ق

ق

معنی کلمه ق در لغت نامه دهخدا

ق. ( حرف ) حرف بیست و چهارم است از حروف الفبای فارسی و حرف بیست و یکم از حروف الفبای عربی و حرف نوزدهم از حروف ابجد و در حساب جُمَّل آن را بصد دارند و نام آن قاف است و آن در اصل نونی است که دو نقطه از درون بر سر او زیادکرده اند و گفته اند آن شکلی است مرکب از سه خط منکب و مستلقی و مقوس. ( نفایس الفنون ص 13 ). و آن از حروف هفت گانه مستعلیه ( از برهان ذیل هفت حرف استعلا )، و آبی ( برهان ذیل هفت حرف آبی )، و قلقله و محقوره و مصمته و هوائیه و نیز از حروف منصوب و ملفوظی است. || ق در اصطلاح تجوید اشاره است به علامت خاصه «قیل فیه الوقف ». || و رمز قرائت است چون ق عاصم = قرائت عاصم. || و در کتب رجال شیعی رمز است اصحاب صادق ( ع ) را. || و نیز رمز قاموس مجدالدین فیروزآبادی است و نیز در علم هیأت رمز احتراق است. این حرف در فارسی نیست و اگر در کلمه ای یافت شود یا آن کلمه غیرفارسی است که فارسی گمان برده اند و یا استعمال متأخران عجم است که زبان ایشان به زبان عرب مخلوط شده است. پس قاف نویسند و غین خوانند: قاز، قالیچه ، قلندر و قاپول. «ق » و «ج » در یک کلمه عربی جمع نشود جز آنکه معرب و یا حکایت صوت باشد چون جَلِق الرأس. جَلَق القوم بالمنجنیق ، رماهم به. جلاقه ؛ پاره گوشت. رجل جلاقه ؛ لاغراندام. جوالق بضم جیم و کسر آن ، گواله است که از پشم و یا موی بافند، و این کلمه معرب است. ( المنجد ). معرب «گواله ».
ابدالها:
در عربی :
> به ث بدل شود:
مِقِم ، مِقِمَّه = مِثِم ، مِثِمَّه
> به ر بدل شود:
زنبق = زنبر
> به ت بدل شود:
قملول = تملول
> به ج بدل شود:
قاسم = جاسم
> به ی بدل شود:
قاسم = یاسم
> به واو بدل شود:
محق = محو
> به گ بدل شود:
بلعق = بلعک. ( آنندراج )
در کلمات ترکی که متداول فارسیان است ،
> به خ بدل شود
چقماق = چخماق
تاق = تاخ
در تعریب :
> بدل از خ آید:
ذقن = زنخ ( زخن )
> بدل از غ آید:
قنبیط = غنبید
> بدل ک آید:
قند = کند
قاسانی = کاشانی
قبج = کبک
تریاق = تریاک
قرطه = کرته
قزاکند = کژاغند
> بدل از گ آید:
خانقاه = خانگاه
قصار = گازر
دانق = دانگ
> بدل از هَ آید:
بیجادق = بیجاده
جرندق = گرنده
شاهدانق = شاهدانه
> بجای c یونانی آید:
غلو قوریزا
> گاه به غ بدل شود:

معنی کلمه ق در فرهنگ معین

(حر. ) بیست و چهارمین حرف از الفبای فارسی برابر با عدد ۱٠٠ در حساب ابجد.

معنی کلمه ق در فرهنگ عمید

بیست وچهارمین حرف الفبای فارسی، قاف. &delta، در حساب ابجد «۱۰۰».
نام واج «ق».

معنی کلمه ق در فرهنگ فارسی

پنجاهمین سوره قر آن پس از سوره [ حجرات ] و پیش از سوره [ الذاریات ] مکیه . تعداد آیات ۴۵ .
( اسم ) نشانه اختصاری مواد ذیل است : ۱ - اشاره است به قیل فیه الوقف ( در آن وقف قایلند ) ۲ - ( قرائت ) اشاره است به قرائت : ق عاصم ( قرائت عاصم ) ۳ - اشاره است به اصحاب صادق ع . ۴ - اشاره است به قاموس فیروز آبادی ۵ - رمز احتراق است .
فعل امر است از وقتی یقی وقایه بمعنی محفوظ کن نگهدار .

