خازنی

معنی کلمه خازنی در لغت نامه دهخدا

خازنی. [ زِ ] ( حامص ) خزانه دار بودن. انباردار بودن :
او را بخازنی کتب کردی اختیار
کت رای خسروانه قوی اختیار باد.مسعود.تا کی از خازنی و خازن احکام خطا
کان خطا را خط بطلان بخراسان یابم.خاقانی.
خازنی. [ زِ ] ( اِخ ) نام حکیمی است دانشمند. ( آنندراج ). عبدالرحمن خازنی معروف بزاهد از علماء ریاضی ورصد در قرن پنجم و ششم است که در سال 467 هَ. ق. در مجمع اصلاح تاریخ و تبدیل جلالی حضور داشته در 513 زیج شاهی را تألیف نموده و در 525 کتابی مانند زیج در اوساط کواکب آورده است. از تاریخ وفاتش چیزی بدست نیامد. از تألیفات خازنی «رسالة فی الاَّلات العجیبة» است و اولش این است : «الحمدﷲ الذی انار قلوبنا بنور الاسلام و هدانا الیه بخاتم النبیین محمدالمصطفی علیه السلام. اما بعد فان اﷲ تعالی لما ابدع الاشیاء...» این کتاب مشتمل بر هفت مقاله است در شرح برخی از آلات رصدیه قدما. 1- در آلت ذات الشعبتین. 2- ذات التقبتین. 3- ذات المثلث. 4- ربع. 5- آلت انعکاس. 6- اسطرلاب. 7-در استخراجات مشخصات فلکیه. در آن کتاب شنبه 12 ربیعالاول 525 هَ. ق. را برای مثل اعتدال ربیعی نام می برد و عرض ری را در آنجا 35 درجه و 40 دقیقه ضبط کرده و اوساط کواکب ثابته در آن بسال 509 هَ. ق. به اول محرم گذارده شده و ثوابت را رصد نکرده بلکه 15 درجه بر مقادیر آنها که در مجسطی است اضافه نموده و اشتباهاً آن را زیج عبدالرحمن خازنی معرفی نموده اند و از مطالعه این کتاب معلوم میشود که عبدالرحمن خازنی تا سال 525 حیات داشت. عبدالرحمن زیجی بنام سنجر پادشاه سلجوقی تألیف کرده که یک نسخه خطی آن در کتابخانه واتیکان موجود است و در آن کتاب مانند ادوار سند هند جداولی ساخته است و می نویسد که : «بقوة نظر نافی ادوار السند و هزارات ابی معشر و غیرهما تهیاء لنا استخراج ادوار توافق الحرکات المعتبره و ان کان الوصول الی مثلها غامضاً جداً لکثرة الحسابات فیها» عبدالرحمن خازنی در حدود 513 برای سنجیدن وزن مخصوص اجسام قانونی وضع کرده که تعقیب میزان ارشمیدس بوده و میزان الحکمه ساخت. و نیز ترازوئی اختراع کرد که از غرائب مکانیک بشمار میرفت و میزانش تا سه رقم اعشار بود و در 515 ساعت آبی را به نام میزان الساعة ساخت. ( از گاهنامه سیدجلال طهرانی سال 1311 ص 185 و 184 ).

معنی کلمه خازنی در فرهنگ فارسی

ابو الفتح عبد الرحمن منصور خازنی غلام رومی مملوک ابو جعفر خازن دانشمند و ریاضی دان مشهور قرن ششم ( ف. پس از ۵۲۵ ه. ق. ) . مهمترین کتابهای او زیج السنجری و (( میزان الحکمه ) ) است .

