روح القدس

روح القدس

معنی کلمه روح القدس در لغت نامه دهخدا

روح القدس.[ حُل ْ ق ُ دُ ] ( اِخ ) جبرئیل. ( السامی فی الاسامی ) ( دهار ) ( از غیاث ) ( آنندراج ). و بسکون دال و تحریک آن هر دو مستعمل است. در این شعر خاقانی که در تعریف شعر است بسکون دال آمده :
کرده روح القدس پیش کعبه پرها را حجاب
تا برو آسیب سنگ اهل طغیان آمده.( از آنندراج ).روانبخش. ( لغت محلی شوشتر، نسخه خطی ذیل روانبخش ). یکی از اقانیم ثلاثه نزد ترسایان. سومین از اقانیم ثلاثه ارباب تثلیث. ثالث ثلاثه نزد مسیحیان. روح. کلمه. جان پاک. صاحب قاموس کتاب مقدس آرد: روح القدس اقنوم سوم از اقانیم ثلاثه الهیه خوانده شده ، و آن را روح گویند زیراکه مبدع و مخترع حیات است ، و «مقدس » گویند زیرا که یکی از کارهای مخصوص او اینکه دلهای مؤمنان را تقدیس میکند، و بسبب علاقه ای که بخدا و مسیح دارد او را روح اﷲ و روح المسیح خوانند -انتهی. و رجوع به حکمت اشراق ص 201، 205 ( حاشیه ) و 265 و 270 و روح و جان پاک وجبرئیل در این لغت نامه شود :
برای پرورش جسم ، جان چه رنجه کنم
که حیف باشد روح القدس بسگبانی.رودکی.روزه کردم نذر چون مریم که هم مریم صفاست
خاطر روح القدس پیوند عیسی زای من.خاقانی.بر بام سدره تا در ادنی فکنده رخت
روح القدس دلیلش و معراج نردبان.خاقانی.تا لبش را لب نخوانی زینهار
زآنکه روح القدس جان میخواندش.خاقانی.فیض روح القدس ار باز مددفرماید
دیگران هم بکنند آنچه مسیحا میکرد.حافظ.|| در فرهنگ علوم عقلی ( ص 281 ) چنین آمده : آنچه را فلاسفه جوهر عقلی نامیده اند الهیون روح القدس مینامند، بعضی گویند: افلاطون جوهر عقلی را روح القدس نامیده ، در هرحال این اصطلاح از مختصات فلسفه اسلامی و عرفان است و گاه مراد از آن عقل بالمستفاد میباشد و عقل را در مرتبت اجمال نیز روح القدس گفته اند -انتهی. و رجوع به اسفار ملاصدرا ج 4 ص 89 و 166 و 79 و 107 و ج 1 ص 72 شود.

معنی کلمه روح القدس در فرهنگ معین

( ~. قُ دُ ) [ ع . ] (اِمر. ) ۱ - روان پاک ، جبرئیل . ۲ - اُقنوم سوم نزد مسیحیان .

معنی کلمه روح القدس در فرهنگ عمید

۱. روح قدسی، جان پاک، روان پاک.
۲. = جبرئیل
۳. در آیین مسیحیت، روحی که بر مریم تجلی کرد و بر او دمید و عیسی متولد شد، شیداسپهبد، روان بخش، اقنوم سوم.

معنی کلمه روح القدس در فرهنگ فارسی

فرقه مذهبی فرانسوی که توسط هانری سوم در ۱۵۷۸ م. تاسیس شد و در ۱۷۹۱ م. از بین رفت و مجددا از ۱۸۱۵ تا ۱۸۳٠ برقرار بود.
( اسم ) ۱ - و ۲ - روح القدس ۳ - ( فعل ) جوهر عقلی ۴ - ( فعل ) عقل بالمستفاد .
جبرئیل و بسکون دال و تحریک آن هر دو مستعمل است .