معنی کلمه ق در دانشنامه عمومی

ق حرف بیست وچهارم در الفبای فارسی، حرف بیست ویکم در الفبای عربی ( قاف ق ) و نوزدهمین حرف از حروف الفبای عبری ( کوف ק ) است.
صدای آن در تلفظ فارسی معیار همانند «غ» است ولی درعربی گونه ای «غ» بسته تر تلفظ می شود. در جنوب و شرق ایران و در افغانستان و تاجیکستان بین دو صامت قاف و غین تفاوت وجود دارد. ∗ اما در گویش اکثر فارسی زبانان ایرانی هر دو همخوان یکسان است. [ نیازمند منبع]
بیشتر واژه هایی که با همخوان /ق/ آغاز می شوند، ریشهٔ عربی یا ترکی دارند یا ممکن است معرب باشند. در بعضی از واژه ها که از فارسی یا زبان های دیگر وارد زبان عربی شده و سپس دوباره وارد زبان فارسی شده است، همخوان ( صامت ) ابتدایی به «ق» تغییر کرده است. برای نمونه «قند» معرب «کند» و «قرمز» معرب «کرمست». برخی دیگر از واژه های فارسی که همخوان غین در آن شنیده می شود به غلط با قاف نوشته شده است. مانند قباد، قشنگ، قالیچه و قلندر. بعضی از واژه های فارسی هم هستند که همخوان آغازین آن ها به «ق» تبدیل شده است. برای نمونه «قلک» که در اصل به صورت «کولک» و «غلک» رایج بوده است.

معنی کلمه ق در دانشنامه آزاد فارسی

بیست وچهارمین حرف از الفبای فارسی و حرف بیست ویکم از الفبای عربی (ابتثی) و حرف نوزدهم از حروف ابجد که در حساب جُمَل برابر است با ۱۰۰. در زبان فارسی، این حرف را «قِ= qe» و «قاف= qâf» می نامند. این حرف، از نظر آوایی، همانند حرف «غ» نمایندۀ صامت ملازی ـ انفجاری است. «ق» نام سورۀ ۵۰ قرآن کریم است، در علم هیئت، رمز احتراق و در تقویم نشانۀ سال قمری است. این حرف در کلمات فارسی نیست، اما در کلمات دخیلی که از عربی و ترکی و مغولی وارد فارسی شده کاربرد دارد. حرف «ق» در واژه هایی همچون دهقان، قهستان، قوز، معرب «ک» و «گ» است.

معنی کلمه ق در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی ق: از حروف مقطعه و رموز قرآن
معنی سَبَإٍ: نام سلسله ای که از سال 850 ق م تا سال 115 ق م در محل " یمن "کنونی حکومت داشتند
معنی یُوَفِّقِ: توافق و اصلاح بر قرار میکند (جزمش به دلیل جواب واقع شدن برای شرط قبل از خود می باشد و حرف ق در آخر آن به دلیل تقارن با حرف ساکن یا تشدید دار کلمه بعد حرکت گرفته است)
معنی عُقْدَةُ: گره (این کلمه از ماده ( ع - ق - د ) است که به معنای بستن است ، و در این آیه ، علقه زناشوئی به گرهی تشبیه شده که دو تا ریسمان را به هم متصل میکند ، به طوری که آن دو را یک ریسمان ( البته بلندتر) میسازد ، گوئی حبالة و ریسمان نکاح هم دو نفر انسان یعنی ز...
[ویکی فقه] ق (ابهام زدایی). واژه «ق» ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره ق، پنجاهمین سوره قرآن کریم• قاف (عرفان)، ام کوهی اساطیری و از رمز های عرفانی• حرف ق، یکی از حروف الفبا
...

معنی کلمه ق در ویکی واژه

بیست و چهارمین حرف از الفبای فارسی برابر با عدد ۱۰۰ در حساب است.

