شبستان

بگستر فرش و خلوت ساز جارا که عزم آن شبستان‌‎ست ما را

دل سوزانم از خم زلفت همچو شمعی ست در شبستانی

چون چراغ اندر شبستان بدن روشن از وی خلوت و هم انجمن

قبل از دورهٔ پهلوی، آموزش عموماً در مکتب خانه‌ها صورت می‌گرفت. مکتب خانه‌ها در محلات بزرگ، پرجمعیت شهر و اغلب در شبستان مساجد، تکایا یا در منازل شخصی مکتبداران دائر می‌شدند. معمولاً تعلیم الفبا از کتاب «آنادیلی» (زبان مادری) که به زبان ترکی آذربایجانی بود آغاز می‌شد و پس از آن که کودکان الفبا را یادمی‌گرفتند و با خواندن و نوشتن آشنا می‌شدند کتاب‌هایی نظیر قرآن، تنبیه‌الغافلین، صرف میر و غیره تدریس می‌شد.

منم آن شمع شبستان ملامت که مرا نه غم از سوختن و نه الم از قطع سر است

رواق و حرم دارای تزیینات مقرنس کاری و آیینه کاری است. تزیینات آینه کاری در سال ۱۳۵۸ شمسی توسط هنرمند معاصر محمدرضا نوید انجام گرفته‌است. در میان ضریح صندوق چوبی مشتمل بر کتیبه‌ای به خط نستعلیق اشعار و صلوات بر چهارده معصوم به‌طور بر جسته بر روی مرقد مطهر قرار دارد که از آثار زمان فتحعلی شاه قاجار است. در سال‌های اخیر در این بقعه طرح جامع عمرانی در حال اجرا است و دو شبستان وسیع، هر یک به مساحت یکهزار متر مربع در طرفین بقعه احداث گردیده‌است.

چو خالی دیدم از دلبر شبستان برآمد از دل پر دردم افغان

بس که پیران شبیخون به خراسان بینم بس که میران شبستان به خراسان یابم

وز آنسوی سرو گلستان دین فروزان چراغ شبستان دین

شبستان و حوزهٔ علمیه مسجد جمکران: قسمت‌های عمده‌ای از مسجد جمکران یکی از مساجد مشهور قم و حوزهٔ علمیه آن را شیخ احمد انصاری ساخته‌است.

پیش از این که تخت جمشید ساخته شود، صدها ایوان و شبستان با ستون‌های چوبی و سنگی در سراسر جهان متمدن آن روز ساخته شده بود، ولی نخستین بار در تخت جمشید می‌بینیم که ستون‌ها تا آخرین حد ممکن از هم فاصله گرفته‌اند با این که در بعضی از معابد کهن خارج از ایران (مثلاً مصر) فاصلهٔ دو ستون چیزی نظیر قطر آن‌ها بلکه اندکی کمتر است.[نیازمند منبع]

چو شمعش ببر در شبستان خویش چو گنجش نهان کن در ایوان خویش

خروش شبستان به هامون بریم به دشت خوش و پاک گلگون کنیم

امروزه تنها ورودی اصلی بنا، نیمی از شبستان و چند دیوار مجاور آن سالم مانده‌است. ورودی اصلی شامل طاق بلند شاخص معماری دوره سلجوقی است.

دیواره‌های داخل آرامگاه و همچنین بخشی از ضریح دارای گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های زیبایی است. این بنا  دارای یک شبستان به مساحت ۸۰۰۰ متر مربع است.

از فرزندان امام موسی کاظم بوده‌اند که در ۵ کیلومتری آستارا - تالش واقع شده‌است. شبستان، کاروان سرا، بازار و... از ویژگی‌های خاص این امامزاده می‌باشد که از مجهزترین مراکز مذهبی گیلان به حساب می‌آید. هر ساله هزاران زائر برای زیارت و پرداخت نزورات به آنجا می‌روند. در سال ۱۳۸۶ ه. ش با همکاری سازمان اوقاف و کمک‌های مردمی در حال بازسازی می‌باشد.

از درد هجر و رنج خمارش خبر دهم گر در شوم شبی به شبستان یار مست

الأزهر نخستین مسجدی بود که در شهر قاهره بنا گردید، به همین علت مسجد جامع قاهره محسوب می‌گردید؛ و ساختمان آن عبارت بود از یک صحن که سه رواق در اطراف آن بود، که بزرگترین آن‌ها رواق قبله بود؛ و بعد مجموعه‌ای از رواق و شبستان و مدرسه و محراب ومناره و مأذنه به آن اضافه گردید.

امامزاده ابراهیم از نوادگان حسن مجتبی است. این بقعه در فاصله ۸۰۰ متری شمالی روستای نظام‌آباد اسلام‌شهر واقع شده است. بنای بقعه مشتمل بر فضای گنبد خانه، شبستانی با طاق‌های جناغی و ستون‌دار، گنبد خشتی و ایوان ورودی است که قدمت اولیه آن به دوره صفویه باز می‌گردد. در دوره‌های جدیدتر برخی قسمت‌ها به آن اضافه شده است. بنای مزبور در مساحتی حدود۲۰٬۰۰۰ متر مربع قرار دارد. این بنا در فهرست آثار تاریخی میراث فرهنگی استان تهران ثبت شده است.

آرامگاه او در قسمت بالای شبستان مسجد فیروزآبادی در شهر ری واقع شده‌است. بر روی سنگ قبر کوچک و بدون نام او، تنها امضایش دیده می‌شود.