تاج و تخت

معنی کلمه تاج و تخت در لغت نامه دهخدا

تاج و تخت. [ ج ُ ت َ ] ( ترکیب عطفی ، اِ مرکب ) مجازاً بمعنی ملک. پادشاهی. سلطنت. ملک : وارث تاج و تخت کیان.
گمانت چنین است کاین تاج و تخت
سپاه و فزونی و نیروی بخت
ز گیتی کسی را نبد آرزوی
از آن نامداران آزاده خوی ؟فردوسی.

معنی کلمه تاج و تخت در فرهنگ معین

(جُ تَ ) [ معر - فا. ] (اِمر. ) ۱ - افسر و سریر. ۲ - (مج . ) پادشاهی ، سلطنت .

معنی کلمه تاج و تخت در فرهنگ فارسی

( اسم )۱- افسر و سریر( اهم لوازم سلطنت ). ۲ - پادشاهی سلطنت .

معنی کلمه تاج و تخت در ویکی واژه

معرب
افسر و سریر.
پادشاهی، سلطنت.

جملاتی از کاربرد کلمه تاج و تخت

آندرونیکوس چهارم پس از برکناری از قدرت به گالاتا گریخت و مانوئل آنجا را به‌مدت یک سال به محاصرهٔ خود درآورد. با این حال توافقنامه‌ای در ۱۳۸۱ و سپس عهدنامه‌ای رسمی در سال بعد بین طرفین به‌امضا رسید و آندرونیکوس چهارم بار دیگر به‌عنوان وارث تاج و تخت به‌رسمیت شناخته شد. همچنین او اجازه یافت تا بر منطقه‌ای ساحلی در نزدیکی دریای مرمره به پایتختی سلیمبریا فرمان براند.
خسروا گر دون بتاج و تخت تو محتاج باد کار تو با ناز جفت تخت و جام و تاج باد
اگرچه سرهنگ دیمیتریویچ مغز متفکر کودتای ۱۹۰۳ بود که خاندان کاراجورجویچ را به تاج و تخت صربستان بازگرداند، اسکندر به او اعتماد نداشت، در مورد تلاش‌های او برای اینکه خود را به عنوان یک «پادشاه ساز» معرفی کند و ارتش صربستان را «دولتی در داخل کشور» قرار دهد.
او سرانجام به آسیای صغیر، جایی که دامادش تئودور لاسکاریس، امپراتور نیکائه‌آ خود درگیر جنگ قدرت با لاتین‌ها بود رفت. در آنجا آلکسیوس با همراهی سلطانِ ایکونیوم (کونیای امروزی در ترکیه) مدعی تاج و تخت تئودور شد با مقاومت او روبرو گردید. پس ارتشی را فراهم آورد و علیه تئودور وارد جنگ شد اما در ۱۲۱۱ از و شکت خورد و زندانی گردید. تئودور سپس او را به صومعه‌ای در نیکائه‌آ فرستاد و آلکسیوس در همانجا در همان سال درگذشت.
سپردم بدو تاج و تخت بلند همان لشکر و گنج با ارجمند
با گدایان کوی عشق مگوی سخن از تاج و تخت سلطانی
کنون با دلی شاد و پیروز بخت به توران خرامیم با تاج و تخت
شکست کراسوس در حران یکی از سنگین‌ترین شکست‌های نظامی تاریخ روم بود. پیروزی اشکانیان شهرت توانمندی آن‌ها را که حتی اگر برابر با قدرت رم نباشند، اثبات کرد. سورنا با هم رزمان، اسیران و غنیمت ارزشمند رومیان چیزی در حدود ۷۰۰ کیلومتر سفر کرد و به سلوکیه بازگشت و در آنجا جشن پیروزی گرفت. اگرچه مدتی بعد، ارد از ترس آنکه مبادا سورنا سودای تاج و تخت اشکانی را داشته باشد، سورنا را اعدام کرد.
کمتر از سه ماه پس از آن، نیرهای وفادار به دیوید به او حمله کرده و بیشتر نیروهای بیلیول کشته شدند، او موفق به فرار از جنوب شد. اما او با کمک پادشاه انگلستان ادوارد بازگشت، در سال ۱۳۴۵ در ادینبورگ پارلمان برگزار کرد و از آن زمان تا ۱۳۳۸ چندین بار در پرث بود. آخرین تلاش برای بازیابی اسکاتلند در سال ۱۳۴۷ باعث شد تا او تا سال ۱۳۵۵ کنترل منطقه ای رو به کاهش در گالووی را در اختیار داشته باشد. وی سرانجام در ژانویه ۱۳۵۶ از ادعای خود برای تاج و تخت اسکاتلند استعفا داد و در سال ۱۳۶۴ بدون فرزند درگذشت.
