دندانه. [ دَ دا ن َ / ن ِ ] ( اِ ) ( از: دندان + َه تخصیص نوع از جنس ) هر یک از برآمدگی و برجستگی های دندان مانند چیزی مضرس چون اره و شانه و کلید. تضریس. برجستگی هر چیز شبیه به دندان. ( یادداشت مؤلف ). هر چیز شبیه دندان ، چون شاخه های شانه و برآمدگیهای دم اره و جز آن. ( از ناظم الاطباء ). چیزی که مشابه به دندان باشد چون دندانه تیغ و دندانه کلید و دندانه سین ، و با لفظ ریختن و افتادن و کردن مستعمل. ( آنندراج ). سن . ( منتهی الارب ) : و کوهها بر وی چون دندانه هاست بیرون خزیده. ( التفهیم ). ایمان کلید جنت و در بی مدنگ نی دندانه نیاز گشاینده مدنگ.سوزنی.دلم کعبه ست و تن حلقه چگونه حلقه ای کآن را ز بس دندانه کش بینی دهان زمزمش خوانی.خاقانی.بر در امیّدشان قفل از «فقل حسبی » زده تا ز دندانه کلیدش سین سبحان دیده اند.خاقانی.دندانه های تاج بقا شرع مصطفاست عقل آفرینش از بن دندان کند ضمان.خاقانی.همچون دهان زمزم دندانه باد چشمم گر نیستی به چشمم با سنگ کعبه همبر.خاقانی.- دندانه افتادن ( فتادن ) ؛ دندانه دندانه شدن. دارای تضاریس گردیدن : گرچه که دندانه فتادش به تیغ هم سر بدخواه برد بیدریغ.امیرخسرو ( از بهار عجم ).- دندانه سیر ؛ دنده سیر. سنة. ( منتهی الارب ). سن ثوم. یک قطعه جدا از یک کونه سیر. ( یادداشت مؤلف ). رجوع به ترکیب دنده سیر ذیل دنده شود. - دندانه کردن ؛ گشودن ، چنانکه کلید قفل را : ناله چون مضطرب افتد نگشاید در وصل آه عاشق نه کلیدی است که دندانه کند.قاسم مشهدی ( از آنندراج ).- دندانه های اره ؛ تشریفات منشره. تضاریس آن. ( یادداشت مؤلف ). || پرّه ، چنانکه در چرخ آسیا و چرخ خرمن کوبی : دندانه چرخ آسیا؛ پره آن. ( یادداشت مؤلف ) : چرخش ز زرّ زرد کنی وآنگهی در او دندانه بلورین گردش تو برکنی.منوچهری.- دندانه چرخ ساعت ؛ پره چرخ ساعت. ( یادداشت مؤلف ). - دندانه ریختن ؛ ریختن تضاریس کلید و چرخ و جز آن : شد نفس از کار و عقد غنچه دل وانشد این کلید از پیچ و تاب قفل ما دندانه ریخت.بیدل ( از آنندراج ).- دندانه زدن کلید در قفل ؛ داخل شدن در آن گشادن را. چرخیدن کلید در قفل بازکردن را :
معنی کلمه دندانه در فرهنگ معین
(دَ نِ ) (اِ. ) هر چیز شبیه به دندان .
معنی کلمه دندانه در فرهنگ عمید
۱. هر چیز شبیه دندان، مثل دندانۀ اره. ۲. کنگرۀ سر دیوار.
معنی کلمه دندانه در فرهنگ فارسی
هرچیزشبیه به دندان مثل دنده های اره، کنگره دیوار ( اسم ) ۱ - هر چیز شبیه بدندان مانند دندانه اره . ۲ - کنگره بالای دیوار و مانند آن . ۳ - مرکز هر حرف : دندانه ب ( ب ) .
