عبدالله بن رواحه از اصحاب محمد پیامبر اسلام بوده که در جنگ های صدر اسلام شرکت داشت و نهایتا با سِمَت فرمانده سوم در جنگ موته به دست رومیان کشته شد. نام کامل وی أبو محمد عبد الله بن رواحة بن ثعلبة الأنصاری الخزرجی بود. وی شاعر و خطیب و مجاهد بود و در سال ۸ هجری قمری درگذشت. بین او و مقداد کندی توسط محمد عقد اخوت ایجاد شد.
معنی کلمه عبدالله بن رواحه در دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] عبدالله بن رواحه، یکی از صحابه و شعرای مدفاع پیامبر اسلام بود که با سرودن اشعار و رجزهای حماسی، به مسلمانان روحیه می بخشید. او یکی از دوازده نقیب در بیعت عقبه بود و سرانجام در سال هشتم قمری در جنگ موته به شهادت رسید. ابومحمد، عبدالله بن رواحة بن امرؤالقیس از تیره بنی مالک بن ثعلبه، از قبیله خزرج و ساکن مدینه، یکی از صحابی پیامبر و از شعرای رَجَزسرا بود. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۱۷. در سال ۶ هجری یهودیان به تحریک سلام بن ابی الحقیق از بزرگان یهود بنی نضیر که به خیبر مهاجرت کرده بودند، تصمیم حمله به مدینه را گرفتند. پیامبر برای رفع این معضل گروهی را به رهبری عبدالله بن رواحه نزد آنان فرستاد و در صدد جلب موافقت آنان برآمد. ایشان پس از مذاکره تصمیم گرفتند هیاتی را همراه عبدالله بن رواحه نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بفرستند. از این روی اُسیر بن زرام، بزرگ قبیله غطفان و گروهی از ایشان همراه ابن رواحه عازم مدینه شدند. اما در نیمه راه پشیمان شده و در صدد قتل مسلمانان برآمدند. ضمن درگیری دو طرف،اسیر بن زرام و همراهانش کشته شدند و کوشش های صلح طلبانه پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نافرجام ماند. ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۲، ص۶۱۸-۶۱۹. وی با شعرش از پیامبر (صلی الله علیه و آله) دفاع می کرد و به تحریک جنگ آوران و مجاهدان می پرداخت. در سال هفتم هجرت طبق عهدنامه صلح حدیبیه پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) مجاز بود برای عمره به مکّه برود و سه روز در مکّه برای انجام مناسک حجّ بماند، آن حضرت همراه دو هزار نفر مسلمان، به مکّه رفتند و به انجام مناسک عمره پرداختند.در ضمن انجام عمره، هنگامی که غرّش: «لَبَّیکَ، اَللّهُمَّ لَبَّیکَ» مسلمانان قطع می شد، عبدالله بن رواحه در پیشاپیش مسلمانان، با حنجره ای نیرومند و فریادی بلند، رَجَزْ می خواند، که از اشعار او است: "خَلُّوا بَنِی الْکُفّارِ عَنْ سَبِیلِهِ ••• خَلُّوا فَکُلّ الْخَیر مِنْ قَبُولِه".یا رَبَّ اِنّی مُؤْمِنٌ بِقیلِهِ ••• اَعْرِفْ حَقّ اللهِ فِی قَبُولِه". یعنی: «ای فرزندان کفر، راه را برای رسول خدا بگشائید، بدانید که همه سعادت در قبول رسالت او است، پروردگارا! من به گفته آن حضرت ایمان دارم و حق و فرمان خدا را در قبول رسالتش می شناسم. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۹، ص۲۱۲. ... [ویکی شیعه] عبدالله بن رواحه از انصار پیامبر اسلام (ص) که در عقبه دوم به حضور ایشان رسید. وی اهل مدینه و از طایفه خزرج بود که حضرت محمد (ص) او را به ریاست قبیله بنیحارث از قبایل خزرج انتخاب کرد. عبدالله از نقبای دوازده گانه است. در بیش تر جنگ ها از جمله احد، خندق، حدیبیه، خیبر و عمره قضا حضور داشت و در جنگ بدرالموعد جانشین پیامبر در مدینه بود. وی در جنگ موته به شهادت رسید. عبدالله بن رَواحَه بن ثعلبه از طایفه بنی حارث از قبیله خزرج و از انصار اهل مدینه بود. مادرش کبشه دختر واقد بن عمرو بن الاطابه حارثی است. کنیه اش را ابامحمد، ابورواحه و ابوعمرو ذکر کرده اند.پیامبر (ص) میان او و مقداد بن اسود، صیغه برادری خوانده بود.
جملاتی از کاربرد کلمه عبدالله بن رواحه
افزون بر نصرت نظامی باید به نقش انصار در تبلیغات ضد دشمنان پیامبر و رویارویی با تبلیغات منفی آنان اشاره کرد. این نقش را شاعران برجسته و شهره انصاری بر عهده داشتند. در این زمینه به سه تن از شعرای یثربی چون حسان بن ثابت، کعب بن مالک و عبدالله بن رواحه اشاره شدهاست.