لکی. [ ل ُک ْ کی ] ( ص نسبی ) منسوب است به لک از بلاد برقة بین اسکندریه و طرابلس غرب. ( سمعانی ). لکی. [ ل َ ] ( اِخ ) ( کردهای... ) در لرستان ساکن و خوش هیکل و تنومندند. رنگ آنها گندمی و مویشان سیاه یا خرمایی تیره است. || لهجه لکی ؛ لهجه ای اززبان کردی که مردم هرسین و توابع بدان سخن گویند. لکی. [ ] ( اِخ ) نام جنگلی است بزرگ که گویند پانصد فرسخ طول آن است. ابتدای آن از جبال کاشغر است ، یعنی طرف شمالی آن جنگل متصل است به کوهستان کاشغر، پس میرسد به کوهستان کشمیر و بلاد هند و یوروپ و بنگاله را قطع کرده منتهی به دریا شود و عرض آن از ده روز الی یک ماه راه مسافت است و در آن جنگل پیل و کرگدن و درندگان قوی جثه بسیار است تا اکنون هیچیک از سلاطین اسلام را تسخیر آن کشور ممکن نگشته و نام آن کشور نیپال به فتح نون و سکون یای تحتانی و بای پارسی به الف زده و لام موقوف در حوالی چین و نزدیک به بحر هند است. ( آنندراج ). رجوع به نیپال شود. لکی. [ ل َ کا ] ( ع مص ) آزمند وحریص چیزی گردیدن و لازم شدن او را. ( منتهی الارب ).
معنی کلمه لکی در فرهنگ فارسی
( لهجه لکی ) لهجه ای از زبان کردی که مردم هرسین و توابع بدان سخن گویند . ۱- ( صفت ) منسوب به لاک ساخته از لاک . ۲- ( اسم ) برنگ لاله . توضیح نوعی قرمز روشن که از مهمترین رنگهای قالی ایران است . این رنگ از روناس قرمزدانه و احیانا نباتات دیگر بدست میاید . در هندوستان رنگ لاکی را از نوعی صمغ بدست آورند باین ترتیب که حشره ای زیر پوست درخت انجیر هندی زندگی میکند که لعابی از خودترشح مینماید . لعاب مزبور بصورت صمغ بر درخت می چسبد . از همین لعاب است که لاک میسازند و رنگ لاکی را هم میگیرند . یا ترم. لاکی . قسمی ترم. سرخ روشن . آزمند و حریص چیزی گردیدن ولازم شدن او را .
معنی کلمه لکی در دانشنامه عمومی
لکی (آق داش). لکی ( به لاتین: Ləki ) یک منطقه مسکونی در جمهوری آذربایجان است که در شهرستان آق داش واقع شده است. لکی ۳۹۴۱ نفر جمعیت دارد.
معنی کلمه لکی در دانشنامه آزاد فارسی
لَکی از گویش های جنوب غربی ایران رایج میان طوایف لک زبان لرستان. سه منطقۀ اساسی لک نشین عبارت اند از هِرّو یا چَغَلْوَندی؛ ۲. سِله سِله یا الیشتر؛ ۳. دِلفان و لک ها از این سه منطقه به دیگر نقاط کشور کوچیده اند. مثلاً لک های دلفان و خواجه وند به کلاردشت و کجور رفته اند و به همان نام خود در آن جا حضور دارند. زبان لکی به لری بسیار نزدیک است به طوری که لرها و لک ها زبان یکدیگر را می فهمند. لکی دارای شعر و ادبیات است، ازجمله مهم ترین آثار ادبی لکی، دیوان ملاپریشان، سروده های یارسان و مناجات نامۀ اَرکوازی ایلامی است.
معنی کلمه لکی در دانشنامه اسلامی
[ویکی الکتاب] معنی لِکَیْ: تا ("لِکَیْلَا" = لِـ + کَیْ + لَا) ریشه کلمه: کی (۱۰ بار)ل (۳۸۴۲ بار) کَیْ در کلام عرب سه جور است اول مخفف کیف،دوم تعلیل، سوم به معنی ان مصدریه. اولی در قرآن یافته نیست . آن در هردو آیه به معنی تعلیل است و ان مصدریه در آن مضمر است و در تقدیر «کَیْ أَنْ نُسَبِحَکَ - کَیْ أَنْ تَقَّرَ» است. . «کَیْ» در آیه به معنی أن مصدریه است یعنی بعضی از شما به عمر ارذل برگشته شود تا چیزی نداند پس از آنکه دانا بود. راغب در باره این کلمه جملهای کوتاه وجامعی دارد و آن اینکه: کَیْ علت فعل شیء وکَیْلا علت انتقاء آنست «کَیْ عِلَةٌ لَفِعْلِ الشَّیْءِ وَ کَیْلاعِلَّةٌ لِاِنْتِفائِهِ».
