ساعت

ساعَت (clock)
ساعَت قدیمی موزه اورسای
هرگونه دستگاه برای اندازه گیری گذشت زمان. معمولاً زمان را با نمایشگر عددی یا عقربه هایی نشان می دهد که روی صفحه ای مدرج حرکت می کنند. ساعت های قدیمی با چرخ دنده هایی کار می کردند که به وسیلۀ فنر یا وزنه رقاصک یا آونگ (پاندول ) را کنترل می کرد. اکنون بسیاری از ساعت ها با باتری کار می کنند و مکانیسم چرخ و دنده ندارند.
تاریخچه. در مصر باستان، زمان طول روز را با ساعت سایه ای، نخستین نوع ساعت آفتابی، اندازه می گرفتند و در طول شب از ساعت آبی استفاده می کردند. تا اواخر قرن ۱۶، یگانه ساعتی که در دریا به کار می رفت، ساعت شنی بود. در قرون وسطا، انواع گوناگون ساعت های آفتابی به کار می رفت. از قرن ۱۶ تا ۱۸، کاربرد ساعت های آفتابی حمل شدنی رایج شد. ساعت مچی، که نوعی ساعت حمل شدنی است، در قرن ۱۶ اختراع شد. اولین ساعت مچی ، کمی بعد از ۱۵۰۰م، در نورنبرگِ آلمان ساخته شد، اما تا قرن ۱۹ آن قدر ارزان نبود که همه بتوانند از آن استفاده کنند. نخستین ساعت عمومی در میلان ایتالیا نصب شد (۱۳۵۳م). در قرن ۱۷، با به کار بردن آونگ در ساعت های بزرگ و فنر رقاصک در ساعت های کوچک (مچی)، نحوۀ اندازه گیری زمان در هر دو نوع کاملاً متحول شد.
انواع ساعت. کرونومتر دریایی ساعتی دقیق با طرح ویژه است که در دریا و برای نشان دادن وقت گرینویچ به کار می رود. ساعت برقی پس از کشف اثرهای مغناطیسی جریان های الکتریکی در قرن ۱۹ ساخته شد. یکی از قدیمی ترین و رضایت بخش ترین سیستم های کنترل برقی ساعت را ماتئوس هیپ اختراع کرد (۱۸۴۲). در یکی از انواع ساعت برقی ، به جای آونگ یا رقاصک فنری ، موتور الکتریکی سنکرون قرار می دهند که نوسانات (فرکانس ) جریان برق را می شمارد و به کمک چرخ دنده های مناسب زمان را با عقربه روی صفحۀ مدرج نشان می دهد. ساعت بلور کوارتز، که ساخت آن با کشف اثر پیزوالکتریکی بلورهای خاص امکان پذیر شد، بسیار دقیق است و تغییر کوتاه مدت دقت آن حدود یک هزارم ثانیه در شبانه روز است . ساعت اتمی دقیق تر از آن است . در ساعت اتمی از خاصیت تشدید طبیعی اتم های خاصی، ازجمله سزیوم، به منزلۀ تنظیم کنندۀ کنترل فرکانس نوسانگر بلور کوارتز استفاده می کنند. دقت این ساعت ها یک ثانیه در هر ۳۰۰ میلیون سال است. نخستین ساعت عمومی انگلستان ساعت کلیسای جامع سالزبوری است (۱۳۸۶م) که هنوز کار می کند. نیروی دریایی بریتانیا تا ۱۸۲۰ زمان را با ساعت های شنی نیم ساعتی اندازه می گرفت. ساعتِ بزرگِ ناقوس دار و چهارطرفه ای که در برجِ عمارتِ شمس العماره نصب شد، نخستین ساعتِ واردشده به ایران بود (ح ۱۲۷۳ق). شرکتِ سازندۀ این ساعت مهندسی را نیز برای نصبِ آن به ایران فرستاد و این مهندس قاعدۀ کوک کردن و روغن کاریِ ساعت را به میرزا علی اکبر خان، معروف به ساعت ساز، آموخت. از