معنی کلمه صلح حدیبیه در دانشنامه عمومی
محمد، پس از انجام چند جنگ با قبائل اطراف یثرب، مدتی را در آن شهر ماند؛ آن گاه به همراه عده ای از پیروانش برای به جا گزاردن عمره راهی مکه شد. محمد، در نزدیکی عسفان با افرادی از بنی خزاعه برخورد، و آن ها محمد را آگاه کردند که سران قریش نیروهای خود را گردآورده و خواسته اند از ورود مسلمانان به مکه جلوگیری کنند. آنان همچنین خالد بن ولید را با ۲۰۰ سوار تا کراع الغمیم فرستادند. محمد از این جا مسیر خود را تغییر داد و در نقطه ای به نام حدیبیه فرود آمد. خالد نیز به سمت حدیبیه حرکت کرد و در روبه روی مسلمانان موضع گرفت. قریش، در مدت اقامت محمد در حدیبیه، ۴ نماینده نزد وی فرستادند. این ۴ نماینده به نام های بدیل خزاعی، مکرز، حلیس بن علقمه و عروة بن مسعود ثقفی به مذاکره با محمد پرداختند اما این مذاکرات نتیجه ای نداشت و به صلح نینجامید.
محمد، عثمان بن عفان را به مکه فرستاد تا نماینده او در آن شهر باشد. عثمان در پناه آبان بن سعید وارد مکه شد و پیام محمد را به سران قریش رسانید.
پس از چندی، گروهی این خبر را به محمد رساندند که عثمان کشته شده است.
محمد نیز از همگان زیر درختی به نام سمره بیعت گرفت. این بیعت به بیعت رضوان مشهور شد. پس از چندی، روشن شد که عثمان کشته نشده است؛ هم زمان با بازگشت عثمان نماینده پنجم قریش به نام سهیل بن عمرو فرمان یافت به سوی محمد برود و پیمان نامه صلحی را با وی امضا کند و قرارداد چنین باشد که محمد امسال به مدینه بازگردد و سال دیگر به مکه بازآید. ( نپذیرفتن نگارش بسم الله رحمن رحیم در آغاز صلح نامه از سمت سهیل بن عمرو و اصرار به ثبت و نگارش باسمک اللهم که قریشیان مکه در پیمان های خود ثبت می نموده اند و پذیرش این موضوع از سمت پیامبر اسلام )
• قریش و مسلمانان پیمان می بندند که در ده سال، با یک دیگر نجنگند و به یک دیگر شبیخون نزنند.
• هرگاه فردی از مکه از میان قریش بگریزد و به مسلمانان پناه آورد، محمد باید او را به قریش بازگردانند، ولی اگر یکی از مسلمانان به سوی قریش گریخت، قریش موظف به بازگرداندن او نیست ( البته در این صلح نامه طبق آیه ۱۰ سوره ممتحنه، بازگرداندن زنان مؤمنی که از مکه به مدینه می گریختند، ممنوع شده بود ) .
• قریش و مسلمانان آزادند با هر قبیله ای که خواستند پیمان ببندند.
• محمد و پیروان او بایست این سال به مدینه بازگردند و در سال آینده و سال های پس از آن، می توانند برای زیارت کعبه به مکه بیایند، به شرط آن که سه روز بیشتر در مکه نمانند و سلاحی جز شمشیر در غلاف، به همراه نداشته باشند.
• مسلمانانی که در مکه هستند، به موجب این پیمان، در انجام تکالیف و اعتقادات مذهبی خود آزادند و کسی حق ندارد به آنان آزار برساند یا آن ها را مسخره کند، یا آنان را به رها کردن آئین اسلام، وادار کند؛ بت پرستان قریش نیز در انجام عبادات مذهبی در مدینه آزاد هستند و مسلمانان حق تعرض به آن ها را ندارند.
• قریش و مسلمانان پیمان می بندند که اموال یک دیگر را به رسمیت بشناسند.
• مسلمانانی که از مدینه به مکه وارد می شوند، جان و مالشان محترم است و کسی حق تعرض به آنان را ندارد.