شعر سپید

شعر سپید

معنی کلمه شعر سپید در دانشنامه عمومی

شعر سپید یا شعر شاملویی یا آزاد، گونه ای از شعر نو فارسی است که در دهه ی سی شمسی و با مجموعهٔ هوای تازه از احمد شاملو ظهور پیدا کرد و شاید بتوان آن را با شعر آزاد ( به فرانسوی: vers libre ) در ادبیات کشورهای غربی مقایسه کرد. تفاوت عمده این آثار با نمونه های قبلی شعر نو در فرم شعر بود. در این سبک عموماً وزن عروضی رعایت نشده ولی آهنگ و موسیقی نمود دارد.
در دسته بندی عرفی شعر نو فارسی، گاهی به هر شعری که در قالب شعر نیمایی نگنجد سپید می گویند. در کل شعر سپید را شعر نو، بی وزن، منثور یا آزاد نیز می گویند. از جهتی چون در پی شعر نیمایی بوده و متفاوت با آن از قید وزن عروضی نیز رها شده در عین حال برخلاف موج نو ( شعر منثور ) همچنان با فرم نثر متمایز بوده اصطلاحاً شعر بی وزن یا آزاد نامیده می شود.
برخی از منتقدان متاخر شعر سپید مانند محمد مستقیمی شعر سپید را پالاییده ترین نوع شعر فارسی می دانند که خود را از موسیقی و همهٔ چیزهای دیگر آزاد کرده است. وی در کتاب آیینه پردازان خود با این تعریف از شعر که کلامی است مخیل دربارهٔ شعر سپید یکی از دلایل خوانده شدن این شعر به عنوان شعر سپید را معنی و خوانش سپیدی هایی می داند که در تقطیع های شعر سپید در فضای خیال خواننده بازآفرینی می شود یا خواننده آنها را در فضای خیال خود پر می کند. به نظر وی «در شعر سپید به دنبال موسیقی نباشید چون شعر سپید به معنای شعر بی قید و بند است این شعر از قیود موسیقی که هنر دیگریست خود را رها کرده و صفت سپیدیش به همین معناست مثل ازدواج سپید پس نه موسیقی دارد نه نیازی به موسیقی دارد و آن تعاریف شعر سپید یعنی آن که خواننده سپیدی های کاغذ را هم بخواند همه ناشی از ناآگاهی در مورد این صفت و کاربرد آن است سپید یعنی بی قید»
سلاخی می گریست به قناری کوچکی دل باخته بود!
دلم گرفته است دلم گرفته است به ایوان می روم و انگشتانم را بر پوست کشیدهٔ شب می کشم چراغ های رابطه تاریکند چراغ های رابطه تاریکندکسی مرا به آفتاب معرفی نخواهد کردکسی مرا به مهمانی گنجشک ها نخواهد بردپرواز را به خاطر بسپارپرنده مردنی ست.
در مسیر شعر نو نیمایی در سال ۱۳۲۶ نخستین مجموعه شعر احمد شاملو به نام آهنگ های فراموش شده به چاپ رسید. به جهت آن که این مجموعه حاوی نخستین نمونه های «شعر سپید» در زبان فارسی است نشر آن در این سال سزاوار توجه است ( برای دیدن نقد و نظرهای چند در مورد این کتاب، رک :شمس لنگرودی، تاریخ تحلیلی شعر نو، ۱/۳۵۴ به بعد ) قطعنامه نام مجموعهٔ دیگر شعر احمد شاملو بود که نخستین بار در سال ۱۳۳۰ منتشر شد. این مجموعه حاوی چهار شعر بلند بود که نشان می داد شاملو با عبور از شیوهٔ نیمایی برای خود راه تازه ای می جوید ( جعفر یاحقی، جویبار لحظه ها:۶۱ ) . در دهه هشتاد شمسی گروهی از شاعران جوان در تداوم شعر نو به تعادل خوبی در فرم و محتوای شعر دست یافتند.

معنی کلمه شعر سپید در دانشنامه آزاد فارسی

نوعی شعر نو که در آن مصراع ها بلند و کوتاه است و وزن و قافیه ای در آن به چشم نمی خورد و تا حدی به شعر منثور شباهت دارد. نیز ← شعر_منثور؛ شعر آزاد

معنی کلمه شعر سپید در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اصطلاح شعر سپید، گویا نخستین بار توسط احمد شاملو در ایران به کار گرفته شد و معادل Blank verse فرانسوی است.
اما، عده ای اصطلاح شعر سپید را اصطلاح درستی نمی دانند و «شعر آزاد» را پیشنهاد می کنند. شعر blank از قید وزن، آزاد نیست و وزن آن اغلب بر پایه ده هجایی استوار است، ولی قافیه در آن رعایت نمی شود؛ مثل « بهشت گمشده» میلتون! اما، شعری که در اروپا و آمریکا از قید وزن و قافیه رهاست freeverse یا verselibre یا شعر آزاد نام دارد. به علت ناشناخته بودن ساختمان این دو نوع شعر، اشتباهاً جا به جا و یا یکسان گرفته می شوند.
ویژگی ها
در هر صورت اصطلاح شعر سپید امروزه در محافل ادبی و کتب ادبیات پذیرفته شده است و این روزها در نزد نسل جوان طرف داران زیادی دارد. این قالب شعری فاقد وزن عروضی است و ظاهری نثرگونه دارد. سطرها مساوی نیستند و قافیه نیز اگر در آن به کار رود، جای مشخص ندارد؛ اما به دلیل برخورداری از منطق و مکانیسم های شعری، نظیر بیان، تخیل، ادراک هنری، آهنگ و تناسبات درونی با نثر متفاوت است. نمایندگان شعر سپید می گویند: شعر یعنی کلام مخیل.
آغاز حضور شعر سپید در ادبیات فارسی
آغاز حضور این نوع شعر را در ادبیات فارسی باید حدود دهه سی دانست. در اواسط دهه سی تقریباً همه پیشروان شعر نو، شعر منثور را به عنوان شعر پذیرفته بودند و مجلات در سطح وسیعی محل طبع آزمایی شاعران مختلف برای سرودن شعر سپید شده بود.
بنیان گذار شعر سپید
...