پشمین کلاه خویش به سلطان نمی دهم گر فی المثل عوض دهدم، تاج و تخت خویش
آگرون (حدود ۱۱۹۲ پیش از میلاد)، پادشاه افسانه‌ای لیدیه بود که توسط هرودوت به عنوان نخستین پادشاه سلسله هراکلیدای نامیده شده‌است. پیش از اینکه او تاج و تخت را به دست آورد، خاندان حاکم بر این سرزمین "سلسله مئونیا لیدوس" بوده‌اند که نام لیدیه نیز از آنها گرفته شده‌است. به گفته هرودوت، سلسله هراکلیدای در لیدیه در طول ۲۲ نسل و به مدت ۵۰۵ سال به طور مداوم سلطنت کردند.
به جان منوچهر فرخنده بخت که از بهر اویست این تاج و تخت
اسکندر پنجم، سومین و کوچکترین پسر کاساندر و تسالونیکای مقدونی (خواهر ناتنی اسکندر مقدونی) بود. او پس از مرگ برادر بزرگش فیلیپ چهارم مقدونی در سال ۲۹۷ پ.م همراه با دیگر برادرش آنتیپاتر دوم به پادشاهی مقدونیه رسید. اما آنتیپاتر مادرشان را کشت و او را از قدرت برکنار ساخت. پس اسکندر پنجم برای بازپسگیری تاج و تختش از پیروس اپیروسی و دیمتریوس یکم مقدونی یاری خواست.
در سال ۱۷۹۲ سالتیکوف آراکچایف را به تزارویچ پل، پسر تزارینا کاترین کبیر و وارث تاج و تخت، که در جستجوی یک افسر توپخانه توانا بود، توصیه کرد. آراکچایف افسر ارشد توپخانه فرمانده نظامی اقامتگاه پل، کاخ گاچینا شد.
ظرایف کاید از فرمان گزاران ز بهر تاج و تخت تاجداران
همی بود یک هفته با می بدست ازو شادمان تاج و تخت و نشست
با این حال، این حرکت کمی برای تقویت قدرت پادشاه بود و در نتیجه شاه پیروان خود را از دست داد. در نتیجه، پادشاه از پاریس فرار کرد و به آنری دو ناوار، وفادار کالوینیست تاج و تخت، پیوست. سپس هر دو با ایجاد یک ارتش پاریس را محاصره کردند. در ۱ آگوست ۱۵۸۹، زمانی که دو آنری شهر را محاصره کرده و برای تجاوز نهایی خود آماده شده بودند، ژاک کلمان، از وابستگان اتحادیه کاتولیک به عنوان یک کشیش لباس پوشید و شاه را ترور کرد. این تلاشی برای انتقام ترور دوک گیز و برادرش بود. پادشاه به هنگام مرگ، از آنری ناوار خواست که به آیین کاتولیک بگرود زیرا این امر تنها راه جلوگیری از خونریزی بیشتر بود.
آلکسیوس سوم که از پایتخت گریخته بود همراه با گنجینه‌هایی که تا حد توانش همراهش برداشته بود به تراکیه رفت. او بعدتر تلاش نمود تا تاج و تخت امپراتوریش را بازپس گیرد اما در نهایت شکست خورد و در یونان سرگردان شد. آلکسیوس سپس خود را تسلیم بونیفیس موتفرات نمود که در آن زمان بخش عظیمی از بالکان را در اختیار خود داشت. بونیفیس او را تحت حمایت خود گرفت و او مصونیت داد اما آلکسیوس آنجا را ترک کرده و از میخائیل یکم، حاکم اپیروس تقاضای پناهجویی نمود.
از یکی دائم همی گیرد بمردی تاج و تخت بر یکی دائم همی پاشد برادی گنج و کان
شوکت شاهی به اسب و زین و تاج و تخت نیست زینت شاهی چه باشد، جز رعیت پروری؟!