جملاتی از کاربرد کلمه ق

درین دو آیت بیان است که سمع را بر بصر فضل است گوش را بر چشم افزونی است در شرف، که عقل را ور سمع بست و نظر بر چشم بست. و گفته‌اند: بصر در قرآن بر سه وجه است: یکی دیدار دل است و بصیرت سر چنان که درین آیت گفت: وَ لَوْ کانُوا لا یُبْصِرُونَ یعنی الهدی بالقلوب، و در سورة الملائکة گفت: وَ ما یَسْتَوِی الْأَعْمی‌ وَ الْبَصِیرُ یعنی بصیر القلب بالایمان و هو المؤمن. و در سورة الاعراف گفت: وَ تَراهُمْ یَنْظُرُونَ إِلَیْکَ وَ هُمْ لا یُبْصِرُونَ یعنی بالقلوب. دیگر دیدار چشم است چنان که گفت: فَجَعَلْناهُ سَمِیعاً بَصِیراً ای بصیرا بالعینین. و در سورة یوسف گفت: فَارْتَدَّ بَصِیراً یعنی بالعینین. و در سورة ق گفت: فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ یعنی بالعینین. وجه سیوم بصیرت حجّت است چنان که در سورة طه گفت: وَ قَدْ کُنْتُ بَصِیراً یعنی بالحجة فی الدّنیا.
۱۳-جوینی، عطا ملک، (۱۳۲۹ ق / ۱۹۱۱ م)، تاریخ جهان‌گشای، جلد اول، به تصحیح محمد قزوینی، لیدن، بریل.
امیر بهادر پس از مدتی اقامت در اروپا به ایران بازگشت و در سال ۱۳۳۶ هـ. ق در تهران درگذشت.
ور بود جنت به دوزخ جلوه گر عاشقان را هست جنت در س ق ر
به جنگش متف ق شد با برادر هدف کردنش از تیر جگر در
نیستی آیینۀ هستی شدست سد راه عش ق هستی آمدست
در سال ۱۲۸۱ قمری برای مدت کوتاهی به تهران آمد و دوباره با همان سمت به پاریس برگشت اما بعد از یک سال ۱۲۸۲ ق به علت مختل شدن مزاجش به ایران بازگشت.در سال ۱۲۸۷ قمری سپهسالار وزیر مختار ایران در استانبول به ایران بازگشت و به صدراعظمی ناصرالدین شاه برگزیده شد. حسنعلی‌خان به جای وی در سال ۱۲۸۸ ق به سفارت استانبول فرستاده شد، مدت اقامتش ۱۴ ماه به طول انجامید. در این مدت حسنعلی‌خان با زیرکی تمام از سیاست ایران در برابر عثمانی‌ها دفاع کرد، نهایتاً در سال ۱۲۸۹ ق ضعف مزاج خود را در آب و هوای استانبول بهانه کرد و به ایران بازگشت.
هم جسم او معراج پو همچون براق برق خو هم ساق او میثا ق جو با ساق عرش کبریا
ا ست ق امت بخش در اطوار فقر تاکه یابد لذت اسرار فقر
جرم خود را مگو که از قدر است اینچنین اعتقاد چون ق ذراست
ز گل قمری خوش الحان همی خواند همه شب ق و القرآن همی خواند
این شعر بدان وزن وقوافیست که گفتم وقا و ققا وق و ققا و ق و ققیقی
در طریق عش ق او یکروی باش رو بدریا همچو آب جوی باش
در زمان شاه اسماعیل دوم با هراسی که وی ایجاد کرده بود، سران قزلباش جرأت سرکشی نداشتند. در اواخر مه ۱۵۷۷ میلادی[ت ق ۳۳] (حدود یکسال پس از تاجگذاری) مردم شروان که از حکومت قزلباشان و صفوی ناراضی بودند شورش کردند. مردم شروان کاووس میرزا خواهرزاده برهان شاه از شاهان شروانشاهان را که در زمان شاه تهماسب یکم علیه صفویه قیام کرده بود، به تخت پادشاهی نشاندند. به دستور شاه اسماعیل دوم اُرس سلطان روملو حاکم شروان، نیرویی به دفع او اعزام داشت. در درگیری که بین آن‌ها رخ داد کاووس میرزا کشته شد و شورش شروانیان فرو نشست.
آریستوفان بیزانتیومی زبان‌شناس و واژه‌نویس‌ بزرگ یونان باستان و شاید بزرگ‌ترین زبان‌شناس باستان بود که در حدود ۲۵۷ ق م زاده شد و در حدود ۱۸۰ درگذشت. او در اسکندریه برآمد و در ۱۹۵ ق م در کتاب‌داری کتاب‌خانهٴ موزیوم اسکندریه جانشین اراتوستن شد.