداشت دسته جمعی، و شکنجۀ غیرنظامیان چچن زده اند. وزارت دفاع روسیه در پایان آوریل گزارش داد که از آغاز عملیات نظامی در اوت ۱۹۹۹، ۲,۱۸۱ سرباز روس کشته و ۶,۳۸۸ سرباز دیگر زخمی شدند. به رغم ادعاهای پیاپی روسیه مبنی بر این که کنترل کامل چچن را دردست دارد، خشونت در منطقه همچنان ادامه یافت. معاون مدیر غیرنظامی مسکو در گروزنی و شهردار این شهر ازجمله قربانیان آن بودند. به هر حال، پوتین در ژوئن سال ۲۰۰۰ چچن را تحت کنترل و ادارۀ مستقیم خود درآورد و طرح هایی را برای بازسازی اقتصاد کشور اعلام کرد، اما در ۳ ژوئیه، در پنج عملیات انتحاری در شهرهای تحت کنترل روسیه در چچن، ۴۲ سرباز روس و یازده غیرنظامی کشته شدند. در اکتبر، هفده نفر در انفجار خودرو در گروزنی کشته شدند. در همان ماه، دیده بان حقوق بشر گزارش خود را منتشر کرد و به افشاگری دربارۀ بازداشت های خودسرانه، شکنجه، و باج گیری روس ها در چچن پرداخت. Chechen RepublicChecheno-IngushCaucasus MountainsNoxcijn Republika IckeriyGroznyySunni MuslimsAutonomous Republic of Checheno-IngushDzhokhar DudayevBoris YeltsinAslan MaskhadovDagestanIngushetiaKofi AnnanVladimir Putin
جملاتی از کاربرد کلمه چچن
آمریکا در سال ۱۹۹۷ ایمن الظواهری را مسئول کشتار توریست‌های غربی در قتل‌عام اقصر معرفی کرد. او در سال ۱۹۹۹ در یک محکمه نظامی غیابی در مصر به مرگ محکوم شد. الظواهری در این سال‌ها با جعل هویت به کشورهای مختلفی مانند سوئیس، روسیه، بلغارستان، عراق، ایران، و دانمارک سفر کرد. او در سال ۱۹۹۶ به خاطر پایان مدت ویزا به مدت ۶ ماه در جمهوری چچن در بازداشت نیروهای امنیتی روسیه بود.
جمهوری چچن هرگونه رابطه‌ای را با دو برادر چچنی‌تبار مظنون به بمب‌گذاری در ماراتون بوستون رد کرد. سخنگوی رمضان قدیروف رئیس‌جمهوری چچن گفت که تیمورلنگ و جوهر سارنایف در کودکی چچن را ترک کرده‌اند.
بونر سال ۱۹۷۶ به‌عنوان یکی از اعضای مؤسس گروه «مسکو–هلسینکی» بیانیه آن را امضا کرد. هنگامی که ساخاروف در سال ۱۹۸۰ به گورکی شهری که به روی خارجیان بسته بود، تبعید شد، بونر ضمن نکوهش علنی این اقدام، با رفت‌وآمد به آن شهر و خارج کردن نوشته‌های ساخاروف، ارتباط او را با دنیای خارج حفظ کرد. در سال ۱۹۸۴ به اتهام تهدید نظام شوروی محکوم به پنج سال تبعید به گورکی شد. اما در دسامبر ۱۹۸۶ هر دوی آنها اجازه خروج و سفر به ایالات متحده را گرفتند. ساخاروف در سال ۱۹۸۹ درگذشت اما بونر به فعالیت‌های خود ادامه داد و بارها از نظام سیاسی روسیه انتقاد کرد. بونر در سال ۱۹۹۴ به عضویت کمیسیون حقوق بشر ریاست جمهوری روسیه درآمد اما بعدها در اعتراض به جنگ چچن از این کمیسیون استعفا داد.