معنی کلمه روح القدس در دانشنامه عمومی

روح القُدُس یا جان پاک واژه و مفهومی است که در ادیان ابراهیمی همانند یهودیت، مسیحیت، اسلام و همچنین در بهائیت از آن یاد شده است.
روخ قدش ( به عبری: ) عبارتی است که در عهد عتیق و نوشته های یهودی برای اشاره به روح یهوه بکار رفته است. روح القدس در یهودیت به جنبه الهی نبوت و خرد اشاره دارد. همچنین به نیروی الهی کیفیت و تأثیر خدا بر جهان و آفریده هاش اشاره می کند.
بر اساس آیه دوم و سوم فصل اول کتاب پیدایش، روح خدا ( روح القدس ) به همراه خدای پدر و کلام زنده خدا ( مسیح ) در زمان پیدایش هستی حضور داشته اند و هر سه یک ذات هستند و لذا روح القُدُس به همین ترتیب شخصیت سوم تثلیث و خدا است. مسیحیان اعتقاد دارند که خدا در ذات خود واحد است، اما در عین حال، در عین ذات واحد، در سه شخصیت وجود دارد که هر سه کاملاً خدا هستند.
در نمادشناسی مسیحیت دو نماد از عهد جدید روح القدس در ارتباط هستند: یکی کبوتر سفید ( بر اساس روایت نزول روح القدس به شکل کبوتر در زمان غسل تعمیدی مسیح در رود اردن ) و دیگری «زبانه های آتش» ( بر اساس روایت نزول روح القدس بر حواریون مسیح در عید پنجاهه به شکل زبانه های آتش ) .
در اسلام، روح القدس یکی از فرشتگان مقرب است که در قرآن به عنوان فرشته وحی یا همان جبرئیل نام برده شده است. ( بنابر یکی از تفاسیر ) البته القاب دیگری نیز برای او به کار برده شده است، مانند: روح الامین، شدیدالقوی، ذومره، امین وحی، و مسئول عالم ذر. البته مفسرینی نیز روح القدس را جُدایِ جبرئیل، امین دانسته اند و وی را مسئول وحی در تمام سطوح ( زنبور عسل و… ) دانسته اند.