معنی کلمه دندانه در فرهنگستان زبان و ادب
{cusp} [پزشکی-دندان پزشکی] هریک از برآمدگی های گِرد یا نوک تیز تاج دندان که در سطح جونده یا در نزدیکی آن قرار دارند {sprocket} [سینما و تلویزیون] هریک از خارهای روی غلتک پیش برندۀ فیلم در دوربین یا دستگاه های نمایش و تدوین که در سوراخ های کنار فیلم گیر می کند تا حرکت فیلم در داخل این دستگاه ها را میسر سازد
معنی کلمه دندانه در دانشنامه عمومی
دندانه ( Serrate ) ، دندانه ای ( Serration ) یا دندانه دار ( Serrated ) ظاهری اره مانند یا ردیفی از برآمدگی های تیز یا دندان مانند است. لبه برنده دندانه دار نقاط تماس کوچک زیادی با مواد برشی دارد. با داشتن سطح تماس کمتر از یک تیغه صاف یا لبه دیگر، فشار اعمال شده در هر نقطه تماس بیشتر است و نقاط تماس، زاویه تندتری نسبت به ماده برشی دارد. این باعث برش می شود که شامل شکاف های کوچک زیادی در سطح ماده در حال برش ایجاد می شود که به طور تجمعی برای برش مواد در امتداد خط تیغه عمل می کند. دندانه (رنگرزی). ثابت کننده یا دندانه به موادی گفته می شود که برای تثبیت و رنگ پذیری بیشتر رزانه رنگ روی پارچه و الیاف به کار می روند. این مواد ابتدا با رنگ یک کمپلکس شیمیایی تشکیل می دهند و سپس به پارچه یا سطح می چسبند. از ثابت کننده های معمول می توان به تانیک اسید، زاج، ادرار، کروم آلوم، سدیم کلرید، و برخی نمک های آلومینیم، کروم، مس، آهن، ید، پتاسیم، سدیم، تنگستن، و قلع اشاره کرد. دندانه ها موادی هستند که برای تثبیت و رنگ پذیری بیشتر الیاف استفاده می شوند. روش عمل آن ها به این صورت است که با به وجود آوردن منافذی در سطح الیاف باعث نفوذ بیشتر رنگ به الیاف می شوند و به طور کلی برای جذب بیشتر رنگ ها و تثبیت آن ها از دندانه ها باید استفاده کنیم چون حتی رنگ های طبیعی بدون استفاده از دندانه ها جذب الیاف نشده و رنگرزی الیاف با این رنگ ها بدون استفاده از دندانه ها از ثبات کافی برخوردار نخواهد بود، در نهایت دندانه ها جذب بیشتر و بهتر رنگ ها را فراهم می کنند. به عبارت دیگر دندانه ها موادی واسطه هستند که محیط را برای رنگ الیاف آماده می سازد و موجب می گردد که ثبات و شفافیت رنگ بیشتر گردد و قریب به اتفاق کلیه رنگ ها نیاز به دندانه ها دارند مگر گیاهانی که از ماده مازوجی ( تانن ) فراوانی برخوردار باشند. چند نوع دندانه را که کاربرد بیشتر دارد عبارتند از: زاج سفید نمک مضاعف آلومینیوم و املاح آلومینیوم و زاج سیاه سولفات آهن و بیکرومات سدیم و بیکرومات پتاسیم و کروم شیرین و ترش قلع و نیکل و کبالت. بر حسب تقدم و تأخر عمل رنگرزی و عمل دندانه دندانه ها موادی هستند که برای تثبیت و رنگ پذیری بیشتر الیاف استفاده می شوند. روش عمل آن ها به اینصورت است که با به وجود آوردن منافذی در سطح الیاف باعث نفوذ بیشتر رنگ به الیاف می شوند و به طور کلی برای جذب بیشتر رنگ ها و تثبیت آن ها از دندانه ها باید استفاده کنیم چون حتی رنگ های طبیعی بدون استفاده از دندانه ها جذب الیاف نشده و رنگرزی الیاف با این رنگ ها بدون استفاده از دندانه ها از ثبات کافی برخوردار نخواهد بود، در نهایت دندانه ها جذب بیشتر و بهتر رنگ ها را فراهم می کنند. به عبارت دیگر دندانه ها موادی واسطه هستند که محیط را برای رنگ الیاف آماده می سازد و موجب می گردد که ثبات و شفافیت رنگ بیشتر گردد و قریب به اتفاق کلیه رنگ ها نیاز به دندانه ها دارند مگر گیاهانی که از ماده مازوجی ( تانن ) فراوانی برخوردار باشند که چند نوع دندانه را که کاربرد بیشتر دارد ذکر می کنیم: زاج سفید نمک مضاعف آلومینیوم و املاح آلومینیوم و زاج سیاه سولفات آهن و بیکرومات سدیم و بیکرومات پتاسیم و کروم شیرین و ترش قلع و نیکل و کبالت. بر حسب تقدم و تأخر عمل رنگرزی و عمل دندانه دادن، رنگرزی با مواد رنگزای طبیعی به سه طریق ممکن است صورت پذیرد:
معنی کلمه دندانه در دانشنامه آزاد فارسی
دندانه (mordant) مادۀ مورد استفاده در فرآیندهای خاص رنگ کردن. دندانه ها معمولاً اکسیدها یا نمک های غیرآلی اند که در صنعت جداسازی می شوند. ماده رنگ نوعی کُمپلکس رنگی با دندانه تشکیل می دهد که رنگ حاصل، بسته به دندانۀ مورد استفاده در ماده رنگ، متغیر خواهد بود. دندانه در تولید لاک نیز به کار می آید و براثر ترکیب شدن با ماده رنگ آلی، تولید رنگ دانۀ لاک می کند.
