زمین ساخت

زمین ساخت

معنی کلمه زمین ساخت در فرهنگستان زبان و ادب

[زمین شناسی] ← علم زمین ساخت

معنی کلمه زمین ساخت در دانشنامه عمومی

زمین ساخت یا تکتونیک ( Tectonics ) یکی از شاخه های زمین شناسی است که به مطالعهٔ تغییرشکل پوستهٔ زمین بر اثر تنش ها و کرنش های وارده در طول دوران های مختلف زمین شناسی می پردازد. هدف اصلی این رشته توجیه هندسه و نحوهٔ پیدایش سازه ها و ساختارهای زمین شناسی مانند طاقدیس ها، گسل ها، درزه ها و ناودیس هاست. از سوی دیگر، زمین ساخت به مطالعهٔ ساختار درونیِ زمین، چگونگی تشکیل رشته کوه ها، اقیانوس ها، زمین لرزه ها و دیگر رخدادهای سطح زمین می پردازد.
نظریهٔ تکتونیک صفحه ای، که به حرکت تکه های پوستهٔ زمین در ابعاد قاره ای می پردازد، بخشی از این شاخه است. از این دانش برای مطالعهٔ نحوهٔ رخداد زلزله، زمین شناسی مهندسی و مطالعهٔ مخازن نفت و گاز استفاده می شود.
مفهوم زمین ساخت همچنین برای گفت وگو دربارهٔ حرکت آهستهٔ صفحه ها به کار می رود، که در آن مورد به آن بیشتر زمین ساخت صفحه ای یا رانش قاره ای گفته می شود.
زمین ساخت همچنین به مباحث زلزله، صفحات قاره ای و پدیده هایی از این دست می پردازد.

معنی کلمه زمین ساخت در دانشنامه آزاد فارسی

زمین ْساخْت (tectonics)
در زمین شناسی، مطالعۀ حرکات سنگ ها روی سطح زمین. در مقیاسی کوچک، زمین ساخت شامل چگونگی تشکیل چین ها و گسلهاست، اما در مقیاس بزرگ، زمین ساخت صفحه ایبه بررسی همۀ حرکات سطح زمین می پردازد.

جملاتی از کاربرد کلمه زمین ساخت

نظریه باغ‌شهر ابنزر هاوارد که در اوایل قرن بیستم ارائه شد تحول مهمی در شهرسازی قرن بیستم محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که لوییز مامفرد (متفکر و شهرساز بزرگ قرن بیستم) چنین عنوان می‌کند که:«در آغاز قرن بیستم دو ابداع مهم به وقوع پیوست: هواپیما و باغ‌شهر؛ این هر دو طلایه داران عصر جدید بودند. اولی بشر را قادر به پرواز بر فراز زمین ساخت و دومی مکان زیست نیکوتری را روی زمین به او وعده داد.»
سفر اکنون سزد ، که روی زمین ساخت از گل نجوم هفت اورنگ
زد وزیران شاه را به زمین ساخت از خود پیادهٔ فرزین
آن شاه جوان بخت کز اندیشه ثاقب انوار زمین ساخت آثار زمان را
سر زیر زمین ساخت نهان از زبر خاک سامان سلامت
این گزارش می‌گوید: که مهم‌ترین مشکل سایت نطنز این است که «امکان دفاع از آن در شرایط تهدید، سخت» است و «مشکلات پدافندی» دارد و حکومت ایران به همین دلیل سایت فردو را «در منطقه‌ای کوهستانی و عمق زمین ساخت که آسیب‌پذیری آن را در برابر حملات هوایی کاهش داده است». گزارش این رسانه‌ها در عین حال تأکید کرده که «تشابه زیادی بین حادثه نطنز و کشته شدن قاسم سلیمانی قابل مشاهده است». در این گزارش از «ترکیب اطلاعات و پشتیبانی به همراه اقدام و حجم تخریب» به عنوان این تشابهات یاد شده و آمده است: بر اساس این مولفه‌ها «احتمال عمدی بودن» حادثه نطنز تقویت شده است.
چو بشنید شاپور آمد به جنگ به یک دم زمین ساخت پشت پلنگ
در زمینه زمین‌شناسی، زلزله‌شناسی و آتشفشان‌شناسی مانوئل بربریان، (متولد ۱۹۴۵ میلادی در تهران) از چهره‌های سرشناس ایران بود. وی صاحب تألیفات متعدد در رشته‌های مربوط می‌باشد. وی بنیان‌گذار بخش پژوهشی زمین ساخت و زمین لرزه سازمان زمین‌شناسی در سال ۱۹۷۱ میلادی، بود. همچنین تهیه نخستین نقشه لرزه خیزی ایران و تهیه نخستین نقشه لرزه زمین ساختی ایران و نخستین نقشه گسل‌های ایران و نخستین نقشه کانون مهلرزه زمین لرزه‌های بزرگ ایران از کارهای او می‌باشد.