معنی کلمه خلیل بن احمد در دانشنامه اسلامی
خلیل از مردم عمان و بسیار پرهیزگار و از طرفی هم فقیر و تهیدست بود. زندگی اش در بصره می گذشت و حتی قدرت دوفلوس نداشت. در قناعت او گویند که: روزی سلیمان بن اهوازی، شخصی را نزد خلیل فرستاد تا تعلیم و تربیت فرزندانش را از او بخواهد.
خلیل مقداری نان خشک برای سلیمان فرستاد و پیغام داد که خداوند این مقدار روزی را می رساند، لذا با این قناعت، حاجتی و نیازی به سلیمان ندارم.
بعضی از دانشمندان علم رجال شیعه، خلیل بن احمد را شیعه می دانند. از جمله علامه حلی، سید حسن صدر، قاضی نورالله شوشتری و بهبهانی و... از خلیل پرسیدند که در حق علی بن ابیطالب چه می گویی؟ گفت: چه گویم در حق مردی که دوستان از خوف و دشمنان از حسد، مناقب او را پنهان کردند با این وجود، آنقدر از فضائلش ظاهر است که شرق و غرب عالم را پر کرده است.
البته سخنان دیگری هم در حق مولا علی گفته است، در کتاب "روضات الجنات" مرحوم خوانساری، پدر خلیل را از شاگردان امام صادق علیه السلام ششمین امام شیعه می داند که از آن حضرت روایت هم کرده، پدرش اول کسی است که بعد از پیامبر به نام احمد مفتخر شد.
از شاگردان خلیل می توان "سیبویه" و "اصمعی" را نام برد. خلیل اول کسی است که لغتنامه " العین" برای زبان عربی نوشت و لغات را بر اساس مخارج حروف نوشت و از حروف حلقی آغاز کرد. کتاب های دیگری هم از او به جای مانده از جمله: شرح صرف الخلیل، النعم، العروض، الجمل و... و سرانجام در بصره حدود سال 170 تا 175 هجری قمری از دنیا رفت.
[ویکی نور] خلیل بن احمد بن عمر بن تمیم، ابوعبدالرحمن، ابوالصفای فراهیدی یحمدی عتکی أزدی باهلی بصری نحوی عروضی، در سال 100 هجری در شهر بصره به دنیا آمد.
پدرش بنا بر نقل «شذرات» اولین کسی است که بعد از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نام او را احمد گذارده اند.
او از کودکی به علم و دانش علاقه داشت و پدرش نیز، که خود از اهل علم بود، نخستین معلم او بود.
خلیل یکی از چهره های درخشان علم لغت است، ولی متاسفانه بسیاری از دانش پژوهان با گسترۀ شخصیت علمی او آشنا نیستند و او را فقط به عنوان یکی از علمای بزرگ علم نحو می شناسند.
برخی نیز او را فقط استاد سیبویه می دانند که جایگاه مهمی را در «الکتاب» سیبوبه به خود اختصاص داده است و شگفت انگیز این که شخصیت علمی خلیل با وجود آنکه بسیاری از معاصران و علمای متاخر از علم و دانش او بهره های فراوان برده اند، هنوز ناشناخته است.
[ویکی فقه] خلیل بن احمد (ابهام زدایی). خلیل بن احمد ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: • خلیل بن احمد فراهیدی، از دانشمندان بنام عرصه ادبیات عرب و نیز از حکمای عصر خود• ابوسعید خلیل بن احمد آل مهلب، از شخصیت های خاندان آل مهلب
...