صلح حدیبیه

صلح حدیبیه

معنی کلمه صلح حدیبیه در دانشنامه عمومی

صلح حدیبیه پیمانی است که بر اساس روایت منابع اسلامی، محمد و پیروان وی از مدینه با بت پرستان مکه بستند. این پیمان در ژانویه سال ۶۲۸ پس از میلاد برابر با ذی القعده ۶ هجری بسته شد که به کاهش شدت جنگ میان قریشیان مکه و پیروان محمد انجامید.
محمد، پس از انجام چند جنگ با قبائل اطراف یثرب، مدتی را در آن شهر ماند؛ آن گاه به همراه عده ای از پیروانش برای به جا گزاردن عمره راهی مکه شد. محمد، در نزدیکی عسفان با افرادی از بنی خزاعه برخورد، و آن ها محمد را آگاه کردند که سران قریش نیروهای خود را گردآورده و خواسته اند از ورود مسلمانان به مکه جلوگیری کنند. آنان همچنین خالد بن ولید را با ۲۰۰ سوار تا کراع الغمیم فرستادند. محمد از این جا مسیر خود را تغییر داد و در نقطه ای به نام حدیبیه فرود آمد. خالد نیز به سمت حدیبیه حرکت کرد و در روبه روی مسلمانان موضع گرفت. قریش، در مدت اقامت محمد در حدیبیه، ۴ نماینده نزد وی فرستادند. این ۴ نماینده به نام های بدیل خزاعی، مکرز، حلیس بن علقمه و عروة بن مسعود ثقفی به مذاکره با محمد پرداختند اما این مذاکرات نتیجه ای نداشت و به صلح نینجامید.
محمد، عثمان بن عفان را به مکه فرستاد تا نماینده او در آن شهر باشد. عثمان در پناه آبان بن سعید وارد مکه شد و پیام محمد را به سران قریش رسانید.
پس از چندی، گروهی این خبر را به محمد رساندند که عثمان کشته شده است.
محمد نیز از همگان زیر درختی به نام سمره بیعت گرفت. این بیعت به بیعت رضوان مشهور شد. پس از چندی، روشن شد که عثمان کشته نشده است؛ هم زمان با بازگشت عثمان نماینده پنجم قریش به نام سهیل بن عمرو فرمان یافت به سوی محمد برود و پیمان نامه صلحی را با وی امضا کند و قرارداد چنین باشد که محمد امسال به مدینه بازگردد و سال دیگر به مکه بازآید. ( نپذیرفتن نگارش بسم الله رحمن رحیم در آغاز صلح نامه از سمت سهیل بن عمرو و اصرار به ثبت و نگارش باسمک اللهم که قریشیان مکه در پیمان های خود ثبت می نموده اند و پذیرش این موضوع از سمت پیامبر اسلام )
• قریش و مسلمانان پیمان می بندند که در ده سال، با یک دیگر نجنگند و به یک دیگر شبیخون نزنند.
• هرگاه فردی از مکه از میان قریش بگریزد و به مسلمانان پناه آورد، محمد باید او را به قریش بازگردانند، ولی اگر یکی از مسلمانان به سوی قریش گریخت، قریش موظف به بازگرداندن او نیست ( البته در این صلح نامه طبق آیه ۱۰ سوره ممتحنه، بازگرداندن زنان مؤمنی که از مکه به مدینه می گریختند، ممنوع شده بود ) .
• قریش و مسلمانان آزادند با هر قبیله ای که خواستند پیمان ببندند.
• محمد و پیروان او بایست این سال به مدینه بازگردند و در سال آینده و سال های پس از آن، می توانند برای زیارت کعبه به مکه بیایند، به شرط آن که سه روز بیشتر در مکه نمانند و سلاحی جز شمشیر در غلاف، به همراه نداشته باشند.
