سهمی
معنی کلمه سهمی در فرهنگ فارسی
از نظر تشریح در زیست در استخوانهای جمجمه که از میان درزا کلیلی بر میان سر میرود تا بزاویه در زلامی و آنرا سهمی و سفودی نیز گویند
معنی کلمه سهمی در دانشنامه عمومی
بنابر تقریظی از اراتوستن، سهمی را نخستین بار منایخموس ( ۳۸۰ — ۳۲۰ پ. م ) ، دوست نزدیک افلاطون، در تلاش برای حل تضعیف مکعب ( ساختن مکعبی که حجم آن دو برابر حجم یک مکعب مفروض است فقط با استفاده از خط کش و پرگار ) کشف کرد. آپولونیوس برای اولین بار نام «پارابول» ( یونانی: παραβολή، به معنای «کاربرد» ) [ الف] را بر روی سهمی گذاشت و اقلیدس ( حدود ۳۶۵–۲۷۵ پ. م ) بررسی دقیقی از ویژگی های سهمی ارائه کرد. پاپوس اسکندرانی ( حدود ۳۵۰ — ۲۹۰ پ. م ) مفهوم خط های هادی را برای نخستین بار بررسی کرد و نشان داد که هر منحنی نسبت ثابتی ( که بعدها به برون مرکزی معروف شد ) دارد و این نسبت ثابت برای همهٔ سهمی ها برابر ۱ است.
نام آپولونیوس ( اواخر قرن سوم — اوایل قرن دوم پیش از میلاد ) برای قرن ها پس از مرگ او با مطالعهٔ مقاطع مخروطی گره خورده بود. آپولونیوس اثر مهمش «مخروطات» را، که مشتمل بر هشت مقاله است، با مطالعهٔ مخروط آغاز می کند و پس از تعریف سه مقطع مخروطی ( سهمی، هذلولی، و بیضی ) ، به تعریف خط مماس آن ها می پردازد و سپس ثابت می کند که فاصلهٔ کانونی برای همهٔ نقاط روی یک بیضی ثابت است.
همزمان با حکومت مأمون در خراسان ( در قرن سوم هجری ) ، اخوان ثلاثهٔ بنوموسی دست به ترجمهٔ مخروطات آپولونیوس از یونانی به عربی زدند. بنوموسی فقط نسخه ای ناقص از مخروطات را در اختیار داشتند و مقاطع مخروطی در زمان ایشان به دست فراموشی سپرده شده بود، بنابراین در فهم متن دچار مشکل بودند. اندکی بعد، یکی از اخوان ثلاثه به نام حسن نظریهٔ مقاطع استوانه ای را ابداع کرد که می توان آن را مقدمه ای ساده بر مقاطع مخروطی دانست. پس از درگذشت حسن، برادرش احمد در شام نسخه ای کامل تر از چهار فصل اول مخروطات را با شرح اوتوکیوس پیدا کرد و به کمک برادر دیگرش، محمد، و با استفاده از دو نسخهٔ موجود و نظریهٔ حسن، موفق شد نظریات آپولونیوس را دریابد. احمد و محمد ترجمهٔ مقالهٔ اول تا چهارم مخروطات را به هلال حمصی و مقالهٔ پنجم تا هفتم آن را به ثابت بن قره سپردند و خود بازنگری نهایی ترجمه را عهده دار شدند. ترجمهٔ برادران بنوموسی از مقالات پنجم تا هفتم مخروطات تنها نسخهٔ باقی ماندهٔ این اثر است. ترجمهٔ آثار علمی به عربی اغلب نیازمند ابداع اصطلاحات فنی تازه بود و مترجمان آن ها، بر خلاف مترجمان لاتین، به ترانویسی عبارات یونانی اکتفا نکردند[ ب] و برای واژهٔ «پارابولی» اصطلاح «مکافی» را در نظر گرفتند که معنای آن را حفظ می کند[ پ] و هنوز در زبان عربی به بیضی «قطع ناقص» گفته می شود.
