بیرق

بِیْرَق
از نشانه های دسته های عزاداریِ ماهِ محرم و دیگر روزهای سوگواری شیعیان ایرانی. پرده ای ساده یا منقش، مستطیل یا مثلثی شکل، به رنگ های سیاه، سبز، سرخ یا سفید، نصب شده بر سرِ دسته ای چوبی که بر نوک آن قطعه ای فلزی، معمولاً از جنس برنج، به شکل های پیکان، قُبّه یا پنجۀ دستِ گشوده کار گذاشته باشند. بیرق به دست بیرق داران در پیش و پسِ دسته ها حمل می شود. هر یک از علامت هایِ پیکان، قبه یا پنجۀ دستِ گشوده مفهومی را نمادینه می کند؛ پیکان، به نشانۀ نوک تیز نیزه، نمادِ مبارزه و جان فشانی است. قُبه، هم شکل و هم مفهومِ انار، با استناد به برخی دیوارنگاره های باستانی که در آن ها بر نوک پیکان ها تصویر اناری حک شده است، نماد بی مرگی به یادْآورد سیاوش است که از خون او درختِ اناری رویید. پنجۀ دست گشوده نیز نشانگر پنج تن آل عبا، نمادِ نجات بخشی و اتحاد است که از کهن ترین ایام چونان طلسم محافظ و دورکنندۀ چشم بد بدان نظر داشته اند. بیرق را در برخی مناطق ایران عَلَم می گویند.