• مسلمانانی که در مکه هستند، به موجب این پیمان، در انجام تکالیف و اعتقادات مذهبی خود آزادند و کسی حق ندارد به آنان آزار برساند یا آن ها را مسخره کند، یا آنان را به رها کردن آئین اسلام، وادار کند؛ بت پرستان قریش نیز در انجام عبادات مذهبی در مدینه آزاد هستند و مسلمانان حق تعرض به آن ها را ندارند.
• قریش و مسلمانان پیمان می بندند که اموال یک دیگر را به رسمیت بشناسند.
• مسلمانانی که از مدینه به مکه وارد می شوند، جان و مالشان محترم است و کسی حق تعرض به آنان را ندارد.

معنی کلمه صلح حدیبیه در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] صلح حُدَیبیه، پیمان صلحی که در سال ششم هجری بین پیامبر (ص) و مشرکان مکه در منطقه حدیبیه امضا شد و در سوره فتح به آن اشاره شده است. مسلمانان که برای به جا آوردن مناسک حج رهسپار مکه شده بودند با ممانعت مشرکین قریش مواجه شدند، پیامبر(ص) تصمیم گرفت شخصی را به سوی قریش بفرستد تا مذاکره کند، ابتدا عمر بن خطاب را برگزید. ولی وی از رفتن ابا کرده و عثمان را پیشنهاد کرد، پس از عزیمت عثمان و شایعه خبر قتل وی، پیامبر(ص) مسلمانان را به پیمانی معروف به بیعت رضوان فراخواند. پس از مذاکراتی بین طرفین، سرانجام پیمان صلح حدیبیه بسته شد که بر اساس آن صلحی ده ساله بین طرفین برقرار شد و مسلمانان آن سال به مدینه بازگشتند تا سال بعد برای انجام عمره وارد مکه شوند.
در ماه ذیقعده سال ششم هجری، رسول خدا(ص) در خواب دید با یارانش به مکه رفته و به طواف خانه خدا و انجام مناسک عمره موفق گشته اند. لَّقَدْ صَدَقَ اللَّـهُ رَسُولَهُ الرُّؤْیا بِالْحَقِّ ۖ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِن شَاءَ اللَّـهُ آمِنِینَ مُحَلِّقِینَ رُءُوسَکمْ وَمُقَصِّرِینَ لَا تَخَافُونَ ۖ فَعَلِمَ مَا لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِن دُونِ ذَٰلِک فَتْحًا قَرِیبًا ﴿۲۷﴾ (ترجمه: حقاً خدا رؤیای پیامبر خود را تحقّق بخشید شما بدون شک، به خواست خدا در حالی که سر تراشیده و موی کوتاه کرده اید، با خاطری آسوده در مسجد الحرام درخواهید آمد. خدا آنچه را که نمی دانستید دانست، و غیر از این، پیروزی نزدیکی قرار داد.)
پیغمبر این خواب را برای اصحاب نقل کرده و وعده آن را به آنها داد و اصحاب را برای عزیمت به مکه و ادای مراسم عمره فراخواند و چون از کینه توزی و جنگ افروزی قُرَیش یا ممانعت آنان بیمناک بود، اعراب اطراف مدینه را نیز به همراهی در این سفر دعوت کرد. قبایل مزبور به جز عده معدودی، دعوت آن حضرت را نپذیرفتند و تنها همان مهاجر و انصار مدینه بودند که اکثراً آماده حرکت ‏شدند و به همراه آن حضرت از مدینه بیرون رفتند.
[ویکی اهل البیت] صلح حُدَیبیه، پیمان صلحی است که در منطقه حدیبیه در سال ششم هجری بین حضرت محمد (صلی اللّه علیه و آله و سلم) و مشرکان مکه امضا شد و در سوره فتح از آن به عنوان فتح المبین یاد کرده است.