جملاتی از کاربرد کلمه شعر سپید

اوتادی در بهمن ۱۳۹۳ نخستین کتاب خود را در قالب مجموعه شعری با عنوان در بهشتی که کلاغی نیست مترسک هم نیست به دو زبان فارسی و انگلیسی از طریق انتشارات مروارید منتشر کرد. این کتاب دارای ۷۶ صفحه و مشتمل بر ۳۵ قطعه شعر سپید است.
اشعار وی که بیشتر در سبک شعر سپید است با مضامین آزادی فرد و نقد دوران سروده شده و مورد ستایش بسیاری قرار گرفته است.
در شعر سپید و شعر نوی فارسی، عنصری مهم‌تر و عمیق‌تر وجود دارد با عنوان شکل درونی (شکل ذهنی). شکل ذهنی عبارت است از: محیطی که شعر در آن حرکت می‌کند، و پیش می‌رود و اشیاء و احساس‌ها را با خود به پیش می‌برد. شکل ذهنی به یک شعر یا یکپارچگی می‌دهد یا آن را از وحدت و استحکام درمی‌آورد.
آنچه دربارهٔ قالب شعر مهم است وحدت ذهنی است که چه در قالب کلاسیک و چه در قالب شعر نوی نیمایی و شعر سپید باید رعایت شود. همان‌قدر که شعر موزون باید از وحدتی ذهنی برخوردار باشد شعر آزاد یا بی‌وزن نیز باید از یکپارچگی برخوردار گردد.
برخی از نویسندگان و شاعران افغان در هرات، معتقد بودند که نادیا انجمن، دست بالایی در شعر بخصوص غزل و شعر سپید داشت و می‌توانست بهترین شاعر زمان خود در افغانستان باشد.
احمد شاملو در شعر سپید از تقطیع استفاده کرد. وزن کلمات به این نوع شعر قالب درونی یا شکلی ذهنی می‌دهد و به این دلیل قالب شعر سپید از قالب شعر نیمایی متفاوت است.
کزازی همچنین عیب ترجمهٔ تحت‌اللفظی را در این می‌داند که هنجارها و ساخت‌های دستوریِ زبانِ مبدأ را با آنِ زبان مقصد درمی‌آمیزد و آن‌ها را رفته‌رفته در این زبان گسترش می‌دهد، و در نتیجه مایهٔ کژی و کاستی زبان مقصد می‌شود. لغزش‌ها و نابهنجاری‌هایی که در این سالیان از زبان‌های اروپایی به فارسی راه یافته معلول ترجمه‌های خام و بی‌مایهٔ واژه‌به‌واژه است. برخی از اصطلاحاتی که معلول ترجمهٔ تحت‌اللفظی‌اند عبارتند از: نقطه ضعف؛ نقطه نظر؛ در ارتباط با؛ حمام گرفتن؛ می‌بینمت (به‌جای به‌درود یا خدانگهدار)؛ روی تو حساب می‌کنم؛ سعی خود را می‌کنم؛ بی‌تفاوت (به‌جای بی‌اعتنا)؛ کسی را در جریان گذاشتنِ؛ شعر سپید (به‌جای شعر بی‌وزن).
مقالات این شمارهٔ اندیشه و هنر تماماً قابل توجه و خواندنی است، ولی جالب‌ترین مطلب از شخص احمد شاملو است با نام «حاشیه‌ای بر شعر معاصر» که راجع به شعر سپید - که خود از پیشگامان و یگانه تثبیت‌کنندهٔ آن بوده‌است -. او در بخشی از مقاله (که پیشتر در سال ۱۳۳۹ در مجلهٔ فردوسی چاپ شده بود با لحنی که به نظر می‌رسد سخنانش بیشتر از سر خستگی کلنجار رفتن با مخالفین بوده باشد) سخن می‌گوید.
هوشنگ ایرانی از جمله نخستین نویسندگانی است که نداشتن وسواس وزن و قافیه، و رها شدن در بی‌اختیاری تخیل را توصیه کرده و در کار خویش نیز به این شیوهٔ نوشتن چشم داشته‌است. راهی را که هوشنگ ایرانی و شاعرانی چون محمد مقدم، شین پرتو، غلامحسین غریب و منوچهر شیبانی شروع کرده بودند احمد شاملو یک‌تنه ادامه داد و بدین اعتبار است که شعر سپید با احمد شاملو شناخته شد و او بانی آن نام گرفت، درحالی که پیش از او هوشنگ ایرانی و دیگران راه را گشوده بودند.