تهلیل

قاضی به خدمت سلطان سعایت کرده او را احضار نمودند. چندان که تکلیف پوشیدن لباس کردند. جواب‌های لاابالیانه شنودند. بالاخره به حجت شرعی فتوی به قتلش نوشتند. گویند آن کافِر جرم عریانی و منصور ثانی کلمهٔ طیّبهٔ تهلیل را زیاده از لا اله نمی‌گفت. چون این حرف به سلطان رسید در روز قتلش به علماء و فضلا فرمود که شخص از عریانی مستحق قتل نمی‌شود تکلیف خواندن کلمه به او نمایید. علماء تکلیف کردند. وی إلّا اللّه گفت. گفتند نفی و اثبات هر دو بگو. گفت من هنوز در نفی مستغرقم و به مرتبهٔ اثبات نرسیده‌ام. چرا دروغ بگویم همین معنی برهان کفر او شد و فتوی دادند. شاه اسداللّه علیه الرحمه از فقرا و رفقای او بود. گوید به وی رسیدم. گفتم ملبس شو و لااله الا اللّه تمام گوی تا خلاصی یابی. بر من نظری کرده هیچ نگفت و این بیت را خواند:

بجای بانگ اذان و ترانه تهلیل همی شنیدم آوای خاچ با ارغن

در این تسبیح و تهلیلند دائم بدین معنی همی‌باشند قائم

ز آواز قرآن شده هوش‌ها ز تسبیح و تهلیل پر، گوش‌ها

منزلی‌کاو را همه تهلیل باشد بر یمین منزلی کاو را همه تسبیح باشد بر یسار

زبان چه کم بود از لخت خون به جز تهلیل خوش است ناطقه با لااله الا الله

مه رخان حلقه ی تهلیل بهر صید دل چین لا در حلقه ی گیسوی الا می زنند

گه ذاکر تسبیح و گهی قائل تهلیل تا صبح ز سیاره فلک سبحه شمار است

همی گویند در تسبیح و تهلیل که یارب عاقبت محمود گردان

بانگ تسبیح و نعره تهلیل بر گرفتند در جوار خلیل