حرث

ناز دنیا کی شود با آز عقبا مجتمع رنج حرث و زرع چه بود پیش نسرین و سمن

بدانک تجارت دو نوع است: تجارت دنیا و تجارت آخرت. و تجارت دنیا هم بر دو نوع است: یکی آنک از بهر نفع دنیاوی است و بس دوم آنک از بهر نفع آخرتی است. و نفع دنیاوی خود تبع بود که «من کان یرید حرث الاخره نزد دله فی حرثه».

برخیز و از زمانه به یکبار نسل و حرث گر دفع فتنه را نکند تیغ تو ضمان

در ۴۴۱ ق، به دنبال درگیری‌های شیعه و سنی در محل کرخ بغداد آتش‌سوزی عظیمی رخ داد که به مشهد کاظمین سرایت کرد و آسیب زیادی به بقعه رسانید. ابوالحرث ارسلان بساسیری با کمک ابونصر فیروز فرزند ابی کالیجار، به بازسازی و مرمت آستان و مناره‌ها پرداختند و داخل حرم را تزیین و صحن را بازسازی کردند و دو صندوق بر قبور نصب کردند.

أَنِ اغْدُوا عَلی‌ حَرْثِکُمْ خیزید از خواب، بامداد کنید بر حرث خویش، إِنْ کُنْتُمْ صارِمِینَ (۲۲) اگر می‌چیدن خواهید.

و قال (ص): «ما من اهل بیت یرتبطون کلبا الا نقص من عملهم کل یوم قیراط الا کلب صید او کلب حرث او کلب غنم».

قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ قَتَلُوا أَوْلادَهُمْ سَفَهاً بِغَیْرِ عِلْمٍ ای بغیر حجة، کقوله: «هَلْ عِنْدَکُمْ مِنْ عِلْمٍ»؟ ای: من حجة. وَ حَرَّمُوا ما رَزَقَهُمُ اللَّهُ من الحرث و الانعام افْتِراءً عَلَی اللَّهِ الکذب حین زعموا ان اللَّه امرهم بالتحریم قَدْ ضَلُّوا عن الهدی، وَ ما کانُوا مُهْتَدِینَ.

شاگردانش عبارتند از عبدالله بن علی بن زهره (برادرش)، سید محی‌الدین محمد بن عبدالله (برادرزاده‌اش)، شادان بن جبرئیل قمی، محمد بن جعفر مشهدی، معین‌الدین سالم بن بدران مصری، محمد بن ادریس حلی، عزالدین ابوالحرث محمد بن حسن بغدادی

«وَ إِذا قِیلَ لَهُمْ، یعنی لمشرکی قریش: «أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ» تصدّقوا علی الفقراء و انفقوا علی المساکین ممّا زعمتم من اموالکم انّه للَّه و هو ممّا جعلوه للَّه من الحرث و الانعام، قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِلَّذِینَ آمَنُوا أَ نُطْعِمُ مَنْ لَوْ یَشاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ قالوها استهزاء، لا نطعمهم و لا نعطیهم و لم یعرفوا انّ اللَّه امرهم بذلک تعبّدا و امتحانا للعباد لیبلوا الغنیّ بالفقیر فیما فرض له فی مال الغنی، إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِی ضَلالٍ مُبِینٍ فیه ثلاثة اقوال: احدهما انّه من تمام کلام الکفّار قالوا للمؤمنین: انتم فی ضلال مبین حیث ترکتم دین آبائکم و اتّبعتم محمدا صلی اللَّه علیه و سلم. و قیل: هو جواب من اللَّه لهم. و قیل امر المؤمنین بان یقولوا لهم «إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِی ضَلالٍ مُبِینٍ».

أَمْ حَسِبَ‌ یعنی بل حسب الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئاتِ‌ ای اکتسبوا المعاصی و الکفر، أَنْ نَجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ‌، این آیت در شأن نفری مشرکان فرود آمد که گفتند: اگر آنچه محمد میگوید حق است و راست، پس ما را در آن جهان بریشان افزونی دهند در نعمت و راحت، چنان که در دنیا ما را افزونی دادند. رب العالمین بجواب ایشان فرمود: أَمْ حَسِبَ‌ یعنی أ حسب، استفهام است بمعنی انکار، میپندارند ایشان که شرک آوردند و کفر ورزیدند یعنی عتبة و شیبة و ولید که ایشان را همچون مؤمنان و گرویدگان کنیم یعنی علی و حمزة و عبیدة بن الحرث. آن گه گفت: سَواءً مَحْیاهُمْ وَ مَماتُهُمْ‌، حمزه و کسایی و حفص و یعقوب، سَواءً بنصب خوانند و هو نصب علی الحال، یعنی احسبوا ان یسوّی بین الفریقین فی المحیا و الممات، میپندارند که زندگانی ایشان چون زندگانی نیکان است و مرگ ایشان چون مرگ نیکان یکسان، کلّا و لمّا، نیست، که مؤمنانرا نصرت است و رفعت، در دنیا و آخرت، و کافران را خزی و نکال و عقوبت، در دنیا و آخرت.

روی عن انس بن مالک قال مر رسول اللَّه بارض الانصار فقال ما یمنعکم من الحرث قالوا الجدوبة قال: فلا تفعلوا فان اللَّه عز و جل یقول انا الزارع ان شئت زرعت بالماء و ان شئت زرعت بالریح و ان شئت زرعت بالبذر. ثم تلا رسول اللَّه (ص): أَ فَرَأَیْتُمْ ما تَحْرُثُونَ. أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ.