خان بالق
معنی کلمه خان بالق در لغت نامه دهخدا

خان بالق

معنی کلمه خان بالق در لغت نامه دهخدا

خان بالق. [ ل ِ ] ( اِخ ) ضبط دیگر خان بالغ است. رجوع به خان بالغ شود.

معنی کلمه خان بالق در دانشنامه عمومی

خان بالغ یا خان بالق ( به انگلیسی:Khanbaliq ) پایتخت سلسله یوان، مرکز اصلی امپراتوری مغول که قوبلای خان تأسیس کردو آنچه که در حال حاضر پکن پایتخت چین امروز است. خان بالغ واقع در مرکز پکن معاصر بود.
قوبلای خان و جانشینان او مدعی تسلط بر کل امپراتوری مغول بودند، اگر چه در عمل این امپراتوری پس از مرگ منگوقاآن به تعدادی از خانات تکه تکه شده بود.
نام خان بالق از مغولی و زبان ایغوری منشأ گرفته است. لغت «خان» معرف عنوان بزرگ و «بالق» به معنی «شهر» و «محل سکونت دائمی» هست: یعنی «شهر خان». در واقع این اسم درمیان ترکان شرقی و مغولان قبل از سقوط شانگدو پایتخت دودمان کین مورد استفاده بوده و اشاره به دودمان کین ( ۱۲۳۴–۱۱۱۵ ) دارد.
در سال ۱۲۶۴ قوبلای خان از کاخ دنینگ از جید جزیره بازدید کرد و آنقدر مسحور منظره شد که به ساختن پایتخت در اطراف این باغ دستور داد. معمار و برنامه ریز پایتخت لیو بینکژونگ بود.
از ۱۲۷۴ ساخت و ساز دیوارهای این شهر آغاز شد، همان سال در حالی که کاخ سلطنتی اصلی ( 大内 ) ساخته شده بود.
به عنوان نمونه ای از سیاست آزادی مذهبی قوبلای خان، خان بالغ چندین مرکز عبادت متعلق به مذاهب و اعتقادات متفاوت داشت؛ و حتی این شهر محل اسقف اعظم کلیسای کاتولیک از سال ۱۳۰۷ تا ۱۳۵۷ بود.
خرابه های دیوارهای خان بالغ عصر یوان هنوز هم موجود است و با عنوان ( توچنگ ( 土城 «خاک دیوار» شناخته می شود ) .
جزئیات از دست رفتن خان بالیغ در بسیاری از کتاب های تواریخ مغولی مانند آلتن توبچی ( Altan Tobchi ) ذکر شده.
برای مدت های بسیار طولانی خان بالق نامی استاندارد برای پکن در فارسی و زبانهای ترکی آسیای مرکزی و خاورمیانه بود. به عنوان مثال خان بالق نام مورد استفاده در هر دو نسخه زبان فارسی و ترکی زبده التواریخ بایسنقری اثر غیاث الدین نقاش ( Ghiyāth al - dīn Naqqāsh ) در شرح مأموریت فرستادگان شاهرخ میرزا به پایتخت مینگ است. این اثر یکی از دقیق ترین تشریح ها از چین برای قرن ها بوده.
هنگامی که مسافران اروپایی از طریق دریا از طریق مالاکا و فیلیپین در قرن ۱۶ به چین رسیدند آن ها در ابتدا نمی دانستند که چین همان کشور ختای "Cathay" است که در مورد آن در نوشته های مارکو پولو خوانده بودند و متوجه نبودند که کامبالوک شهر "Cambaluc" همان شهری است که در جنوب چین به عنوان پکن شناخته می شود. تا اینکه یسوعیون ماتئو ریچی اولین سفر خود به پکن را در ۱۵۹۸ انجام داد و از مواجه خود با ترک های عرب یا ترک های مسلمان نوشت. او تأیید کرد که شهر خان بالق "Cambaluc" همان پکن و ختای همان چین است و در مجلات خود اعلام کرد اما تا قرن ۱۷ در اروپا خان بالق "Cambaluc" و ختای "Cathay" نام های رایج در نقشه ها بود.

جملاتی از کاربرد کلمه خان بالق

از فوژو، اودوریک با پیمودن مسیر کوه‌ها به چجیانگ رسیده و از هانگژو («کانسای») دیدار نمود. هانگژو در آن زمان یکی از شهرهای بزرگ دنیا بود و ادویک – همانند مارکو پولو، مارینیولی و ابن بطوطه – در مورد شکوه این شهر جزئیات می‌دهد. اودوریک با سفر به‌سوی شمال نانجینگ و عبور از یانگ‌تسه، وارد آبراه بزرگ شده و به سفر خود تا مقر خان بزرگ (احتمال یسون تیمور خان) در خان بالق (مکان امروزی پکن) ادامه داد. او برای سه سال، احتمالاً از ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۷ در آنجا ماند. او بدون شک به یکی از کلیساهای که توسط اسقف فرانسیسکن به‌نام جان اهل مونته‌کوروینو که در آن زمان شدیداً کهنسال بود، بنا شده بود وابستگی پیدا کرده بود. او از یانگژو، جاییکه سنگ قبر کاترینا ویلیونی در ۱۹۵۱ میلادی دریافت شد، نیز دیدار کرد.