معنی کلمه روح القدس در دانشنامه آزاد فارسی

روح القدس (دین). روحُ القُدُس (دین)(Holy Spirit)
اُقنوم (به معنی جوهر، شخصیت، خرد) سوم از تثلیث مسیحی در کنار دو دیگر، اب و ابن، خدای پدر و خدای پسر (عیسی). نیز مشهور به پاراکله (فارقلیط) (از یونانی به معنی «تسلی بخش»). معمولاُ به صورت کبوتری سفید تصویر می شود. در عهد عتیق، روح القدس نفخۀ حیات بخش الهی است. در عهد جدید، مسیحیان معتقدند که کار عیسی امکان تولد روح القدس را در انسان پدید آورد و روح القدس خدای جان بخشی است که در کار دنیا دست و دخالت دارد. هنگام تعمید عیسی، یوحنای معمدان گفت که او با آب تعمید می دهد، ولی عیسی با روح القدس. این اتفاق، در اعتقاد مسیحیان، مؤمنان را وارد زندگی تازه می کند و وقتی اعتقادنامۀ نیقیه را می گویند ایمانشان را به روح القدس تأیید می کند. به روایت انجیل ها، عیسی پیش از ترک حواریانش از آنان خواست که کار او را ادامه دهند. او سوگند خورد که همیشه در کنارشان خواهد ماند و روح القدس را برای الهام بخشی و تسلی و هدایت آن ها خواهد فرستاد. آن ها حضور روح القدس را در روز عید یهودی شاووعوت (عید پنجاهه) احساس کردند و از آن پس زندگی شان تغییر کرد. هنگامی که برای موعظه، شفای بیماران و دعوت مردم به دین مسیح از جایی به جایی می رفتند، دست هدایتگر روح القدس را پشتیبان خود احساس می کردند. بسیار کسانی هم که به دین جدید گرویدند، اعتقاد پبدا کردند که به واسطۀ تعمید و دست گذاری، روح القدس در آن ها حلول می کند. عید مسیحی پنجاهه یادروز کلیسای مسیحی به شمار می رود و شش هفته پس از عید قیام/فصح در یکشنبۀ سفید برگزار می گردد. پنجاهه عید گرامی داشت اعطای روح القدس به بشر، حضور خدا در درون انسان و عمل خداوند در زمین است. به سبب سنت دیرینۀ تعمید در عید پنجاهه این روز به یکشنبۀ سفید نیز شهرت یافته، زیرا تعمیدشوندگان جامۀ سپید به تن می کردند. در قرآن چهار بار به این نام اشاره شده است (بقره: ۸۷؛ ۲۵۳؛ مائده: ۱۱۰؛ نحل: ۱۰۲). برخی مفسران مسلمان روح القدس را «اسم اعظم» می دانند و برخی دیگر برآنند که مراد از آن جبرئیل است.
روح القدس (نشریه). روحُ القُدُس (نشریه)
نشریۀ سیاسی، اجتماعی، انقلابی، چاپ تهران. به مدیریت شیخ احمد تربتی (ملقب به سلطان العلمای خراسانی) و از روزنامه های معروف صدر مشروطیت بود که دوبار توقیف شد. از ۲۵ جمادی الثانی ۱۳۲۵/۱۲ مرداد ۱۲۸۶ تا ۱۷ جمادی الاول ۱۳۲۶/۲۷ خرداد ۱۲۸۷ هفتگی منتشر می شد و آخرین شمارۀ آن شمارۀ ۲۸ سال اول بود. دیدگاه های اصلاح طلبانه داشت و به سبب مقاله های تند و انقلابی مورد توجه بسیاری از آزادی خواهان بود و دربار و حکومت را سخت می آزرد. در شمارۀ سیزدهم (۲۹ رمضان ۱۳۲۵)، مقالۀ جنجالی «نطق غیبی یا اشارۀ لاریبی» چاپ شد که در آن محمدعلی شاه را قصاب خوانده و با اشاره به داستان انقلاب فرانسه و سرنوشت لوئی شانزدهم (که با گیوتین کشته شد) به مرگ تهدیدش کرده بود. نخستین محاکمۀ رسمی یک روزنامه در دورۀ مشروطه محاکمۀ روح القدس بود. بار دوم هم پس از حمله به مجلس و تعطیل عمومی مطبوعات توقیف شد. در زیر نام و نشان نشریه، این جمله چاپ می شد: «جریده ای است آزاد، علمی، سیاسی و پولتیک بحث می نماید و ابداً شئونات و عناوین ظاهری، مانع از اظهار مطلب نخواهد بود». در ۱۳۶۳، دورۀ روح القدس تجدید چاپ شد.

معنی کلمه روح القدس در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] رُوح ُ القُدُس به معنای روح پاک از موجودات مقرب الهی است. این کلمه در کتاب مقدس، قرآن و جوامع حدیثی متعدد بکار رفته است. درباره حقیقت روح القدس و اینکه اشاره به چه موجودی است، چند نظر در میان نظریه پردازان اسلامی و مسیحی ارائه شده که از جمله می توان به جبرئیل، موجودی از عالم امر خداوند، انجیل، اسم اعظم خدا، عقل فعال، روح الارواح، اقنوم سوم و موجودی بالاتر از ملائکه اشاره کرد. در منابع دینی کارویژه هایی از جمله خلقت حیات و آفرینش موجودات، ابلاغ پیام خدا به پیامبران، یاری رساندن به مؤمنان، وسیله عبادت و توبه به درگاه خداوند، مبدأ علم انبیا و منشأ القاء حکم و علم به اهل بیت (ع) و اولین شفاعت کننده در روز قیامت به روح القدس نسبت داده شده است.
روح القدس به معنای روح پاک (Holy spirit)، نام خاص یکی از موجودات مقرب الهی است که از عیب ها و نفص ها منزه است. این کلمه از دو واژه «روح» به معنای روان، جان و نسیم و «القدس» به معنای برکت، طهارت و پاکی ترکیب یافته است. این واژه در کتاب های آسمانی ادیان ابراهیمی به ویژه مسیحیت و اسلام آمده و مصادیقی از جمله جبرئیل، اقنوم سوم، نیروی غیبی در وجود همه مومنان، روحی که بر مریم مقدس وارد شد، برای آن ذکر شده است.
بعضی دلیل این نام گذاری را به حیات بخشی و تقدیس قلوب مؤمنین توسط روح القدس مرتبط دانسته اند و به سبب علاقه روح القدس به خدا و مسیح به او نام های روح الله و روح مسیح نیز داده شده است.