وی برای نخستین‌بار ماجرای پاکسازی مردان همجنس‌گرا در چچن را افشا کرد و مجبور شد بخاطر امنیتش چند ماه خارج از روسیه زندگی کند.
مسکو مخفیانه نیروهای جدایی طلب را با پشتیبانی مالی، تجهیزات نظامی و مزدوران پشتیبانی می‌کند. روسیه همچنین از تمام پروازهای غیرنظامی به مقصد گروزنی حمایت می‌کرد در حالی که سد هوایی برای هواپیماهای نظامی چچن ایجاد کرده بود و بعد تر به وسیله جنگنده‌ها و پهبادهای خود به چچن را بمباران می‌کرد.
سلمان رادویف (روسی: Салма́н Бетырович Раду́ев؛ ۱۳ فوریهٔ ۱۹۶۷ – ۱۴ دسامبر ۲۰۰۲) فرد نظامی اهل اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی بود. یک چچن جدایی طلب از جمهوری چچن ایچکریا بود که کنترل بخشی از چچن را بدون تبعیت از حکومتی مرکزی، پیش می‌برد. او یکی از بدنام‌ترین فرماندهان شورشی بین سال‌های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۹ محسوب می‌شود. او که در سال ۲۰۰۰ دستگیر شد، تحت شرایط مرموزی درگذشت.
آمار رسمی تلفات ارتش روسیه ۵٬۷۳۲ نفر میباشد این در حالیست که بسیاری این عدد را ۳٬۵۰۰ الی ۷٬۵۰۰ و در برخی مواقع حتی تا ۱۴٬۰۰۰ تن نیز تخمین می‌زنند. آمار دقیقی از تعداد تلفات جناح چچنی در دست نیست و منابع مختلف این تعداد را ۳٬۰۰۰ الی ۱۷٬۳۹۱ کشته یا مفقود تخمین می‌زنند. منابع مختلف تلفات غیرنظامیان را ۳۰٬۰۰۰ الی ۱۰۰٬۰۰۰ کشته و نزدیک به ۲۰۰٬۰۰۰ مجروح تخمین می‌زنند با این وجود چیزی بالغ بر ۵۰۰٬۰۰۰ تن بر اثر این جنگ مجبور به مهاجرت اجباری و ترک شهرها روستاهای ویران خود شدند. همچنین این درگیری‌ها به دلیل خشونت و تبعیض علیه گروه‌های غیر چچنی باعث کاهش شمار آنها در مناطق تحت کنترل جمهوری چچن ایچکریا شد.
این واقعه در ژانویه ۱۹۹۶ در هنگام جنگ اول چچن به وقوع پیوست. در شبیخون چریکهای جدایی‌طلب جمهوری چچن ایچکریا به رهبری سلمان رادویف به پایگاه هوایی قزلیار که در نزدیکی داغستان است، اقدام به گروگان‌گیری هزاران شهروند مدنی کردند که بیشتر آنها به‌سرعت آزاد شدند. این درگیری در نبردی بین چچنی‌ها و نیروهای ویژه روسیه در دهکده‌ای که توسط آتش توپخانه روسیه تخریب شد، به اوج خود رسید. اگرچه چچنی‌ها پس از محاصره با برخی از گروگان‌های خود فرار کردند، دست‌کم ۲۶ تن از گروگان‌ها و بیش از ۲۰۰ جنگجو در هر دو طرف کشته شدند.
به گفته احمد ذکایف، یکی از رهبران جنبش جدایی طلب چچن و از دوستان آلکساندر لیتوینینکو، یک روز پیش از مرگ وی، یک روحانی مسلمان به ملاقات او در بیمارستان رفته و بر بالینش قرآن خوانده بود.[نیازمند منبع]
الکساندرا (روسی: Александра) فیلمی به کارگردانی الکساندر سوکوروف محصول سال ۲۰۰۷ در مورد جنگ دوم چچن است. این فیلم در جشنواره فیلم کن ۲۰۰۷ نامزد نخل طلایی شد.