سنایی

معنی کلمه سنایی در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] سنایی غزنوی (ابوالمجد مجدود بن آدم) از شاعران بزرگ پارسی گو است که در عرفان صاحب نظر و در سرودن شعر فارسی استاد مسلم است.
وی در اواسط قرن پنجم هجری در سال ۴۷۳ ه.ق برابر با اواسط قرن یازدهم میلادی در غزنین متولد شد. در جوانی مداح سلاطین غزنوی بود. بعد از چندی اقامت در خراسان و ملاقات و گفت وگو با مشایخ تصوف و حکمت تغییر بزرگی در تفکر و اندیشه وی ایجاد شد و از همین زمان بود که قصاید معروف خود را در زمینه عرفان و مسائل حکمی به ایران زمین ارزانی داشت.
سبک و شیوه
سنایی ابتدا پیرو سبک فرخی و منوچهری بوده و در دیوان این دو بسیار نظر داشته و از ابیات ایشان تضمین کرده است، گاهی نیز به روش مسعود سعد قصیده می سراید، لکن در این قصاید و اشعار، چندان عظمت و منزلتی ندارد، بلکه عظمت انکارناپذیر او زمانی است که به عالم ظاهر پشت پا زده و از تقلید فکری دست کشیده است و خود به مدد خاطر روشن بین و فکر حقیقت یاب، آزادوار در پی تحقیق برآمده است؛ از این موقع به بعد دوره تفکر یا زندگانی حقیقی او آغاز می شود، افکارش به کلی عوض شده، سخنان او غور و عمق یافته و در عرفان و تصوف اشعار بسیار عمیقی می سراید. (فروزان فر، ۱۳۶۹، ص۲۵۶.)
وارد کردن عرفان و تصوف به شعر
سنایی غزنوی، نخستین شاعری است که عرفان و تصوف را به شعر درآورد و راهی تازه گشود. قبل از سنایی، قصیده، جولانگه مدح و منقبت و محور توصیف بوده است؛ اما سنایی مضامین ناب و زیبای عرفان و تصوف را وارد قصیده می کند و افقی تازه در مقابل دیدگان شاعران می گشاید، جلال الدین مولوی، خود را وام دار سنایی و عطار نیشابوری می داند. این نوآوری او، یک جهان بینی تازه ای به شاعران بخشید که در آثار عطار گسترده شد و در کلام مولانا به اوج خود رسید.
آثار
...

جملاتی از کاربرد کلمه سنایی

ای سنایی به گرد شرک مپوی آنچه گوید مگوی عقل مگوی
روی بنماید عروس دین ترا گر هیچ تو با قناعت چون سنایی غزنوی گردی قرین
ای سنایی گر ترا تا روز محشر در شمار پیش خوانده گفته را با گفته‌ها کردار کو
شعر من جان سنایی تازه کرد تا مرا از فضل تلقین کرده‌ای
ای سنایی خواجگی در عشق جانان شرط نیست جان اسیر عشق گشته دل به کیوان شرط نیست
از سخنهای سنایی سیر کی گردند خود جز کسی کو در ره تحقیق بینایی بود
جز برای دین نفس هرگز مزن تا زنده‌ای چون سنایی پای همت بر سر سیار زن
دزد شبرو منم ای دلبر اندر غم تو چون سنایی ز پی وصل تو عیار توام
وز می خوش خسب گزین صبح سنایی تا صبح قیامت بدمد مرد صبوح است
او درس‌های ابتدایی را در دبستان حیات قم گذراند و پس از آن وارد دبیرستان سنایی شهر قم شد و هم‌زمان با دورهٔ دبیرستان، به تحصیل علوم اسلامی در حوزه علمیه قم مشغول شد. او در خرداد سال ۱۳۲۲ رسماً به حوزه علمیه قم وارد شد. فقه و اصول را نزد سید حسین طباطبایی بروجردی، عبدالجواد جبل عاملی، سید محمد حجت کوه‌کمری و فلسفه را نزد سید محمدحسین طباطبایی و سید رضا صدر فرا گرفت.
مولوی نیز در بسیاری موارد از اشعار رودکی استقبال کرده است؛ که مهم‌ترین آن‌ها شعری ست که مولوی در مرثیهٔ سنایی سروده است که تقلیدی مستقیم از سروده‌ای از رودکی به این مطلع است: { مرد همانا که مرادی بمرد/مرگ چنان خواجه نه کاریست خرد}
عباس اقبال در مقدمه دیوان معزی قول عوفی را مردود دانسته و می‌نویسد معزی مدت‌ها بعد از این واقعه زنده بوده است، و اما از مرثیه‌ای که سنایی در مرگ معزی گفته معلوم می‌شود که شاعر سرانجام به همان زخم تیر درگذشته است و تاریخ مرگ او بین ۵۱۸ و ۵۲۱ هجری قمری بوده است.
آشنا شو چون سنایی در مثال راه عشق تا شوی نزد بزرگان رازدار و آشنا