معنی کلمه دندانه در ویکی واژه
هر چیز شبیه به دندان.
جملاتی از کاربرد کلمه دندانه
دندانه‌دار شدن خطوط (پیکسلی‌شدن)، اثری است که با نمونه‌برداری سرعت پایین یک تصویر ایجاد می‌شود. این اثر باعث می‌شود که در نواحی که تغییرات سریعی در تصویر وجود دارد (نواحی با بافت بسیار متغیر)، تغییرات کندی نشان داده شود. وقتی این پدیده اتفاق می‌افتد، امکان بازیابی تصویر واقعی از تصویر نمونه‌برداری شده نمی‌باشد.
تا همی خایید هر یک از غضب بر رسول صدق دندانها و لب
مژده مژده کان عدو جانها کند قهر خالقش دندانها
تاجدارش رفته و دندانه‌های قصر شاه بر سر دندانه‌های تاج گریان دیده‌اند
بیازارد گرت زان شانه مویی به پیشت بشکنم دندانه ای چند
همچون کفیده نار دهان مخالفان دندانهای پرخون چون دانه‌های نار
برای تعیین موقعیت استخوان‌های آهیانه باید توجه داشت که پهلوی تحتانی پردندانه‌ترین پهلو است.
وز بخل دشمن او ه‌رگه‌که شین نویسد دندانها رباید از مده حرف شین را
اجزای بدن وصورت آلها بدین سان توصیف شده‌است: بینی گِلی، چشمانی آتشین، موهایی ژولیده و نامرتب، دندانهایی آهنین با نیشهایی به جلو آمده مانند گراز وحشی و پستانهایی آویزان مانند پیرزنها.
دلیل دوم آن است که گرایش روتور به هنگ کردن کمتر شود. دندانه‌های روتور به خاطر جذب مغناطیسی مستقیم (محض) تلاش می‌کنند که در مقابل دندانه‌های استاتور باقی بمانند. این اتفاق هنگامی می‌افتد که تعداد دندانه‌های روتور و استاتور برابر باشند.
ویژگی دیگر آن دندانه‌های لبهٔ برگ‌ها است که محل تولد گیاهچه می‌باشند و به دلیل تعداد بالای گیاهچه‌ها، به گیاه اشک، مادر هزاربچه نیز می‌گویند. گیاهچه‌های متولد شده بر روی کنگره‌های لبه برگ به این گیاه شکلی ویژه می‌دهند.
دندانه‌ها به موازات محور می‌باشد ولی سطح بیرونی قرقره به صورت محدب برای قطعاتی که سطح آنها گود است به کار می‌رود.
اک اک در شیمی کوردیناسیون به عنوان لیگاند دودندانه یا کی لیت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از میله و نیزه و زدن ضربه به‌طور هم‌زمان، استفاده از سلاح‌های قابل انعطاف همچون شلاق، طناب نیسمی دندانهای، سلاح‌های پرتابی مانند کمان و تفنگ بادی از جمله روش‌های مبارزه در این سبک‌ها به‌شمار می‌آیند.
دامن دانش گرفته زیر دندانها ولیک کلبتین عشق نامانده در او دندانهای
سینش از دندانه ها پیوسته دندان کرده تیز تا گشاید از رگ جان عقده رنج و عنا
حرص راگفتم به پری قطع کن تارامید گفت دندانها پی آوردن نان رفته‌اند
سیدروفورها در حالت پایدار معمولاً ساختار هشت‌وجهی، شش کوردیناسیونی با آهن دارند؛ اگرچه گاهی آب نیز می‌تواند کوردینه شود. موثرترین سیدروفورها، آن دسته‌ای هستند که دارای لیگاندهای دودندانه هستند و با آهن ترکیب شش‌کوردینه می‌سازند، می‌باشند.
اره‌های صفحه‌ای کم سرعت برای برش فلزات آهنی و ایجاد سطح صاف و صیقلی به کار می‌روند. این اره‌ها در سرعت‌های ۲۵ و ۵۲ دور بر دقیقه یا تیغه‌های با قطر ۲۰ تا ۳۵ سانتی متر کار می‌کنند. گام این تیغه‌ها تابع اندازه قطر آنها است. تیغه اره‌های صفحه‌ای موجود در بازار دارای ۸۰ تا ۳۰۰ دندانه هستند و در نتیجه بعضی از اندازه‌های قطعات را با دقت می‌برند.
طلسم لاشکست و دیو رفت و سحر شد باطل کلید گنج الا الله را دندانه پیدا شد