معنی کلمه روح القدس در ویکی واژه

روان پاک، جبرئیل.
اُقنوم سوم نزد مسیحیان.

جملاتی از کاربرد کلمه روح القدس

گیرم که چون معانی وصفت ادا کنم روح القدس سخن کند اندر دهان من
در نگاه دیگر، عبارت «فریفته شدن» در کتاب اِرمیای نبی، می‌تواند به معنای فریفته شدن و عشق آن نبی، به خداوند و رنج کشیدن برای خداوند باشد، چرا که این نبی به الهام از روح القدس چنین می‌نویسد: "[با خود] گفتم: دیگر از او -خدا- ذکری به میان نخواهم آورد و دیگر به نام او سخن نخواهم گفت، اما آن در دلم همچون آتشی سوزان بود، محبوس در استخوان‌هایم، از خودداری خسته شدم و دیگر قادر به آن نخواهم بود". برای اِرمیای نبی، هرچند پیامبری و نبوت باعث رنج و زحمت جسم اوست، اما از محبت و عشق به خدا، نمی‌تواند سکوت کند و با وجود تمام شکایت‌ها و سختی‌ها، کلام خدا همچون آتشی در استخوان است و نمی‌تواند آن را به مردم نگوید و از بیان کلام خدا بین مردم خودداری کند.
ز روح‌الله پیدا گشت این کار که از روح القدس آمد پدیدار
اینکه پسر خدا برای انسانیت و نجات ما از آسمان نازل شد، مجسم شد، انسان شد، از مریم باکره با روح القدس به‌طور کامل متولد شد.
کافری دان عشق را کز شغل من گر وارهد گردن روح القدس در قید زنار آورد
ساغری داد پر ز بدر منیر می روح القدس نه آب عنب
در سال ۳۲۱ میلادی آریوس که به طرفداران زیادی در اسکندریه رسیده بود توسط شورایی در اسکندریه طرد شد. در سال ۳۲۵ میلادی بحث در مورد آریوس به شدتی رسیده بود که امپراتور کنستانتین دستور داد شورایی در این مورد در نیقیه تشکیل شود. در این شورا باور رسمی تهیه شد و به امضای حضار رسید. در شورای نیقیه باور اصلی در مورد رابطه بین مسیح، خدای پدر و روح القدس به صورت رابطه «یکسان» و از «یک جنس» اعلام شد. از این رو بر اساس نظر این شورا خدای پدر، پسر و روح القدس با یکدیگر یکسان بودند.
ز میدان جهان و جان براق عشق بیرون ران که تا روح القدس گوید که سبحان الذی اسری
روح القدسیم و اسم اعظم روحی که دمیده شد در آدم
ای بررخ رنگینت زآن طره مشکینا در دامن روح القدس یک گله شیاطینا
کتاب مقدس مجموعه‌ای از کتب عهد قدیم و عهد جدید است که کلام نوشته شده خدا است که با وحی الهی به مردان مقدس خدا تحت هدایت روح القدس متکلم گردیده و نگاشته‌اند. در این کلام مقدس خداوند دانش لازم برای رستگاری را به بشر سپرده‌است. کلام مقدس مکاشفه اراده مصون از خطای خداست. آن آیات استاندارد سیرت، محک تجربه، آشکارکنندهٔ مجاز تعالیم و پیشینه موثق اعمال خدا در تاریخ هستند.
و در روح القدس، خداوند و بخشنده حیات
روح الله آن نفس که ز روح القدس گرفت لعل لبت به آن زند اکنون صلای روح
و مرادشان از «اب » ذات همراه با وجود است، و از «ابن » ذات همراه باعلم که بدان کلمه نیز گویند. و مرادشان از روح القدس ذات همراه با حیات است.
تراست آن شرف صدور و مرتبت که درو چو من نشیند روح القدس بصف نعال