به نوشته یاقوت حموی (ذیل مادّه)، حدیبیه ــ که اهل حجاز آن را به تشدید (حدیبیه) و عراقیان به تخفیف یاء می خوانند ــ نام قریه ای در یک منزلی مکه و نُه منزلی مدینه است. به گفته وی، قسمتی از آن داخل حرم و قسمت دیگر خارج از حرم قرار دارد و نام آن برگرفته از اسم چاه حدیبیه یا درختی به نام حَدْباء است که در آن ناحیه قرار داشتند.
به روایت ابن اسحاق: رسول خدا- صلّی اللّه علیه و آله- پس از غزوه بنی- مصطلق، ماه رمضان و شوّال را در مدینه بود و در ماه ذی قعده به قصد عمره بی آن که جنگی در نظر داشته باشد آهنگ مکّه کرد.
واقدی تاریخ حرکت رسول خدا(صل الله علیه و آله و سلم) را رمضان سال ششم می داند.
رسول خدا (ص) در خواب دیدند که وارد خانه کعبه شد، و سر خود را تراشید، و کلید خانه را گرفت، و همراه کسان دیگری که به عرفات می رفتند به عرفات رفت و وقوف فرمود. پیامبر (ص) اصحاب را برای انجام عمره دعوت فرمود، و ایشان هم شتابان آماده خروج شدن.
آن حضرت دستور داد که تنها با یک شمشیر غلاف شده حرکت کرده و از برداشتن هر نوع سلاح دیگر خودداری کنند. این بدان دلیل بود که بر همه اعراب و نیز قریشیان ثابت شود رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم تنها قصد انجام عمره داشته و به هیچ روی سر جنگ ندارد. سعد بن عباده و عمر از آن حضرت خواستند تا احتیاطاً سلاح بردارند تا اگر دشمن دست به اقدامی زد آماده باشند.عمر بن خطّاب به پیامبر (ص) عرض کرد: در حالی که از ابو سفیان می ترسیم آیا صحیح است که آلات و ابزار جنگی با خود برنداریم؟ پیامبر (ص) فرمودند: مهم نیست، و به هر حال من دوست نمی دارم که در حال تشرف برای عمره، با خود اسلحه حمل کنم
تعداد مسلمانان هزار و ششصد نفر بود، و گفته اند هزار و چهار صد نفر بوده، و هم گفته اند هزار و پانصد و بیست و پنج نفر بوده اند. از قبیله اسلم صد نفر، و به قولی هفتاد نفر، همراه آن حضرت بودند، چهار زن هم همراه ایشان بودند: امّ سلمه همسر پیامبر (ص)، و امّ عماره، و امّ منیع، و امّ عامر اشهلی. در بعضی از کتب به نقل از حذیفة بن یمان تعداد مسلمانان هفتصد نفر ذکر شده است.م
پیامبر (ص)، ابن امّ مکتوم(یا نمیلة بن عبد اللّه لیثی ) را در مدینه جانشین خود فرمود، و روز دوشنبه اول ماه ذی قعده از مدینه بیرون آمدند. آن حضرت در خانه خود غسل فرمود،از در خانه بر قصواء، ناقه خود سوار شدند، و مسلمانان هم بیرون آمدند. هنگام ظهر در ذی الحلیفه نماز گزاردند، و دستور فرمودند تا شترها و گاوهای قربانی را آوردند و بر آنها جل انداختند، و سپس شخصا شانه برخی از آنها را خراش مختصری دادند که مشخص باشد.