معنی کلمه سهمی در دانشنامه آزاد فارسی
سَهْمی (parabola)
سهمی ساده
در ریاضیات، منحنی حاصل از تقاطع یک سطح مخروطی دوار با صفحه ای موازی با یکی از مولدهای سطح مخروطی، به قسمی که یک دامنۀ سطح را قطع کند. سهمی یکی از منحنی های خانوادۀ مقاطع مخروطی است. نمودارy = x۲، نشان دهندۀ سهمی است. این منحنی را همچنین می توان به صورت مسیر حرکت نقطه ای تعریف کرد که فاصلۀ آن از یک نقطۀ ثابت، با نام کانون، و یک خط راست ثابت، با نام هادی، همواره ثابت است. محور تقارن سهمی را محور سهمی می نامند. رأس سهمی محل تقاطع محور سهمی با سهمی و خروج از مرکز سهمی یک است. مسیر پرتابه ها در میدان گرانشی زمین، صرف نظر از اثر مقاومت هوا، تقریباً به شکل سهمی است. یک شکل فضایی متناظر با سهمی، سهمی وار دوّار است که از دوران سهمی حول محورش پدید می آید. بازتابگرِ چراغ جلو اتومبیل، آنتن بشقابی میکروموج و رادار، و تلسکوپ رادیویی معمولاً سهمی وار ساخته می شوند، زیرا اگر منبع تابش نور یا موج رادیویی در کانون یک بازتابگر سهمی وار قرار داده شود، پرتوها پس از برخورد با سهمی وار به موازات محور آن باز می تابند. نیز ← سهمی وار
جملاتی از کاربرد کلمه سهمی
ما یُجادِلُ فِی آیاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِینَ کَفَرُوا این آیت در شأن حارث بن قیس السهمی فرو آمد از جمله مستهزیان بود و سخت خصومت بباطل در انکار و تکذیب قرآن.
تو این دنیا کزو در توست سهمی خیالی دان و خوابی دان و وهمی
در ۱۵ آگوست کونته در اولین بازی خود به عنوان مربی آبی‌ها مقابل باشگاه فوتبال وستهام یونایتد به پیروزی ۲ بر ۱ دست یافت.کونته موفق شد در اولین فصل حضور خود، این تیم را به قهرمانی لیگ برتر انگلیس برساند.او توانست با این تیم به رکورد ۱۳ پیروزی پیاپی برسد و همچنین از ۳۸ بازی در لیگ برتر فوتبال انگلستان ۳۰ بازی را با پیروزی پشت سر بگذارد. کونته موفق شد، در دومین فصل حضورش روی نیمکت باشگاه فوتبال چلسی این تیم را به قهرمانی در جام حذفی فوتبال ۱۸–۲۰۱۷ برساند، ولی در لیگ پنجم شد و سهمیه لیگ قهرمانان اروپا را از دست داد. به همین دلیل از سمت خود برکنار شد و مائوریتسیو ساری جایگزین او شد.
گر ترا آنجایگه سهمی دهد بعد از آنت تاج زر بر سر نهد
کاربران تولیدکننده داده‌ها هستند. شرکت‌هایی مثل گوگل، داده‌های کاربران را جمع‌آوری و تحلیل می‌کنند و متناسب با آنها، تبلیغات اختصاصی برای هر کاربر نشان می‌دهند. سود بزرگی از این تبلیغات نصیب شرکت‌ها می‌شود. اما کاربران، تولیدکننده و مالک داده‌های خود هستند. بنابراین باید در این سود سهمی داشته باشند. این مسئله تا به امروز مورد توجه نبوده است.
در حال حاضر حمل و نقل هوایی در استان اصفهان در بین سایر بخشها از نظر حمل مسافر، پس از حمل و نقل جاده‌ای در رتبه دوم و از نظرحمل بار، با سهمی اندک از جابجایی بار، در رتبه سوم قرار دارد.
سحر چشم سهمیت کرد گران خواب او را اینقدر بخت من غمزده در خواب نبود
سهمی است از سهام دیو لعین هر نظر کان نشاید اندر دین
گر ترا سهمی دهد تو زان مترس بیش از این نادان مشو از جان مترس
میان سپاه اندر آن تیره شب بیفتاد از آن کار سهمی عجب
هرکه آزار دلی را به ستم سهمی راند باش کوکردنش آماده صمصامی چند
زمانی که خدایان انسان بودند، کار شاق و اجباری بر دوش آنها بود.[ث] خدایان قرعه انداختند و هر یک سهمی بردند.[ج] آنو به آسمان رفت، انلیل بر زمین ماند، دریا به انکی رسید. خدایان بزرگ، کار اجباری را بر اگیگی‌ها[و ۴]
به سهمی فرد و یکتا می‌شود توسن سوار اکنون که بر وی آفرین از واحد قهار می‌آید
الناز شفیعیان در سال ۱۳۸۰ در بندر انزلی متولد شد. او فرزند علیرضا شفیعیان، بازیکن پیشین تیم فوتبال ملوان است. وی از ۹ سالگی قایق‌رانی را در باشگاه ملوان آغاز کرد. او در سال ۱۳۹۸ برای مسابقات جهانی مجارستان و کسب سهمیهٔ المپیک، در رشتهٔ کایاک یک‌نفره ۲۰۰ متر و ۵۰۰ متر انتخاب شد و تنها قایق‌ران این رشته در تیم ملی ایران بود.
دل نیندازم اگر تیر تو از جان گذرد تا نگویند به سهمی سپر انداخته‌ای