طرفِ این شرکت ساعتِ بغلیِ جواهرنشانی نیز برای ناصرالدین شاه قاجار فرستاده شد. استفاده از این نوع ساعتِ کوکی که با کلیدی کوک می شد، به تدریج در میان اعیان و اشراف مرسوم شد. این ساعت ها را باید هر ۲۴ ساعت یک بار کوک می کردند و از آن جاکه برای ایرانیان غروب وقتِ شرعی بود، ساعت های اولیۀ وارداتی به ایران همگی غروب کوک بودند، یعنی همۀ ساعت داران ساعت های خود را هنگامِ غروب کوک می کردند. این قاعده تا دورۀ حکومت رضاشاه پهلوی باقی بود، تا این که در زمان او وقت کوکِ ساعت از غروب به ظهر تغییر کرد. در این زمان ظهربه ظهر تلگرافی از لندن مخابره می شد که ساعتِ دقیق را از روی ساعتِ لندن معلوم می کرد. به آن دست ساعت هایی که ظهر به ظهر کوک می شدند، ظهرکوک می گفتند. رفته رفته که بر شمارِ ساعت داران افزوده شد و استفاده از ساعت عمومیت یافت، لزومِ تأسیسِ تعمیرگاهِ ساعت، ساعت سازی، نیز احساس شد. علی اکبر خانِ ساعت ساز که فضلِ تقدم داشت در بازارچۀ مروی دکانی گرفت و نخستین ساعت سازی ایران را تأسیس کرد وشاگردانی پرورد که هریک بعدها در گوشه ای دکانِ ساعت سازی برپا کردند.
ساعت (تاریخچه ورود به ایران). ساعت؛ تاریخچه ورود به ایران
ساعتِ بزرگِ ناقوس دار و چهارطرفه ای که در برجِ عمارتِ شمس العماره نصب شد، نخستین ساعتِ واردشده به ایران بود (ح‍ 1273ق). شرکتِ سازندة این ساعت مهندسی را نیز برای نصبِ آن به ایران فرستاد و این مهندس قاعدة کوک کردن و روغن کاریِ ساعت را به میرزا علی اکبر خان، معروف به ساعت ساز، آموخت. از طرفِ این شرکت، ساعتِ بغلیِ جواهرنشانی نیز برای ناصرالدین شاه قاجار فرستاده شد. استفاده از این نوع ساعتِ کوکی که با کلیدی کوک می شد، به تدریج در میان اعیان و اشراف مرسوم شد. این ساعت ها را باید هر 24 ساعت یک بار کوک می کردند و از آن جاکه برای ایرانیان غروب وقتِ شرعی بود، ساعت های اولیة وارداتی به ایران همگی غروب کوک بودند، یعنی همة ساعت داران ساعت های خود را هنگامِ غروب کوک می کردند. این قاعده تا دورة حکومت رضا شاه پهلوی باقی بود، تا این که در زمان او وقت کوکِ ساعت از غروب به ظهر تغییر کرد. در این زمان ظهربه ظهر تلگرافی از لندن مخابره می شد که ساعتِ دقیق را از روی ساعتِ لندن معلوم می کرد. به آن دسته ساعت هایی که ظهر به ظهر کوک می شدند، ظهرکوک می گفتند. رفته رفته که بر شمارِ ساعت داران افزوده شد و استفاده از ساعت عمومیت یافت، لزومِ تأسیسِ تعمیرگاهِ ساعت، (ساعت سازی)، نیز بروز کرد. علی اکبر خانِ ساعت ساز که فضلِ تقدم داشت در بازارچة مروی دکانی گرفت و نخستین ساعت سازی ایران را تأسیس کرد و شاگردانی پرورد که هریک بعدها در گوشه ای دکانِ ساعت سازی برپا کردند.
68010300
ساعت (واحد زمان). ساعت (واحد زمان)(hour)
دوره ای زمانی مطابق ۶۰ دقیقه.یک روز تقویمی ۲۴ ساعت است.