بوتان

بوتان (شیمی). بوتان (شیمی)(butane)
C۴H۱۰. یکی از دو آلکان گازی (هیدروکربن های پارافینی) با فرمول یکسان، اما ساختار متفاوت. بوتانِ نرمال از گاز طبیعی به دست می آید. ایزوبوتان (۲ ـ متیل پروپان) محصول جانبی واحدهای تولیدی نفتی است. بوتان سوختی است که تحت فشار مایع می شود و برای مصارف صنعتی و خانگی، مثلاً در اجاق گازهای قابل حمل ونقل استفاده می شود.
بوتان (کشور). بوتان (کشور)(Bhutan)
صومعه لانه ببرها
موقعیت. کشور بوتان در کوهستان هیمالیای شرقی، بین کشورهای چین، در شمال، و هند، در جنوب، قرار دارد. مساحت آن ۴۷هزار کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر تیمپو است.سیمای طبیعی. بوتان که نام محلی آن دروک یول است سرزمینی کوهستانی و مرتفع است و از نظر جغرافیایی به سه ناحیۀ متمایز تقسیم می شود: ناحیۀ کم ارتفاع جنوبی که در مرز هند قرار دارد و به جلگۀ دوآرس معروف است. این ناحیه با ارتفاع ۲هزار تا ۳هزار متر، از اقلیم گرم و مرطوب برخوردار است و باران فراوان و جنگل های انبوهی که زیستگاه جانورانی چون فیل و ببر است از ویژگی های آن است. ناحیۀ دوم، که در شمال جلگۀ دوآرس واقع است، مرتفع تر از ناحیۀ اول است و ارتفاع آن به حدود ۳هزار متر می رسد. این ناحیه اقلیمی معتدل دارد و دره های نسبتاً شمالی جنوبی وسیع و پرآب، و باران فراوان، ویژگی آن است. ناحیۀ سوم، که به کوهستان های بسیار مرتفع شمالی با ارتفاع حدود ۷هزار متر منتهی می شود، بسیار سرد و پربرف و باران است و مرتفع ترین نقطۀ کشور بوتان، کوه کولا کانگری، در مرز تبت (چین) واقع است و ۷,۵۵۴ متر ارتفاع دارد. همۀ رودخانه های بوتان از ارتفاعات شمالی سرچشمه می گیرند، رو به جنوب روان می شوند و به رودخانۀ براهماپوترا می ریزند. رودهای مناس، سانکوش، تونگسا، آمو، رایداک، و کورو از مهم ترین آن ها هستند. بیشتر جمعیت بوتان در دره های ناحیۀ مرکزی که اقلیمی معتدل دارد به سر می برند. جنگل های جنوب نیز پناهگاه حیات وحش و زیستگاه جانورانی چون فیل و ببر و پرندگان گوناگون، و کوه های شمال مأوای گاوهای وحشی تبتی و نوعی بز کوهی است و از بکرترین و دست نخورده ترین نواحی بوتان به شمار می آیند.
اقتصاد. بیشتر بوتانی ها به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. برنج، سیب زمینی، و نیز گندم سیاه از عمده ترین فرآورده های آن محسوب می شوند. زغال، دولومیت، سنگ آهک، و گچ از کانی های این کشورند و صادرات آن عبارت اند از مواد غذایی، چوب و الوار، و خمیر کاغذ که بیشتر به هند صادر می شوند. افزون بر آن، گردشگری از دیگر منابع درآمد بوتان به حساب می آید. کوهستان های بلند و جنگل های انبوه مانع از توسعۀ کامل راه های زمینی شده و غالب سفرها به وسیلۀ بالگردهای دولتی صورت می گیرد.
حکومت و سیاست. نوع حکومت بوتان مشروطۀ سلطنتی با یک مجلس قانون گذاری است. به موجب قانونی که در ۱۹۹۸ به تصویب رسیده است، مجلس ملی این کشور ۱۵۰ عضو دارد که هر سه سال یک بار انتخاب می شوند. دوسوم از نمایندگان این مجلس را مردم انتخاب می کنند و یک سوم دیگر را شاه بوتان منصوب می دارد.مردم و تاریخ. جمعیت بوتان حدود ۶۹۵,۸۲۲ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به۱۴.۸ نفر در کیلومتر مربع می رسد. بوت ها که بومیان اصلی این سرزمین اند ۵۰ درصد، نپالی ها ۳۵ درصد و دیگر اقوام ۱۵ درصد از این تعداد را شامل می شوند. زبان رسمی این کشور دزونگخا، نوعی زبان تبتی است و ۷۴ درصدشان پیرو آیین رسمی بودایی مهایانه اند،۲۰.۵ درصد هندو، و۵.۵ درصد از دیگر ادیان اند. کشور بوتان به سبب شرایط سخت جغرافیایی و دورافتادگی از مسیر راه های عمومی، برای مردم جهان چندان شناخته شده نیست. انگلیسی ها که برای نخستین بار به این سرزمین وارد شدند آن را بوتلند یا بوتان نامیدند. در اواخر ۱۹۰۷، شخصی با نام اوگن وانگچوک نظام سلطنتی موروثی را در این سرزمین برقرار کرد و انگلیسی های هندوستان آن را به رسمیت شناختند. بوتان در ۱۹۷۱ اولین وزارت خارجه خود را تأسیس، و بدین سان مراوده با دیگر کشورهای جهان را آغاز کرد. این کشور از نظر تأمین نیازمندی های خود، به ویژه سوخت، به هند وابسته است و بیشتر مصنوعات خود را در آن جا به فروش می رساند. تأسیس نیروگاه برقابیدر نواحی مرزی و صدور الکتریسیته از هند به کشور مزبور، بوتان را بیش از پیش به هند وابسته کرده و در عین حال شرایط بهتری برای مردم آن سامان به وجود آورده است.