تگین

آلپ‌تگین در ۲۰ شعبان ۳۵۲ قمری درگذشت و پیش از مرگ، فرزندش ابو اسحاق ابراهیم را نامزد جانشینی خود کرد. او فردی خردمند بود و به دانشمندان اهمیت زیادی قایل می‌شد.

در برکشیده پیکر آن ترک سیمتن درکف‌ گرفته غبغب آن شوخ ساتگین

روز نوروزست امروز و سر سالست ساتگینی خور و از دست قدح مفکن

ولایت سمنگان در کنترل بازماندگان هفتالی‌ها که تگین شاهان یاد می‌شدند بود، تا اینکه صفاریان موفق شدند در قرن دوم قمری بعد از شکست دادن تگین شاه ولایت سمنگان را تصرف کند. بعد از صفاریان به‌ترتیب در قرن سوم سامانیان، در قرن چهارم فریغونیان، در قرن پنجم غزنویان، در قرن ششم غوریان، در قرن هفتم مغولان و در قرن هشتم تیموریان بر سمنگان حکومت کردند.

ساقیا ساتگینی اندر ده مطربا رود نرم و خوش بنواز

عالی شهاب دولت والا سبکتگین در خاتم معالی کردار او نگین

پس از مرگ سلطان محمود ابوبکر حصیری از مسعود غزنوی جانب‌داری می‌کرد. او پس از زندانی شدن امیرمحمد (پسر و ولیعهد سلطان محمود) در دژ کوهتیز، با تنی چند از درباریان این خبر را به مسعود رساند. در تگین‌آباد به نام مسعود خطبه خواندند و سلطان مسعود در همان سال، به پاس خدمت ابوبکر حصیری، به وی خلعت بخشید.

خوارزمشاه بر پای خاست و زمین بوسه داد و بازگشت هم از آن در که آمده بود و حاجب علی نیز برخاست که بازگردد، سلطان اشارت کرد که بباید نشست و قوم بازگشتند و سلطان با وی خالی کرد، چنانکه آنجا منگیتراک حاجب بود و بو سهل‌ زوزنی و طاهر دبیر و عراقی دبیر ایستاده و بدر حاجب سرای‌ ایستاده و سلاح داران‌ گرد تخت و غلامی صدوثاقیان‌ . سلطان حاجب بزرگ را گفت: برادرم، محمّد را آنجا بکوهتیز بباید داشت و یا جای دیگر؟ که اکنون بدین گرمی‌ بدرگاه آوردن روی ندارد . و ما قصد بلخ داریم این زمستان، آنگاه وقت بهار چون به غزنین رسیدیم، آنچه رأی واجب کند، در باب وی فرموده آید. علی گفت: فرمان امروز خداوند را باشد و آنچه رأی عالی بیند، میفرماید . کوهتیز استوار است و حاجب بگتگین در پای قلعت منتظر فرمان است. گفت آن خرده‌ که با کدخدایش حسن گسیل کرد سوی گوزگانان، حال آن چیست؟ علی گفت: زندگانی خداوند دراز باد، حسن آن را بقلعت شادیاخ‌ رسانیده است، و او مردی پخته و عاقبت‌نگر است، چیزی نکرده است که از عهده آن بیرون نتواند آمد. اگر رای عالی بیند، مگر صواب باشد که معتمدی بتعجیل برود و آن خزانه را بیارد. گفت: بسم اللّه‌، بازگرد و فرود آی تا بیاسایی که با تو تدبیر و شغل بسیار است. علی زمین بوسه داد و برخاست و هم از آن جانب باغ که آمده بود، راه کردند مرتبه‌داران‌ و برفت.

دان ساتگین پیمانه را و آن دلبر جانانه را میدان سفاهن شانه را زوبین همان ناچخ بود

ای گشته چو باد از لطافت پرباد شده چو ساتگینی

سلطان ابوالمظفر ظهیرالدوله رضی‌الدین ابراهیم بن مسعود بن محمود غزنوی (زادهٔ ۴۲۴ هجری قمری/۱۰۳۳ میلادی- مرگ ۴۹۲ هجری قمری/۱۰۹۹ میلادی) نهمین فرمانروای غزنوی از پشت سبکتگین بود. ابراهیم طولانی‌ترین دوران سلطنت را در میان غزنویان داراست، وی نزدیک به ۴۲ سال بر سر کار بود.

و آن دیوسوار نوشتگین، چنانکه با وی نهاده بود، بهرات رسید، و امیر مسعود بر ملطّفه واقف گشت و مثال داد تا سوار را جایی فرود آوردند، و در ساعت فرمود که تا گچگران‌ را بخواندند و آن خانه سپید کردند و مهره‌ زدند که گویی هرگز بر آن دیوارها نقش نبوده است، و جامه‌ افکندند و راست کردند و قفل برنهادند و کس ندانست که حال چیست.

هانتگینگتن سفرهایی اکتشافی به آسیای مرکزی و فلسطین داشت.

خاندان سبک‌تگین از اهالی برسخان بودند. در یکی از نبردهای قبایل ترک، سبک‌تگین توسط بختیان اسیر شد و به برده‌فروشی از چاچ فروخته شد. پس از آموزش نظامی در برده‌خانه‌ای در نخشب، در نیشابور به آلپ‌تگین فروخته شد و آلپ‌تگین او را به نگهبانان خود افزود. پس از مرگ آلپ‌تگین در ۳۵۲ قمری، سبک‌تگین غلام ابو اسحاق ابراهیم پسر آلپ‌تگین شد.

پس از مرگ ابواسحاق در ۳۵۵ قمری، بلگاتگین که از فرماندهان ترک و غلامان سابق آلپ‌تگین بود، به فرماندهی برگزیده شد و پس از مرگ او در ۳۶۴ قمری، بوری‌تگین یکی دیگر از غلامان آلپ‌تگین قدرت را به دست گرفت. مردم به دلیل بی‌لیاقتی بوری‌تگین از لویک (که پیش از آلپ‌تگین حاکم غزنه بود) دعوت کردند که دوباره به حکومت برگردد، ولی سبک‌تگین او را دفع کرد و در ۲۷ شعبان ۳۶۶ قمری جانشین بوری‌تگین شد.

اسماعیل بن سبکتگین شاهزادهٔ غزنوی و مدت کوتاهی هم میان سال‌های ۳۸۷–۳۸۸ هجری قمری/۹۹۷–۹۹۸ میلادی امیر غزنه بود.

نوذر آزادی همچنین در سریال‌های سرکار استوار، آدم به آدم، تله موش، قماربازان، ساتگین و همچنین چند کار تلویزیونی تک قسمتی مانند کاف‌شو، سامانتا شو ایفای نقش کرده‌است.

سبکتگین نامی ترکی است به معنی «شاهزاده محبوب».

سجده برده بر در بالای تو میر و وزیر بوسه داده بر کف میمون تو خان و تگین