جملاتی از کاربرد کلمه خازنی

قران را یکی خازنی هست کایزد حواله بدو کرد مر انس و جان را
صفحه نمایش لمسی آی‌پد (دو نسل اول) یک صفحه نمایش ۱۰۲۴ در ۷۶۸ پیکسل ، ۷٫۷۵ × ۵٫۸۲ اینچ (۱۹۷ × ۱۴۸ میلی متر) صفحه نمایش کریستال مایع (مورب ۹٫۷ اینچ (۲۴۶٫۴ میلی متر))، دارای شیشه ضد انگشت و خراش است. استیو جابز گفت که یک صفحه نمایش ۷ اینچی "برای بیان نرم افزار بسیار کوچک" است و ۱۰ اینچ برای صفحه رایانه لوحی حداقل است. مانند آیفون، آی‌پد برای کنترل توسط انگشتان برهنه طراحی شده است. دستکش های معمولی و غیر رسانا و استایل کار نمی کنند، اگرچه دستکش های مخصوص و استایلی خازنی برای این استفاده طراحی شده است.
خدای داند اگر آسمان که پر دیده است چو احمد عمر خاص خازنی دیده است
از بناگوش خود دو لؤلؤی خرد برگشاد و به خازنی بسپرد
به جای استفاده از خازن و برای ایجاد اثر خازنی می‌توان از یک موتور سنکرون در حالت پر تحریک نیز استفاده کرد. در این حالت میزان توان راکتیو تولیدی در موتور سنکرون وابسته به میزان جریان تحریک آن خواهد بود. مزیت استفاده از چنین بارهایی امکان تغییر میزان توان خازنی خروجی با توجه به میزان جریان تحریک است.
اگرچه اثر میلر معمولاً به ظرفیت خازنی اشاره دارد ولی هر امپدانسی بین گرهٔ ورودی و گرهٔ دیگر می‌تواند امپدانس ورودی تقویت‌کننده را بر اثر این اثر تغییر دهد.
در آخر مجلّد ششم بگفته‌ام که امیر غرّه‌ ماه جمادی الاولی سنه اثنتین و عشرین و اربعمائه‌ از باغ بکوشک در عبد الاعلی باز آمد و فرمود تا آنچه مانده است از کارها بباید ساخت که درین هفته سوی غزنین خواهد رفت، و همه کارها بساختند. چون قصد رفتن کرد، خواجه احمد حسن را گفت: ترا یک هفته ببلخ بباید بود که از هر جنسی مردم ببلخ مانده است از عمّال‌ و قضاة و شحنه‌ شهرها و متظلّمان، تا سخن ایشان بشنوی و همگنان را بازگردانی، پس به بغلان‌ بما پیوندی که ما در راه سمنگان‌ و هر جایی چندی بصید و شراب مشغول خواهیم شد. گفت: فرمان بردارم ولی با من دبیری باید از دیوان رسالت تا اگر خداوند آنچه فرماید، نبشته آید ؛ و خازنی‌ که کسی را اگر خلعتی باید داد، بدهد. امیر گفت: نیک آمد، بونصر مشکان را بگوی تا دبیری نامزد کند، و از خازنان کسی بایستاند با درم و دینار و جامه تا آنچه خواجه صواب بیند، مثال می‌دهد؛ و چنان سازد که در روزی ده‌ از همه شغلها فارغ شود و به بغلان بما رسد. استادم بونصر مرا که بوالفضلم نامزد کرد، و خازنی نامزد شد بابو الحسن قریش دبیر خزانه. این بوالحسن دبیری بود بس کافی و سامانیان را خدمت کرده‌ و در خزانه‌های ایشان به بخارا بوده و خواجه بوالعباس اسفراینی وزیر او را با خویشتن آورده، و امیر محمود بروی اعتماد تمام داشت. و او را دو شاگرد بود یکی از آن [دو] علی عبد الجلیل پسر عمّ بوالحسن عبد الجلیل. همگان رفته‌اند، رحمهم اللّه، و غرض من از آوردن نام این مردمان دو چیز است یکی آنکه با این قوم صحبت و ممالحت‌ بوده است، اندک مایه‌یی از آن هر کسی باز نمایم؛ و دیگر تا مقرّر شود حال هر شغلی که بروزگار گذشته بوده است و خوانندگان این تاریخ را تجربتی و عبرتی حاصل شود.
این نوع، موتور اصلاح شده فاز شکسته با خازنی سری با آن برای بهبود استارت است. همانند موتور معمولی فاز شکسته این نوع موتور یک سوئیچ گریز از مرکز داشته که هنگامی که موتور به ۷۵ درصد سرعت ارزیابی شده می‌رسد، پیچه استارت را از مدار خارج می‌نماید. از آنجا که خازن در مدار استارت است، گشتاور استارت بیشتری تولید می‌کند، معمولاً در حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ درصد گشتاور ارزیابی شده؛ و جریان استارت معمولاً بین ۴۵۰ تا ۵۷۵ درصد جریان ارزیابی شده‌است؛ که بسیار کمتر از موتور فاز شکسته و بعلت سیم ضخیم‌تر در مدار استارت است. برای منحنی سرعت گشتاور به شکل ۹ مراجعه کنید.
این نه شهریست بهشتیست پر از ناز و نعیم خازنی نیست سزاوارتر از رضوانش
جهت ابتلا دهند او را منصب خازنی درون سرا
این روش یک روش ساده برای اصلاح ضریب توان در بارهای خطی است که معمولاً با استفاده از بانک‌های خازنی صورت می‌گیرد. اما این روش به اندازه اصلاح ضریب توان فعال مؤثر نیست. گرچه این روش به دلیل سادگی و کم‌هزینگی آن در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در این روش وارد و خارج کردن خازن‌ها از مدار موجب به وجود آمدن جریان‌های هارمونیکی می‌شوند و این عیب یکی از دلایلی است که تمایل برای استفاده از موتورهای سنکرون یا اصلاح ضریب توان فعال هنوز وجود دارد.
نوع اصلاح شده‌ای از موتور با استارت خازنی، موتور با استارت مقاومتی است. در این نوع موتور خازن استارت با یک مقاومت جایگزین شده‌است. موتور استارت مقاومتی در کاربریهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که میزان گشتاور استارتینگی کمتر از مقداری که موتور استارت خازنی تولید می‌کند لازم است. صرف نظر از هزینه این موتور امتیازات عمده‌ای نسبت به موتور استارت خازنی ندارد.
صدف در بود، مشیمه ی زن؛ خازنی در است شیمه ی زن
خازنی و بنوموسی اقدامات زیادی را در زمینه ساخت ساعت و وسایل اندازه‌گیری زمان و جرم و وزن مخصوص مایعات و شدت فلوی مایعات انجام دادند.
بر سر این گنج خازنی دارد ظاهر امر باطنی دارد
در آمد خازنی از وحدت آباد جهت را شش خزینه داد بر باد
معماری آب‌انبار در مناطق مختلف تحت تأثیر معماری محلی قرار گرفته. برای مثال معماری آب‌انبار شهر قزوین با مخازنی ۴گوش و گنبد‌های رفیع بنا گشته. در مناطق دیگر مانند تهران قدیم، ساوه، قم، کرمان و شیراز نیز مخازن به صورت ۴گوش طراحی گشته. در خراسان آب‌انبارهایی با مخازن پلکانی و در سمنان و گرمسار با نقشه و مخزن مدور طراحی و ساخته شده که اکثراً ساده و به دور از کاشیکاری می‌باشند. ”
آن به‌وسیلهٔٔ ابوریحان بیرونی در قرن ۱۱ استفاده شده‌است و به‌وسیلهٔٔ خازنی در قرن ۱۲ توضیح داده شده‌است. آن بعداً دوباره در کار ژاک شارل در قرن ۱۸ ظاهر شد.
در بحث مدارهای الکترونیکی معمولاً برای همهٔ افزارهها یک مُدل ایده‌آل لحاظ می‌شود. در مُدل القاگر ایده‌آل، پیروی دقیق رفتار القاگر از معادلهٔ (۱) مفروض است. القاگر ایده‌آل، هیچگونه مقاومت الکتریکی و اثر خازنی ندارد و انرژی را تلف نمی‌کند.