[ویکی فقه] صلح حدیبیه (قرآن). صلح حدیبیه، تدبیر الهی و زمینه ساز ورود مؤمنان به مسجدالحرام و اجرای عمره با امنیت و آرامش و بشارت خدا به مسلمانان حاضر در حدیبیه، برای بهره مندی آنان از غنایم فراوان در آینده بوده است
بشارت خدا به مسلمانان حاضر در حدیبیه، برای بهره مندی آنان از غنایم فراوان در آینده: «انا فتحنا لک فتحـا مبینـا• وعدکم الله مغانم کثیرة تاخذونها فعجل لکم هـذه وکف ایدی الناس عنکم ولتکون ءایة للمؤمنین ویهدیکم صرطـا مستقیمـا» ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم!• خداوند غنائم فراوانی به شما وعده داده که آنها را به چنگ می آورید، ولی این یکی را زودتر برای شما فراهم ساخت، و دست تعدی مردم (دشمنان) را از شما باز داشت، تا نشانه ای برای مؤمنان باشد، و شما را به راه راست هدایت کند. صلح حدیبیه، زمینه نزول آرامش بر قلب مؤمنان حاضر، در حدیبیه: «انا فتحنا لک فتحـا مبینـا• هو الذی انزل السکینة فی قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمـنـا مع ایمـنهم ولله جنود السمـوت والارض وکان الله علیمـا حکیمـا» ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم! • او کسی است که سکینه و آرامش را در دلهای مؤ منان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان افزوده شود، لشکر آسمانها و زمین از آن خدا است و خداوند دانا و حکیم است. مصون ماندن مسلمانان حاضر در حدیبیه، از گزند اهل مکه، در ماجرای صلح حدیبیه: «انا فتحنا لک فتحـا مبینـا• وهو الذی کف ایدیهم عنکم وایدیکم عنهم ببطن مکة من بعد ان اظفرکم علیهم وکان الله بما تعملون بصیرا» ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم! • او کسی است که دست آنها را از شما و دست شما را از آنها در دل مکه کوتاه کرد، بعد از آنکه شما را بر آنها پیروز ساخت، و خداوند به آنچه انجام می دهید بیناست.
منشا صلح حدیبیه
صلح حدیبیه و باز نشدن دست مکیان و مؤمنان علیه یکدیگر، تنها به تدبیر و اراده الهی بوده است: «وهو الذی کف ایدیهم عنکم وایدیکم عنهم ببطن مکة من بعد ان اظفرکم علیهم...» او کسی است که دست آنها را از شما و دست شما را از آنها در دل مکه کوتاه کرد، بعد از آنکه شما را بر آنها پیروز ساخت... . صلح حدیبیه و پیامدهای مثبت آن، تحت اراده و حمایت الهی بوده است: «انا فتحنا لک فتحـا مبینـا• وهو الذی کف ایدیهم عنکم وایدیکم عنهم ببطن مکة من بعد ان اظفرکم علیهم وکان الله بما تعملون بصیرا» ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم! •او کسی است که دست آنها را از شما و دست شما را از آنها در دل مکه کوتاه کرد، بعد از آنکه شما را بر آنها پیروز ساخت، و خداوند به آنچه انجام می دهید بیناست.

جملاتی از کاربرد کلمه صلح حدیبیه

سوره فتح سوره ۴۸ام از قرآن است، ۲۹ آیه دارد، و سوره‌ای مدنی است. این سوره از نظر زمانی به زمان پس از صلح حدیبیه مربوط است؛ زمانی که پیامبر اسلام قصد حج عمره کرد ولی اهالی مکه مانع از ورود او و همراهانش به مسجد الحرام شدند و با محمد پیمان صلح بستند. درحالی که مسلمانان غمگین بودند در راه بازگشت پیامبر اسلام چهره‌اش شاد شد و گفت: «هم‌اکنون سورهٔ فتح بر من نازل شد». این سوره چنان‌که از نام آن پیدا است، خبر فتح و پیروزی را برای مسلمانان دارد
اندکی پس از صلح حدیبیه در سال ۶۲۸ محمد وحی را اعلام کرد که به مسلمانان دستور داده شده‌است که «به ریسمان زنان کافر نگیرند». بر همین اساس عمر از ام کلثوم و قریبه طلاق گرفت و هر دو به مکه بازگشتند.: 204 : 510 
حدیث صلح حدیبیه را به بوسفیان یکی بخوان و بپرداز دل ز رنج و محن