جملاتی از کاربرد کلمه لکی
و همچنین در زبان لکی واژه بوری به معنی بیا هنوز کاربرد دارد
یتیم به کودکانی که پدر یا مادر خود را از دست داده‌اند گفته می‌شود. به‌طور معمول لفظ یتیم در مورد کودکان به کار می‌رود. ولی در بعضی موارد به افراد بزرگسال نیز یتیم گفته می‌شود. در گویش‌های محلی ایران از کلمات متفاوتی برای این مفهوم استفاده می‌شود. در گویش لکی و لری واژه‌های یتیم و غوره کاربرد رایج دارند. در این گویش‌ها یتیم به کسی گفته می‌شود که پدرش فوت کرده و غوره اصطلاح از مادر مرده و کنایه از آدم بی اصل و نسب است. یتیم در اسلام شامل احکام خاصی دارد، از جمله اینکه محجور است و نمی‌تواند در اموال و حقوق مالی و امور غیرمالی (مانند حق قصاص و طلاق) تصرف کند.
از مشاهیر و چهره‌های ملی اسدآباد می‌توان به سیدجمال الدین اسدآبادی، قاضی عبدالجبار، استاد علی سجادی و علی بیرامی اشاره نمود.زبان اکثریت مردم این شهرستان کردی جنوبی می باشد و زبان های رایج دیگر در این شهر و حومه آن شامل فارسی،ترکی افشاری ،لری و لکی می‌باشد.
طایفهٔ احمدوند (به کردی : همه وند) نام یکی از ایلات مجموعهٔ وَند است. مردم طایفهٔ احمدوند که با نام بومی (هَمیوَن) یا طایفهٔ شیرازی احمدوند نیز شناخته می‌شوند، اکثراً در استانهای غربی ایران و برخی استانهای مناطق مرکزی ایران و کشورهای همسایه ایران؛ چون عراق و بخش آناتولی ترکیه پراکنده هستند. برخی از منابع، ریشهٔ پراکندگی طایفهٔ احمدوند را، اواخر دوران زندیه و جنگ قدرت میان زندها و در نهایت سقوط سلسلهٔ زندیه می‌دانند که موجب تحمیل کوچ‌های اجباری به این طایفه شده‌است. زبان مادری ایل احموند لکی است که برخی از آنان به لری و فارسی تیز تکلم می نمایند.
این همه قصه «احییت لکی اعراف » چیست؟ دوست از خلوت جان میل به باغی دارد
خوازه گر نیز به معنی خواستگار در فارسی بکار رفته است. در برخی گویش‌های فارسی مانند لهجه همدانی و گویش لکی خوازمنی و در مازندرانی خوارزندی و در کُردی خوازبینی هم گفته می‌شود.
دِلفان عنوان عام گروهی از مردم لک است و از اصیل ترین مردم لک به شمار میروند. این ایل در لرستان، ایلام، کرمانشاه و حتی مازندران، به‌ویژه کلاردشت و چالوس، پراکنده‌اند. زبان لکی رواج مسلک اهل حق در میان طایفه ها مشهور به دلفان نشان از ریشه مشترک آنان دارد. تمرکز بیشتر دلفانها در لرستان (نورآباد،کوهدشت،الشتر) و کرمانشاه (هرسین،کرمانشاه) است. ..دلفان ها یکی از بزرگترین و قدرتمندترین ایل های لکستان است.جمعیت دلفان تقریباً ۵۰۰هزار نفر است و یکی از پرجمعیت ترین ایل های غرب کشور است.محله فلک الدین و شمال شهر خرم آباد اکثراً دلفان هستند.
مجموعهٔ کامل اشعار لری و لکی وی در کتابی با عنوان «تونه می‌نویسم سرزمینم»، «تو را می‌نویسم، سرزمینم» توسط سهراب آزادی گردآوری و به همراه ترجمهٔ فارسی منتشر شده‌است. برخی شعرهای وی در نشریات منتشر شده‌است.
وَ مِنْکُمْ مَنْ یُتَوَفَّی مِنْ قَبْلُ ای من قبل ان یشیخ، وَ لِتَبْلُغُوا أَجَلًا مُسَمًّی ای وقتا محدودا لا تجاوزونه یرید اجل الحیاة الی الموت. و قیل: الاجل المسمّی یوم القیمة یعنی تتناسلون الی ذلک الاجل ثمّ ینقطع، وَ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ای ابقاکم لتتفکّروا فیما لکم و علیکم و لکی تعقلوا توحید ربکم و قدرته.
آب‌باریک علیا روستایی از توابع بخش فیروزآباد شهرستان سلسله در استان لرستان ایران است. زبان مردم این روستا کردی به گویش لکی است.
«وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ» ای التوریة بعد هلاک فرعون و قومه، «لَعَلَّهُمْ یَهْتَدُونَ» لکی یهتدی به قومه.
امروزه واژگان و ضرب بالمثل بسیار زیاد با ریشه گویش لکی در زبان طوایف لک دیده می‌شوند.
پای از سر سازم و کرسی ز زانو پس نهم پای بر کرسی لکی ارقی الی الروض العلی
ایرج رحمانپور (زاده ۲۰ بهمن ۱۳۳۵) شاعر، خواننده و ترانه‌سرای ایرانی است. او دارای آثار نوشتاری و موسیقی دربارهٔ فرهنگ و هنر منطقهٔ زاگرس و زبان مینجایی و لکی است. وی هم‌اکنون در کوهدشت استان لرستان زندگی میکند.
