عصر سنگ
معنی کلمه عصر سنگ در دانشنامه عمومی
اصطلاح عصر سنگ را نخستین بار رومیان و چینیان باستان به کار برده اند. بااین حال، در سال ۱۸۱۹ کریستیان یورگنسن تامسن، نخستین موزه دار موزهٔ ملی دانمارک، به هنگام ساماندهی مجدد اشیای موزه اش، تصمیم گرفت آن ها را براساس مواد معمولِ به کاررفته در زمان ساختشان بچیند. تامسن آثار موزه اش را سه بخش کرد: عصر سنگ، عصر مفرغ و عصر آهن.
عصر سنگ کهن یا دورهٔ پارینه سنگی بیش از یک میلیون سال به درازا کشید و در درازای این زمان، تغییرات آب و هوایی ای رخ داد که اثر بسیاری بر فرگشت انسان گذارد. ریخت شناسی واژگانیِ انسان ها نیز از این دوره تا گذر از بخش های نزدیک تر عصر سنگ نمو نمود.
بازهٔ زمانی میان پایان عصر یخ میان ۱۰ تا ۶ هزار سال به درازا انجامید و ویژگی آن پدید آمدن دریاها و تغییرات محیطی و نیاز به یافتن منبع های خوراکیِ تازه بود. گسترش و پیشرفت ابزارهای ظریف سنگی، واکنشی به این نیاز بود. این ابزارهای پیشرفته، ابزارهای دورهٔ پارینه سنگی بود. در اروپا این ابزارها در دورهٔ میان سنگی از خاور نزدیک کهن بدانجا برده شده بود. این ابزارها شکار را پیشرفته کرده و ماهی گیری را ممکن ساخت. رام کردن سگ برای شکار، محصول این دوران است.
دورهٔ نوسنگی یا عصر سنگِ نو با کاربرد کشاورزی شناخته می شود؛ برای این ویژگی، گاه این دوره را «انقلاب نوسنگی» نیز می خوانند. همچنین کوزه گری در این زمان گسترش یافت و زیستگاه های انسانیِ بزرگ تری همانند اریحا و چاتال هویوک پدید آمد. نخستین فرهنگ های نوسنگی در ۸۰۰۰ ق. م در هلال بارور آغاز شدند. از آنجا بود که کشاورزی و فرهنگ به کرانهٔ مدیترانه، درهٔ سِند، چین و جنوب شرقی آسیا گسترده شد.
به دلیل گسترش کشاورزی و نیاز به خرمن و فرایند کاشت، ساخت و تراش ابزارهای سنگی که به کار تیز کردن، ساطوری کردن، بریدن و تیشه زدن می آمد، گسترش یافت. نخستین گواهی ها برای بودن بازرگانی در این دوره است. کالاهای گوناگون، صدها کیلومتر آن سوتر برده می شدند. یک نمونهٔ خوب برای یک دهکدهٔ دورهٔ نوسنگی، اسکارا بری در جزیرهٔ اورکنی در اسکاتلند است. این اجتماع دارای بسترهای سنگی، طاقچهٔ سنگی و حتی آبریزگاهی خانگی و پیوسته به یک جوی بود.
معنی کلمه عصر سنگ در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه عصر سنگ
نهنگ‌ها الهام‌بخشِ آثار هنری هم بوده‌اند که تاریخ برخی از آنها به عصر سنگ بازمی‌گردد؛ برای نمونه، در هنرهای سنگی که از کرهٔ جنوبی به دست آمده است، ۳۰۰ ترسیم از جانوران مختلف دیده می‌شود که یک‌سوم آنها مربوط به نهنگ‌ها است. در برخی از آنها، آنقدر جزئیات دیده می‌شود که می‌توان تشخیص داد برای مثال به بزرگ‌باله‌ایان اشاره دارد. این هنرهای سنگی نشان می‌دهد که مردم در کرهٔ جنوبی در بازهٔ ۷۰۰۰ تا ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد وابستگی زیادی به نهنگ‌ها داشته‌اند.
هرچند کاوش‌های مربوط به دوره پارینه‌سنگی در ایران (تا ۱۲۰۰۰ سال پیش) ناچیز است، اما با توجه به موقعیت جغرافیایی فلات ایران، این سرزمین تنها پلی بوده است که انسان شکارچی-گردآورنده در مهاجرت از آفریقا به جنوب آسیا می‌توانسته از آن عبور کند. مدارکی از این نخستین مهاجران دوره پارینه سنگی قدیم ایران در منطقه باستانی کشف‌رود یافت شده است که بر اساس مشاهدات زمین‌شناسی بستر کشف آنها مربوط به پلیستوسن قدیم هستند. در نتیجه این مجموعه بیش از هشتصد هزار سال قدمت دارد و یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های انسان در ایران محسوب می‌شود.غار دربند رشی، قدیمی‌ترین سکونتگاه کشف شده انسان در ایران است. طبق مطالعات جدید این غار پیش از ۲۰۰ هزار سال پیش مسکن شکارچیان عصر سنگ بوده است.
کرمانشاه که در میانه‌های رشته کوه زاگرس قرار دارد به دلیل وضعیت آب و هوایی، کوهستانی بودن و وجود پناهگاه و غارهای طبیعی همواره مورد توجه انسان‌های عصر سنگ بوده‌است.
قدیمی‌ترین آثار سکونت انسان در کرمانشاه مربوط به دورهٔ پارینه‌سنگی کهن است که در محوطهٔ سنگ معدن در آبان ۱۴۰۰ در جنوب غربی شهر پیداشده که شامل ده‌ها تبرسنگی، ساطور ابزار و سنگ مادر مربوط به دورهٔ آشولی است و قدمت آن بین ۷۰۰ هزار تا ۱ میلیون سال برآورد شده‌است. علاوه بر این در دههٔ ۱۹۶۰ آثاری از دورهٔ دورهٔ پارینه‌سنگی کهن[پانویس ۱] شامل چند تبرسنگی است در تپهٔ گاکیه و نیز در غرب هرسین یافت شده‌بود که قدمت آن حدود ۲۰۰ هزار سال برآورد شده‌بود. آثار مهمی از دوران عصر سنگ در غارهای کرمانشاه کشف شده‌است که بیشترشان مربوط به دوره‌های میان‌سنگی[پانویس ۲] و نوسنگی[پانویس ۳] است.
عصر سنگ یا عصر حجر دوره‌ای است که در آن فناوری در راستای فرگشت انسانی گسترده شده و زندگی انسانی از شرق آفریقا به سراسر جهان پراکنده شد. این دوره با پیشرفت کشاورزی، رام کردن دام‌ها، و گداختن سنگ مس و فلزکاری به‌پایان رسید. ازآنجاکه نوشتن را آغازِ تاریخ می‌دانند، عصر سنگ در دورهٔ پیش از تاریخ جای می‌گیرد.